Sở Xây dựng, UBND tỉnh Quảng Ninh cần xem xét kỹ kiến nghị của UBND TP Hạ Long trong việc đền bù, bồi thường và bố trí tái định cư cho từng trường hợp đặc thù như hộ ông Đặng Minh Long, để tránh thiệt thòi cho những người dân gương mẫu, tiên phong, ủng hộ dự án. Ảnh: Đại Dương

Liên quan đến giải phóng mặt bằng (GPMB), thu hồi đất, tái định cư và việc thực hiện chế độ, chính sách khi Nhà nước thu hồi đất, ngày 30/11/2023, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký, sau khi tham gia đoàn kiểm tra Dự án “Nâng cấp, cải tạo, mở rộng đoạn từ nút giao cầu vượt đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, thôn Trại Me, xã Sơn Dương đến thôn Đồng Trà, xã Đồng Lâm”, đã yêu cầu Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo UBND tỉnh, các sở, ngành của tỉnh, Ban Thường vụ Thành ủy Hạ Long chỉ đạo UBND TP Hạ Long rà soát tất cả các trường hợp còn có vướng mắc, phát sinh khiếu nại, kiến nghị trong quá trình GPMB, thu hồi đất, bố trí tái định cư, thực hiện chế độ, chính sách để xem xét cặn kẽ từng trường hợp cụ thể, nhất là liên quan đến nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất trên tinh thần theo quy định của pháp luật nhưng phải sát thực tiễn, lấy người dân làm trung tâm nhằm ổn định tình hình tư tưởng, đời sống nhân dân, nhất là ổn định nơi ăn chốn ở cho người dân bị ảnh hưởng bởi GPMB...

Gia đình ông Đặng Minh Long vui vẻ làm lán trại ở, bàn giao nhà ở từ sớm. Ảnh: Đại Dương

Là một hộ dân thuộc diện gia đình chính sách (có công với cách mạng), một trong những gia đình bàn giao đất, nhà ở, di chuyển cây trồng, vật nuôi sớm nhất để Ban Quản lý dự án (QLDA) TP thực hiện dự án, tuy nhiên đến nay, gia đình ông Đặng Minh Long lại là hộ chịu nhiều thiệt thòi nhất, chưa được bố trí tái định cư, chưa được bồi thường, đền bù đến 1 nửa giá trị công trình nhà ở, và không được hỗ trợ phần kiến trúc này, mặc dù gia đình có đầy đủ giấy tờ, hồ sơ xây dựng và thực hiện mọi nghĩa vụ tài chính đúng pháp luật.

Liên hệ với chính quyền địa phương, đại diện UBND xã Đồng Lâm cho biết, hộ ông Đặng Minh Long thuộc đối tượng bệnh binh 61%, người dân tộc thiểu số. Gia đình ông xây dựng căn nhà 2 tầng hơn 200m² với 4 hộ gia đình cùng sinh sống trên thửa đất. Hộ ông Long có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) được cấp năm 2004 (400m² đất xây dựng), giấy cấp không ghi tọa độ mốc giới. Năm 2020, gia đình ông Long, khi tiến hành xây dựng trên mảnh đất này, đã có báo cáo UBND xã, đóng thuế xây dựng đầy đủ.

Tuy nhiên, khi TP Hạ Long có quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án, sau khi hộ ông Long bàn giao nhà đất, Ban QLDA căn cứ vào kết quả lồng ghép bản đồ, kết luận gia đình đã xây nhà trên 2 thửa đất khác nhau, trong đó: 28% diện tích nhà được xây trên thửa có GCNQSDĐ; 72% diện tích xây trên thửa đất được xác định đất CLN (đủ điều kiện bồi thường đất nông nghiệp, nhưng do xây sau 1/7/2014), nên theo Quyết định số 3000/2017/QĐ-UBND của tỉnh Quảng Ninh không được bồi thường, không được hỗ trợ. Do đó, chỉ được bồi thường 28% trị giá căn nhà mới xây năm 2020.

Căn nhà của đại gia đình ông Long trước khi bàn giao cho Ban QLDA TP Hạ Long. Ảnh: Đại Dương

Ông Đặng Minh Long cho biết, hoàn toàn không hay biết về tọa độ mốc giới của thửa đất được phép xây dựng theo GCNQSDĐ mà gia đình được cấp từ 2004, cũng như không biết đến ranh giới giữa 2 thửa đất khác nhau, vì cả 2 thửa đều mang tên mình. Ông Long khẳng định, đối với người dân thuộc vùng cao 135 như hộ ông và nhiều người dân xã Đồng Lâm, trước năm 2020 thuộc huyện Hoành Bồ, chưa sáp nhập TP Hạ Long, thì hộ ông là tiến bộ, tiên phong nhất, khi xây dựng có báo cáo chính quyền địa phương, đóng thuế xây dựng đầy đủ, thì việc để xảy ra tình trạng xây khác thửa, không đúng vị trí được phép xây, trách nhiệm thuộc về chính quyền trong việc tuyên truyền, phổ biến quy định đối với đồng bào dân tộc, vì đây không phải khu vực thành thị của TP Hạ Long, không thể khắt khe quá mức, trong khi gia đình ông đã làm hết khả năng thực hiện đúng quy định của pháp luật.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, căn nhà 2 tầng hơn 200m² của gia đình ông Đặng Minh Long là tài sản chung của cả 4 gia đình các con ông góp tiền xây lên, cùng chung sử dụng để ở, với 8 phòng ngủ, 4 cặp vợ chồng và các cháu nội ngoại. Với phương án bồi thường hiện nay, tiền bồi thường chỉ được 28%, không đủ để xây lại 1 nửa nhà như cũ cho cả đại gia đình ông. Do vậy, ông Long đã có đơn kiến nghị tới UBND TP Hạ Long, và được UBND TP Hạ Long gửi Văn bản số 7953/UBND-QLDA ngày 4/10/2023 về việc giải quyết vướng mắc đối với hộ ông, bà Đặng Minh Long - Bàn Thị Cảnh, trú tại thôn Đồng Quặng, xã Đồng Lâm, TP Hạ Long, để báo cáo UBND tỉnh Quảng Ninh xin tháo gỡ.

Văn bản của Sở Xây dựng đã đóng cánh cửa tháo gỡ vướng mắc cho hộ dân. Ảnh: Đại Dương

UBND tỉnh Quảng Ninh sau đó đã có Phiếu chuyển số 6760/VP.UBND-QHTN&MT ngày 16/10/2023 tới Sở Xây dựng, yêu cầu nghiên cứu, cho ý kiến. Sở Xây dựng xét trên các tình tiết được UBND TP Hạ Long báo cáo, đã khẳng định: Trên cơ sở các thông tin tại Văn bản số 7953/UBND-QLDA ngày 4/10/2023 của UBND TP Hạ Long, thì đối với phần công trình của hộ gia đình ông, bà Đặng Minh Long - Bàn Thị Cảnh xây dựng lên phần diện tích ngoài GCNQSDĐ không được bồi thường theo quy định….

Luật sư Hoàng Văn Hà, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết: Tại Khoản 1, Điều 88 Luật Đất đai 2013 quy định: “Khi Nhà nước thu hồi đất mà chủ sở hữu tài sản hợp pháp gắn liền với đất bị thiệt hại về tài sản thì được bồi thường”; tại Khoản 2, Điều 92 Luật Đất đai 2013 quy định các trường hợp Nhà nước thu hồi đất không được bồi thường tài sản gắn liền với đất, cụ thể: “Tài sản gắn liền với đất được tạo lập trái quy định của pháp luật hoặc tạo lập từ sau khi có thông báo thu hồi đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền”. Như vậy, cả 2 thửa đất hộ ông Long bị thu hồi đều được bồi thường về đất (một thửa có GCNQSDĐ, một thửa chưa có GCNQSDĐ nhưng đủ điều kiện bồi thường đất CLN). Tài sản hộ ông Long được tạo lập có sự xác nhận, đã báo cáo chính quyền địa phương, khu vực địa phương ông Long xây dựng không thuộc diện bắt buộc phải xin giấy phép xây dựng. Tài sản kiến trúc trên đất gia đình ông Long có đóng thuế xây dựng đầy đủ; thời gian xây dựng trước khi có nghị quyết của tỉnh về quy hoạch dự án; trước khi có quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án của UBND TP Hạ Long, hộ ông Đặng Minh Long hoàn toàn đủ căn cứ pháp lý để được bồi thường về tài sản bị thiệt hại…

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh kiểm tra dự án nâng cấp, cải tạo, mở rộng đoạn từ nút giao cầu vượt đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, thôn Trại Me, xã Sơn Dương đến thôn Đồng Trà, xã Đồng Lâm. Ảnh: Đại Dương

Cũng theo chỉ đạo của Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Xuân Ký như đã nêu trên, Sở Xây dựng, UBND tỉnh Quảng Ninh cần xem xét kỹ kiến nghị của UBND TP Hạ Long trong việc đền bù, bồi thường và bố trí tái định cư cho từng trường hợp đặc thù như hộ ông Đặng Minh Long, để tránh thiệt thòi cho những người dân gương mẫu, tiên phong, ủng hộ dự án.