Ngôi nhà số 226, tổ 30, đường Thủy Hoa, phường Duyên Hải, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai - tài sản đã bị kê biên để THA. Ảnh: Thành Nam - Nam Dũng

Như Báo Thanh tra đã phản ánh, từ vụ án tranh chấp dân sự giữa vợ, chồng ông Bàn Thanh Trường và bà Trần Kim Chi từ năm 2006 với các đương sự là vợ, chồng ông Trương Văn Xoán, Nguyễn Hương Giang cùng 2 nguyên đơn khác kiện đòi nợ. Tuy nhiên, qua 10 năm, rất nhiều cấp xét xử với nhiều bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật nhưng vẫn bế tắc, không thực hiện được. Vậy nguyên nhân khiến vụ việc này trở lên phức tạp là do đâu?

Vụ việc này đã được TAND TP Lào Cai giải quyết bằng bản án và ông Xoán cũng đã nộp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) mà ông Trường, bà Chi cầm cố trước đó để vay tiền cho Chi cục Thi hành án Dân sự (THADS) TP Lào Cai để thi hành theo quy định.

Và Chi cục THADS TP Lào Cai đã kê biên ngôi nhà và đất theo GCNQSDĐ trên theo Quyết định kê biên số 18 ngày 21/5/2007 để đảm bảo việc THA.

Tuy nhiên sau đó, giữa ông Trường và bà Chi đã thực hiện việc ly hôn và giữa hai người có yêu cầu Tòa án phân chia tài sản. Căn cứ theo Luật THADS, ngày 7/10/2010, Chi cục THADS TP Lào Cai đã ban hành Thông báo số 33 để thông báo cho ông Trường, bà Chi có quyền  khởi kiện yêu cầu Tòa án xác định phần sở hữu tài sản để đảm bảo việc THA.

Tiếp đó, Chi cục THADS TP Lào Cai đã có công văn yêu cầu bà Chi nộp toàn bộ số tiền chênh lệch tài sản đã nhận của ông Trường sau khi có Quyết định phân chia tài sản của Tòa án cho Chi cục THADS để thực hiện nghĩa vụ THA nhưng đến thời điểm 2016 bà Chi vẫn chưa nộp.

Theo nội dung Công văn số 307/CV-CCTHA ngày 30/12/2015 về việc kiến nghị kháng nghị của Chi cục THADS TP Lào Cai gửi Tòa án Cấp cao tại Hà Nội, thì TAND TP Lào Cai ngoài việc vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng còn làm việc ngoài phạm vi được yêu cầu (tại Công văn số  05/CV-CCTHA ngày 14/1/2013 và Thông báo số 33/TB-CCTHA ngày 7/10/2010 yêu cầu Tòa án xác định phần sở hữu đối với tài sản chứ không phải phân chia tài sản như Quyết định số 154.

Bằng quyết định này, vợ chồng ông bà Trường, Chi đã nhanh chóng tự nguyện thỏa thuận THA, phân chia tài sản. Việc này dẫn đến cơ quan THADS TP Lào Cai không thu hồi được tiền án phí, không thu hồi được phần tài sản của các bị đơn do Chi cục THADS TP Lào Cai đang đại diện cho pháp luật thực thi đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng cho ngân sách Nhà nước và các nguyên đơn (tiền án phí là 41,7 triệu đồng, chi phí cưỡng chế là 3,8 triệu đồng, trả nợ bà Diến 59 triệu đồng, trả nợ ông Thành 18 triệu đồng, trả nợ vợ chồng Giang Xoán 523,8 triệu đồng).

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Hải Nam cho biết: Quyết định số 154 của TAND TP Lào Cai đã vi phạm nghiêm trọng về mặt thủ tục tố tụng được quy định tại Khoản 4 Điều 56 Bộ luật Tố tụng Dân sự (BLTTDS) và về mặt nội dung được quy định tại Khoản 2 Điều 224 của Bộ luật Dân sự.

Thứ nhất, TAND TP Lào Cai bác tư cách của ông Xoán, bà Giang khi họ có đơn đề nghị tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi liên quan trong vụ án là không có cơ sở, trái pháp luật.

Trong quá trình TAND TP Lào Cai thụ lý, giải quyết vụ án, ông Xoán, bà Giang đã có đơn gửi tới Tòa án TP Lào Cai để đề nghị được tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi liên quan và có yêu cầu độc lập. Nhưng trong Quyết định số 522 ngày 9/11/2012 về “trả lời đơn” và Quyết định số 526 ngày 19/11/2012 “trả lời khiếu nại” của TAND TP Lào Cai đều bác tư cách tham gia tố tụng của họ là không có cơ sở, vi phạm Khoản 4, Điều 56 BLTTDS.

Nói một cách rõ ràng hơn, việc Tòa án không đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi liên quan trong vụ án đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của họ. Cụ thể, sẽ làm mất quyền nhận tiền hoặc tài sản từ việc phân chia tài sản chung của vợ chồng ông bà Trường, Chi; mất quyền kháng cáo với tư cách là người có quyền lợi liên quan trong vụ án theo quy định của pháp luật…

Với nội dung Quyết định số 154 của TAND TP Lào Cai thì tài sản chung là căn nhà nêu trên của vợ chồng ông bà Trường, Chi đã thuộc quyền sở hữu riêng của ông Trường nên ông Xoán, bà Giang không thể yêu cầu (đòi hỏi) gì ở tài sản là căn nhà này nữa; còn bà Chi khi lấy được số tiền mà ông Trường phải thanh toán phần chênh lệch đã “tẩu tán” số tiền đó, không trả cho ông Xoán, bà Giang làm cho ông Xoán, bà Giang bị mất quyền lợi được pháp luật bảo vệ.

Thứ hai, TAND TP Lào Cai không đưa những chủ nợ của bà Chi tham gia tố tụng với vai trò là người có quyền lợi liên quan khi Tòa án biết rõ về những chủ nợ của bà Chi là không khách quan, vi phạm Khoản 4 Điều 56 BLTTDS.

Khi thụ lý, giải quyết vụ án “phân chia tài sản chung sau ly hôn” của vợ chồng ông bà Trường, Chi biết rất rõ tài sản chung đang bị kê biên để đảm bảo thi hành nhiều bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật; trong đó có cả số tiền án phí mà bà Chi phải nộp vào ngân sách Nhà nước. Điều này được thể hiện bằng Công văn số 01/CV-TA ngày 4/1/2013 của TAND TP Lào cai khi yêu cầu Chi cục THADS TP Lào Cai cung cấp thông tin về số nợ bà Chi phải trả? Tình trạng pháp lý ngôi nhà và đất của vợ chồng ông bà Trường, Chi tại tổ 30, phường Duyên Hải, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

Tại Công văn số 05/CV-CCTHA ngày 14/1/2013 của Chi cục THADS TP Lào Cai cung cấp thông tin rất rõ ràng về các khoản nợ của bà Chi và tài sản của vợ chồng ông bà đang bị kê biên theo Quyết định kê biên số 18 ngày 21/5/2007.

Điều đó đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan THADS TP Lào Cai, các chủ nợ và thất thu nguồn ngân sách của Nhà nước.

Được biết, sau nhiều lần gửi đơn đến Viện KSND tỉnh Lào Cai, TAND tỉnh Lào Cai kháng nghị Quyết định 154/2013/QĐST-HNGĐ không có kết quả, Chi cục THADS TP Lào Cai cũng như vợ chồng ông Xoán, bà Giang đã làm đơn kiến nghị kháng nghị nên TAND Cấp cao tại Hà Nội. Tòa Cấp cao đã nhận đơn và đang xem xét để kháng nghị theo thẩm quyền.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.

Thành Nam - Nam Dũng