Trên thực tế, 306 hồ sơ cựu TNXP được lập và đã được giải quyết chế độ từ trước ngày TTLT số 17/2003 có hiệu lực. Việc hồ sơ của họ bị xem xét trong vụ án hình sự là do cán bộ Nhà nước khi giải quyết chế độ có vi phạm pháp luật hình sự. Bản thân 306 cựu TNXP không có ai vi phạm pháp luật hình sự. 

Đáng nói, Bản án số 88/HSHS của TAND tỉnh Ninh Bình (đã có hiệu lực pháp luật) cũng không tuyên hủy bỏ 306 hồ sơ của họ mà chỉ áp dụng biện pháp tư pháp: Yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh Ninh Bình “… xem xét hướng dẫn bổ sung, hoàn thiện hồ sơ, nếu người nào đủ điều kiện theo quy định pháp luật thì được tiếp tục giải quyết chế độ”.

Căn cứ vào quyết định của Bản án số 88 có đủ cơ sở khẳng định: Hồ sơ của họ chỉ cần bổ sung cái còn thiếu, cái chưa đúng chứ không phải lập mới. Cơ quan có thẩm quyền phải có trách nhiệm xem xét hướng dẫn bổ sung chứ không phải quyết định bác bỏ toàn bộ hồ sơ của họ.

Trong quá trình giải quyết, Bộ Giao thông Vận tải có Văn bản số 205 ngày 12/1/2005, Văn bản số 3460 ngày 8/6/2005, Văn bản số 2885 ngày 24/5/2006. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có Văn bản số 1864 ngày 23/6/2005, Văn bản số 388 ngày 22/5/2005, Văn bản số 3838 ngày 1/11/2006, Văn bản số 1357 ngày 14/12/2007. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có Văn bản số 1091 ngày 16/8/2005. UBND tỉnh Ninh Bình có Văn bản số 98 ngày 27/4/2007, số 304 ngày 26/11/2007. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Ninh Bình đã có các Văn bản: Số 880 ngày 30/5/2005, số 1134 ngày 30/6/2005, số 1350 ngày 29/8/2005, số 1548 ngày 1/11/2005, số 1805 ngày 27/9/2006, số 366 ngày 13/3/2007. TAND tỉnh Ninh Bình có Văn bản số 134 ngày 27/7/2005 hướng dẫn thi hành đúng nội dung của Bản án số 88. Đặc biệt, Văn phòng Chính phủ đã có các văn bản thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ: Số 3740 ngày 27/5/2005, số 92 ngày 3/5/2007, Văn bản số 7512 ngày 27/12/2007 chỉ đạo tỉnh Ninh Bình nói riêng và các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương hướng dẫn bổ sung hồ sơ được lập trước ngày TTLT số 17 thì áp dụng Thông tư số 16/TTLT và mục V, TTLT số 17 để giải quyết.

Trước những vướng mắc, bất cập về áp dụng pháp luật đối với cựu TNXP Ninh Bình nói riêng và trong phạm vi cả nước, mới đây, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã dự thảo TTLT về hướng dẫn giải quyết chế độ đối với người có công bị mất hồ sơ gốc (trong đó có TNXP). Trả lời cơ quan ngôn luận về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền cho biết: Thông tư liên ngành vừa xây dựng xong, chúng tôi đang xin ý kiến các bộ, ngành để ban hành, những trường hợp tồn đọng còn lại sẽ được giải quyết chế độ.

Như vậy, sắp tới sẽ có TTLT hướng dẫn giải quyết chế độ đối với người có công bị mất hồ sơ gốc. Hy vọng, các cựu TNXP Ninh Bình sẽ được giải quyết chế độ thỏa đáng.

Trần Lê