(Thanh tra) - Chính phủ đề xuất xây dựng Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, trong đó, bổ sung quy định “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm.
Tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 10/7, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày việc điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2025 bổ sung 4 dự án luật do Chính phủ trình.
Theo đó, Chính phủ đề xuất xây dựng 4 dự án luật gồm: Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí; Dự án Luật An ninh mạng; Dự án Luật Thương mại điện tử; Dự án Luật Giám định tư pháp
Với Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, dự án luật này có phạm vi điều chỉnh gồm: quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước, vốn nhà nước, vốn đầu tư công, tài sản công, lao động, thời gian lao động trong khu vực nhà nước; quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên, năng lượng; hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.
Dự án luật này thể chế hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chỉ thị 27 ngày 25/12/2023 của Bộ Chính trị để hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội.
Trong đó, tập trung vào các nội dung: Bổ sung về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm; lồng ghép nội dung giáo dục về tiết kiệm, chống lãng phí trong hệ thống giáo dục quốc dân để hình thành văn hóa, nhận thức về tiết kiệm, chống lãng phí trong Nhân dân.
Song song là tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho giám sát, phát hiện, xử lý đối với các hành vi lãng phí.
Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho hay, dự án luật sẽ bổ sung các quy định để nhận diện rõ hơn hành vi gây lãng phí và chế tài xử lý theo Hướng dẫn số 63 ngày 28/4/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Quy định về Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí, Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí dự kiến cũng được sửa đổi. Điều này, để xác định rõ vai trò, gia tăng tính chủ động cho các bộ, ngành, địa phương trong xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình tiết kiệm, chống lãng phí.
Nội dung chính của dự án luật, còn có xác định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, tập thể, cá nhân trong quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là người đứng đầu đối với công tác phòng, chống lãng phí.
Ngoài ra, sẽ lược bỏ nhiều nội dung không còn đảm bảo đồng bộ, thống nhất, chồng chéo với các quy định pháp luật chuyên ngành.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban này và các cơ quan tán thành với sự cần thiết bổ sung 4 dự án vào Chương trình lập pháp năm 2025, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10.
Về Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, theo ông Tùng, đa số ý kiến của các cơ quan tán thành tên gọi như đề xuất của Chính phủ.
“Việc thay đổi tên gọi thành Luật Tiết kiệm, chống lãng phí cần bảo đảm không chỉ là sự thay đổi về hình thức mà phải thiết lập chuẩn mực pháp lý rõ ràng có tính khái quát, bao hàm đầy đủ các nguyên tắc, chính sách, biện pháp thúc đẩy tiết kiệm và ngăn ngừa lãng phí; khuyến khích tiết kiệm, chống lãng phí cả đối với khu vực tư nhân; tạo cơ sở xác định nghĩa vụ pháp lý bắt buộc với biện pháp xử lý vi phạm hiệu quả hơn.”, ông Tùng nêu.
Cạnh đó, có ý kiến đề nghị giữ tên gọi là Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí như hiện hành nhằm khuyến khích, tạo dựng ý thức, thói quen thực hành tiết kiệm và phù hợp việc sử dụng cụm từ “thực hành tiết kiệm” tại nhiều văn kiện của Đảng.
Các cơ quan cũng đề nghị trong quá trình xây dựng luật, cần lưu ý không quy định về hoạt động thanh tra chuyên ngành, thanh tra hành chính, cũng như không quy định cụ thể nội dung kiểm tra tiết kiệm, chống lãng phí.
Điều này để phù hợp với thẩm quyền của Quốc hội và Luật Thanh tra vừa được Quốc hội thông qua.
Ông Tùng cũng cho hay, các cơ quan đề nghị nghiên cứu quy định rõ hơn trách nhiệm của các chủ thể có hành vi gây lãng phí, mức độ xử lý kỷ luật, hành chính, hình sự và trách nhiệm hoàn trả, bồi thường thiệt hại cho Nhà nước tương ứng với từng hành vi lãng phí gây ra, bảo đảm tính răn đe.
Ngoài ra, cần nghiên cứu hoàn thiện quy định về giám sát và báo cáo về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để bảo đảm công khai, minh bạch, có cơ sở kiểm tra, đánh giá và phát hiện sớm các hành vi vi phạm trong các lĩnh vực quản lý tài chính, ngân sách, đầu tư công, đất đai, tài nguyên khoáng sản…
