Không biết xưởng sản xuất đũa của ông Quản Trọng Hiếu giải quyết việc làm cho bao nhiêu lao động xóm Khả, xã Mai Hạ, giúp bao nhiêu hộ dân tăng thu nhập, xóa được đói nghèo, và nộp ngân sách cho địa phương bao nhiêu tiền, chỉ biết rằng một sự thật đang hiện hữu trước mắt, diễn ra ngày đêm ở xóm Khả, đó là, gần 100 hộ dân sống quanh khu xưởng đũa, ngày đêm gồng mình chống đỡ với tình trạng ô nhiễm môi trường nước và không khí.  Ông Hà Thanh Ươm, Chi hội trưởng Chi Hội Nông dân xóm Khả cho biết: Cuối năm 2018, đầu năm 2017, xưởng đũa ông Hiếu xả nước thải trực tiếp vào ao bên đường cái rộng mấy nghìn mét vuông, nước đặc sệt, váng bết lại, gà con chạy trên mặt ao mà không bị lún, mùi hôi thối nồng nặc suốt ngày đêm. Nhất là ngày mưa, nước từ ao tràn ra đường, chảy xuống ruộng lênh láng. Nhà ai có trẻ nhỏ phải đem gửi ở xóm khác. Nước giếng khơi trước trong vắt, nay vàng đục, hôi thối, không dám dùng rửa chân tay, giặt giũ chứ đừng nói đến chuyện dùng để sinh hoạt, nhiều nhà phải đi mua nước bình về dùng. Nhà ông Ươm phải mua ống nhựa lấy nước từ trên khe núi về sử dụng.  Bà Lê Thị Duyên, bức xúc nói: cái xưởng đũa này hành dân gần 2 năm nay rồi, nước thì ô nhiễm, không khí thì ngột ngạt vì mùi lưu huỳnh. Hôm nào thời tiết âm u, không có gió, khói từ lò sấy đũa phủ đặc cả xóm. Không thể thở nổi, sống như thế này rồi ủ bệnh mà chết dần chết mòn vậy thôi. Vũng nước thải đọng lại thành vũng nhầy nhụa, bốc mùi hôi thối ở đồi luồng Ông Ngần Việt Hòa than thở: Không chỉ nguồn nước, không khí bị ô nhiễm mà đất cũng bị ô nhiễm nặng, khu đồng ở đầu làng không trồng cấy được, mấy cái ao cá quanh khu xưởng đũa thành cái ao tù. Nuôi cá cũng không bán được, nói đến cá, rau xóm Khả là người ta sợ rồi.  Ông Khà Thái Sàu, Chủ tịch UBND xã Mai Hạ cho biết: Sau khi nhận được phản ánh của người dân xóm Khả về tình trạng xưởng đũa ông Quản Trọng Hiếu xả thải không qua xử lý ra môi trường, UBND xã đã chỉ đạo lực lượng chức năng kiểm tra, lập biên bản yêu cầu chủ xưởng phải khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường, đồng thời xây dựng hệ thống xử lý nước thải theo đúng quy định mới được sản xuất. Tuy nhiên, chủ xưởng đũa là ông Quản Trọng Hiếu không chấp hành. Tháng 3/2019, cơ quan Công an tỉnh, huyện đã kiểm tra, lập biên bản xử lý, nhưng cũng không chuyển biến, tình trạng xả nước thải ra ao vẫn tiếp diễn. Tháng 8/2019 lực lượng chức năng của tỉnh, huyện tiếp tục kiểm tra lập biên bản, kiên quyết xử lý. Sau lần kiểm tra này, chủ ao đã san lấp ao. Xưởng đũa ông Hiếu hết chỗ xả thải.  Ông Khà Thái Sàu nêu rõ quan điểm của chính quyền xã Mai Hạ là: Xã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp hoạt động, nhưng kiên quyết không đánh đổi môi trường để thu hút đầu tư. Nếu xưởng đũa của ông Quản Trọng Hiếu không thực hiện nghiêm túc về đảm bảo môi trường thì sẽ dừng sản xuất.  Ao đã bị lấp, xưởng đũa xả thải đi đâu? Để trả lời câu hỏi của chúng tôi, ông Hà Thanh Ươm đưa chúng tôi lên khu đồi luồng phía sau xưởng đũa. Đi đến một khu đất giáp tường bao của xưởng, ông Ươm chỉ vào hai đường ống cao su vắt qua tường bao, nói: Từ khi ao bị lấp, xưởng đũa dùng hai máy bơm, một máy to, một máy loại nhỏ, cứ chập tối hoặc mờ sáng là hút nước từ bể chứa nước thải trong xưởng đổ ra đồi luồng. Đồi luồng là đất đá, độ thẩm thấu lớn nên nước thải hút ra bao nhiêu, thấm xuống đất bấy nhiêu. Đồi luồng lại ở cao hơn khu dân cư nên các hộ dân phải hứng chịu tất cả lượng nước thải của xưởng đũa đổ ra. Không những thế, xưởng đũa còn lắp một đường ống dẫn nước thải xuyên qua bụi gai rậm rạp, đường ống này chạy đến đâu thì không ai biết. Thảm họa này còn nguy hiểm hơn, tai hại hơn rất nhiều nguồn nước thải đổ ra ao. Đây là cái ổ gieo mầm bệnh cho người dân, con cháu của người dân xóm Khả. Ông Ươm cho biết: Một đôi vợ chồng trẻ cùng làm ở xưởng đũa mới sinh con đầu lòng. Đứa bé sinh ra bị dị tật, chân còng queo. Nay hai vợ chồng đều đã nghỉ việc ở xưởng. Điều kiện lao động ở xưởng đũa rất độc hại, nhưng công nhân không được trang bị bảo hộ lao động đầy đủ.    Một trong hai đường ống xưởng đũa dùng bơm nước ra đồi luồngKhông khí thì ô nhiễm lưu huỳnh từ lò sấy đũa. Nguồn nước thì ô nhiễm do nước thải chưa qua sử lý. Chưa hết, ban đêm, buổi trưa là những lúc người dân nghỉ ngơi thì xưởng đũa lại hoạt động, tiếng máy cắt cây luồng như xé tai, đinh óc, không thể chịu đựng được. Người dân xóm Khả than rằng, họ đã, đang bị và tiếp tục bị tra tấn không biết đến bao giờ.  Người dân xóm Khả ngày đêm mong đợi các cơ quan chức năng của tỉnh Hòa Bình, huyện Mai Châu vào cuộc quyết liệt hơn, sớm trả lại môi trường nước, không khí trong lành cho người dân.                                                                                        Trung Hiếu

Không biết xưởng sản xuất đũa của ông Quản Trọng Hiếu giải quyết việc làm cho bao nhiêu lao động xóm Khả, xã Mai Hạ, giúp bao nhiêu hộ dân tăng thu nhập, xóa được đói nghèo, và nộp ngân sách cho địa phương bao nhiêu tiền, chỉ biết rằng một sự thật đang hiện hữu trước mắt, diễn ra ngày đêm ở xóm Khả, đó là, gần 100 hộ dân sống quanh khu xưởng đũa, ngày đêm gồng mình chống đỡ với tình trạng ô nhiễm môi trường nước và không khí.  Ông Hà Thanh Ươm, Chi hội trưởng Chi Hội Nông dân xóm Khả cho biết: Cuối năm 2018, đầu năm 2017, xưởng đũa ông Hiếu xả nước thải trực tiếp vào ao bên đường cái rộng mấy nghìn mét vuông, nước đặc sệt, váng bết lại, gà con chạy trên mặt ao mà không bị lún, mùi hôi thối nồng nặc suốt ngày đêm. Nhất là ngày mưa, nước từ ao tràn ra đường, chảy xuống ruộng lênh láng. Nhà ai có trẻ nhỏ phải đem gửi ở xóm khác. Nước giếng khơi trước trong vắt, nay vàng đục, hôi thối, không dám dùng rửa chân tay, giặt giũ chứ đừng nói đến chuyện dùng để sinh hoạt, nhiều nhà phải đi mua nước bình về dùng. Nhà ông Ươm phải mua ống nhựa lấy nước từ trên khe núi về sử dụng.  Bà Lê Thị Duyên, bức xúc nói: cái xưởng đũa này hành dân gần 2 năm nay rồi, nước thì ô nhiễm, không khí thì ngột ngạt vì mùi lưu huỳnh. Hôm nào thời tiết âm u, không có gió, khói từ lò sấy đũa phủ đặc cả xóm. Không thể thở nổi, sống như thế này rồi ủ bệnh mà chết dần chết mòn vậy thôi. Vũng nước thải đọng lại thành vũng nhầy nhụa, bốc mùi hôi thối ở đồi luồng Ông Ngần Việt Hòa than thở: Không chỉ nguồn nước, không khí bị ô nhiễm mà đất cũng bị ô nhiễm nặng, khu đồng ở đầu làng không trồng cấy được, mấy cái ao cá quanh khu xưởng đũa thành cái ao tù. Nuôi cá cũng không bán được, nói đến cá, rau xóm Khả là người ta sợ rồi.  Ông Khà Thái Sàu, Chủ tịch UBND xã Mai Hạ cho biết: Sau khi nhận được phản ánh của người dân xóm Khả về tình trạng xưởng đũa ông Quản Trọng Hiếu xả thải không qua xử lý ra môi trường, UBND xã đã chỉ đạo lực lượng chức năng kiểm tra, lập biên bản yêu cầu chủ xưởng phải khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường, đồng thời xây dựng hệ thống xử lý nước thải theo đúng quy định mới được sản xuất. Tuy nhiên, chủ xưởng đũa là ông Quản Trọng Hiếu không chấp hành. Tháng 3/2019, cơ quan Công an tỉnh, huyện đã kiểm tra, lập biên bản xử lý, nhưng cũng không chuyển biến, tình trạng xả nước thải ra ao vẫn tiếp diễn. Tháng 8/2019 lực lượng chức năng của tỉnh, huyện tiếp tục kiểm tra lập biên bản, kiên quyết xử lý. Sau lần kiểm tra này, chủ ao đã san lấp ao. Xưởng đũa ông Hiếu hết chỗ xả thải.  Ông Khà Thái Sàu nêu rõ quan điểm của chính quyền xã Mai Hạ là: Xã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp hoạt động, nhưng kiên quyết không đánh đổi môi trường để thu hút đầu tư. Nếu xưởng đũa của ông Quản Trọng Hiếu không thực hiện nghiêm túc về đảm bảo môi trường thì sẽ dừng sản xuất.  Ao đã bị lấp, xưởng đũa xả thải đi đâu? Để trả lời câu hỏi của chúng tôi, ông Hà Thanh Ươm đưa chúng tôi lên khu đồi luồng phía sau xưởng đũa. Đi đến một khu đất giáp tường bao của xưởng, ông Ươm chỉ vào hai đường ống cao su vắt qua tường bao, nói: Từ khi ao bị lấp, xưởng đũa dùng hai máy bơm, một máy to, một máy loại nhỏ, cứ chập tối hoặc mờ sáng là hút nước từ bể chứa nước thải trong xưởng đổ ra đồi luồng. Đồi luồng là đất đá, độ thẩm thấu lớn nên nước thải hút ra bao nhiêu, thấm xuống đất bấy nhiêu. Đồi luồng lại ở cao hơn khu dân cư nên các hộ dân phải hứng chịu tất cả lượng nước thải của xưởng đũa đổ ra. Không những thế, xưởng đũa còn lắp một đường ống dẫn nước thải xuyên qua bụi gai rậm rạp, đường ống này chạy đến đâu thì không ai biết. Thảm họa này còn nguy hiểm hơn, tai hại hơn rất nhiều nguồn nước thải đổ ra ao. Đây là cái ổ gieo mầm bệnh cho người dân, con cháu của người dân xóm Khả. Ông Ươm cho biết: Một đôi vợ chồng trẻ cùng làm ở xưởng đũa mới sinh con đầu lòng. Đứa bé sinh ra bị dị tật, chân còng queo. Nay hai vợ chồng đều đã nghỉ việc ở xưởng. Điều kiện lao động ở xưởng đũa rất độc hại, nhưng công nhân không được trang bị bảo hộ lao động đầy đủ.    Một trong hai đường ống xưởng đũa dùng bơm nước ra đồi luồngKhông khí thì ô nhiễm lưu huỳnh từ lò sấy đũa. Nguồn nước thì ô nhiễm do nước thải chưa qua sử lý. Chưa hết, ban đêm, buổi trưa là những lúc người dân nghỉ ngơi thì xưởng đũa lại hoạt động, tiếng máy cắt cây luồng như xé tai, đinh óc, không thể chịu đựng được. Người dân xóm Khả than rằng, họ đã, đang bị và tiếp tục bị tra tấn không biết đến bao giờ.  Người dân xóm Khả ngày đêm mong đợi các cơ quan chức năng của tỉnh Hòa Bình, huyện Mai Châu vào cuộc quyết liệt hơn, sớm trả lại môi trường nước, không khí trong lành cho người dân.                                                                                        Trung Hiếu