Tiếp tục chương trình nghị sự kỳ họp 9, Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sáng 12/5. Đây là dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp 8, dự kiến thông qua tại kỳ họp này. 

Một trong những vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm là quy định miễn thuế với các khoản tài trợ cho hoạt động phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Chính phủ đề xuất miễn thuế thu nhập doanh nghiệp với mọi khoản tài trợ cho phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Ảnh: P.Thắng

Để thể chế hóa Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, Chính phủ đề xuất bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp tặng tài trợ được trừ khoản tài trợ cho phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào chi phí khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp.

Doanh nghiệp nhận tài trợ cũng được miễn thuế với khoản thu nhập này, không phân biệt các khoản tài trợ này là nhận được từ các doanh nghiệp độc lập bên ngoài hay là nhận được từ các doanh nghiệp có quan hệ liên kết. 

Tại cáo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, có ý kiến lo ngại các khoản chi cho phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thường rất lớn, phạm vi rộng và hiện còn thiếu các quy định pháp luật cụ thể. Việc định giá theo thị trường trong các lĩnh vực này là khó khả thi. 

Do đó, quy định miễn thuế này tiềm ẩn rủi ro bị lợi dụng để thực hiện chuyển lợi nhuận, chuyển giá, trốn thuế khi giữa doanh nghiệp cho và doanh nghiệp nhận tài trợ là các bên có quan hệ liên kết. 

Đại biểu đề nghị cần được xem xét thận trọng và có thể trước mắt chưa nên áp dụng việc miễn thuế với một số ít các trường hợp mà giữa bên cho và bên nhận là các doanh nghiệp có quan hệ liên kết. 

Vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội xem xét, bổ sung quy định cho phép miễn thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng cho mọi khoản tài trợ như đề xuất của Chính phủ.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ ban hành đầy đủ các quy định cần thiết và chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, bảo đảm mục tiêu của việc chống chuyển giá, chuyển lợi nhuận giữa các bên có quan hệ liên kết, tránh việc bị lợi dụng chính sách.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, Chính phủ chịu trách nhiệm theo dõi, đánh giá chi tiết về các khoản tài trợ được cho - nhận giữa các bên có quan hệ liên kết, sự thay đổi về nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp và số nộp ngân sách của các đơn vị này trước và sau khi chính sách được ban hành.

Việc này để kịp thời báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh trong trường hợp mức độ tác động là đáng kể, theo Ủy ban Thường vu Quốc hội.

Nội dung mới nữa là quy định cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư với lỗ từ hoạt động kinh doanh khác khi xác định thu nhập tính thuế.

Chính phủ đề xuất quy định trên nhằm tạo thuận lợi, tháo gỡ vướng mắc và bảo đảm sự công bằng cho các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản với các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực khác.

Song, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cũng có ý kiến lo ngại về rủi ro của quy định khi thực hiện vì có thể tạo ra cơ chế cho doanh nghiệp lợi dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc được bù trừ với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác có thể chỉ mang tính ngắn hạn và được hạch toán lỗ có chủ đích.

Trong khi, số liệu đánh giá theo báo cáo (trên cơ sở dữ liệu năm 2023) chưa thể hiện được sát thực tác động trên thực tế sau khi thực hiện. 

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, cần được tiếp tục đánh giá kỹ hơn về tác động thực tế của chính sách khi đi vào thực hiện để loại trừ rủi ro lợi dụng chính sách làm giảm nghĩa vụ thuế, ảnh hưởng đến số thu từ lĩnh vực kinh doanh bất động sản. 

Với tinh thần ủng hộ Chính phủ trong việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8%, Ủy ban ban Thường vụ Quốc hội báo cáo Quốc hội đồng ý với đề xuất nội dung sửa đổi này của Chính phủ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện đạt mục tiêu, tránh việc bị lợi dụng chính sách, bảo đảm Quy định 178 ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.