Suốt 3 năm chợ Bắc Sơn chưa thể hoàn thành. Ảnh: Báo Thái Nguyên

Cho thuê lại đất dưới chiêu thuê kiốt

D.A xây dựng chợ đầu mối thị trấn Bắc Sơn, huyện Phổ Yên được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp Giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT) số 17121000011 ngày 22/3/2010 cho Cty SIAAI với diện tích đất dự kiến sử dụng 9.990m2, tổng vốn đầu tư xây dựng gần 15 tỷ đồng. 

Ngày 14/12/2009, UBND thị trấn Bắc Sơn và Cty SIAAI đã tiến hành ký kết Hợp đồng Đầu tư xây dựng - Khai thác - Quản lý - Kinh doanh chợ. 

Đoàn thanh tra chỉ ra, Cty SIAAI đã ký một số hợp đồng cho thuê kiốt với các hộ kinh doanh. Điều 1 hợp đồng đều xác định là cho thuê kiốt, nhưng thực tế chỉ là mặt bằng, hoặc kiốt của chợ cũ, có vị trí không xác định được trên Bản vẽ mặt bằng tổng thể được phê duyệt. Đây là hình thức Cty SIAAI đã cho thuê lại đất, sử dụng một phần đất không đúng hồ sơ D.A và thiết kế được phê duyệt.

Cty cũng không thực hiện đúng tiến độ D.A so với Giấy phép đầu tư. Tại thời điểm kiểm tra, chỉ có 2 kiốt được xây dựng còn 4 kiốt chưa xây; khu 1, khu 2, khu 3 chưa được xây dựng; khu 4 có 11 kiốt được xây dựng còn 5 kiốt chưa xây; hạng mục đường gom làm được một số đoạn, hệ thống cứu hoả chưa thi công; hệ thống cây xanh, bồn hoa, chợ giời, khu vực nhốt gia súc, gia cầm, các hạng mục này cơ bản chưa thực hiện. Tiến độ xây dựng chợ đầu mối chỉ mới đổ bê tông mặt nền…

Ngoài ra, Cty không đăng ký thuế theo qui định tại Điều 22 Luật Quản lý thuế. Dù đã được cấp GCNĐT từ ngày 22/3/2010, nhưng đến ngày 2/2/2012, Cty SIAAI mới có Văn bản số 020212 gửi Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên, Chi cục Thuế huyện Phổ Yên đề nghị được miễn giảm thuế theo qui định. Sau đó, Chi cục Thuế huyện Phổ Yên đã gửi 2 lần thông báo đề nghị Cty SIAAI giải trình, bổ sung thông tin tài liệu nhưng Cty SIAAI không thực hiện. Cty cũng không thực hiện kê khai, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo qui định của Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 2010. Mặc dù Chi cục Thuế huyện Phổ Yên đã gửi 3 lần thông báo về việc kê khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, nhưng đến nay Cty SIAAI cũng không thực hiện.

Chưa hết, trong quá trình thanh tra, Cty SIAAI không nghiêm túc chấp hành quyết định thanh tra. Đoàn thanh tra đã nhiều lần yêu cầu cung cấp hồ sơ tài liệu, đến làm việc hoặc uỷ quyền cho người đại diện làm việc với Đoàn, nhưng hiện nay, Cty vẫn không cung cấp đầy đủ hồ sơ chứng từ và đến làm việc theo yêu cầu, gây khó khăn trong quá trình thanh tra.

Ký kết hợp đồng sai thẩm quyền 

Đoàn thanh tra còn chỉ ra, UBND thị trấn Bắc Sơn đã ký Hợp đồng Đầu tư xây dựng - Khai thác - Quản lý - Kinh doanh chợ trung tâm thị trấn Bắc Sơn với Cty SIAAI ngày 14/12/2009 sai thẩm quyền; nội dung hợp đồng sai sót, thiếu những điều khoản cơ bản, có điều khoản vi phạm qui định pháp luật. 

Trong quá trình đàm phán ký kết Hợp đồng, UBND thị trấn Bắc Sơn không báo cáo với UBND huyện Phổ Yên để có sự chỉ đạo, hướng dẫn. Từ tiêu đề hợp đồng đến nội dung hợp đồng không đúng với quy định của pháp luật. Nội dung hợp đồng D.A không có điều khoản về nguồn vốn, khả năng tài chính theo qui định Nghị định 78/2007/NĐ-CP; không có điều khoản bảo đảm nghĩa vụ thực hiện Hợp đồng D.A; không có điều khoản nghĩa vụ duy trì hoạt động bình thường của công trình đối với nhà đầu tư; không có điều khoản về điều kiện, thủ tục về chuyển giao công trình được qui định; nội dung hợp đồng đầu tư có điều khoản vi phạm Luật Thanh tra và các quy định về quản lý Nhà nước của cơ quan có thẩm quyền. 

Trong quá trình thực hiện hợp đồng, UBND thị trấn Bắc Sơn đã xác nhận vào các hợp đồng thuê tài sản kinh doanh giữa Cty SIAAI với các hộ kinh doanh, nội dung: Kể từ ngày 14/12/2009 đến năm 2058, Cty SIAAI được quyền cho thuê tài sản trên đất chợ, mặt bằng đất chợ Bắc Sơn; tự xây dựng sửa chữa nâng cấp và mọi hình thức khác trên đất chợ Bắc Sơn theo mẫu hồ sơ thiết kế của Cty SIAAI. Việc làm này là sai thẩm quyền, sai thực tế.  

Kết luận còn chỉ ra, UBND huyện Phổ Yên chưa thực hiện đầy đủ các qui định về đàm phán và ký kết hợp đồng D.A theo quy định, giao cho UBND thị trấn Bắc Sơn ký kết hợp đồng D.A không đúng thẩm quyền. Chưa thực hiện xong việc giải phóng mặt bằng theo Quyết định số 795 thu hồi đất và giao đất cho Cty SIAAI.

Ngày 23/11/2009, UBND tỉnh có Văn bản số 2012 về việc chấp thuận chủ trương cho Cty SIAAI đầu tư xây dựng chợ trung tâm đầu mối thị trấn Bắc Sơn theo hình thức BOT; đồng thời, UBND tỉnh đã giao cho UBND huyện Phổ Yên ký kết hợp đồng với nhà đầu tư và triển khai thực hiện các bước tiếp theo của D.A. Trong quá trình thực hiện chuẩn bị đàm phán, ký kết hợp đồng, UBND huyện Phổ Yên không thành lập nhóm công tác liên ngành Chính phủ để hỗ trợ đàm phán ký kết hợp đồng D.A và thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy định. 

Bên cạnh đó, Sở TN&MT Thái Nguyên thực hiện bàn giao đất và tham mưu trình UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Cty SIAAI chưa đúng qui định. Việc chưa đền bù giải phóng mặt bằng xong nhưng ngày 15/4/2010 Sở TN&MT đã tiến hành bàn giao đất cho Cty SIAAI tại thực địa và trình UBND tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Cty SIAAI là chưa đúng theo quy định. Cty SIAAI không nộp tiền sử dụng đất, không có hồ sơ miễn nộp tiền sử dụng đất theo quy định.

Ngoài ra,  Sở KH&ĐT thẩm tra hồ sơ đầu tư D.A không đúng quy định; không yêu cầu Cty SIAAI và UBND thị trấn Bắc Sơn, UBND huyện Phổ Yên điều chỉnh Hợp đồng theo đúng qui định của Nghị định 108/2009/NĐ-CP của Chính phủ mà vẫn trình UBND tỉnh cấp GCNĐT cho Cty SIAAI. Từ sai phạm trên của Sở KH&ĐT dẫn đến D.A được triển khai thực hiện không đúng quy định pháp luật, rất khó khăn trong việc giải quyết các vướng mắc trong quá trình đầu tư xây dựng D.A.

Kỷ luật các cán bộ để xảy ra sai phạm

Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở KH&ĐT nghiên cứu xem xét những sai phạm của Cty SIAAI, nếu có đủ cơ sở thì thực hiện các thủ tục trình UBND tỉnh quyết định thu hồi GCNĐT D.A xây dựng chợ đầu mối thị trấn Bắc Sơn đã cấp cho Cty SIAAI. Nếu không đủ điều kiện thu hồi, Sở KH&ĐT chủ trì cùng với UBND huyện Phổ Yên, UBND thị trấn Bắc Sơn và Cty SIAAI tiếp tục bàn bạc thương lượng để giải quyết các vướng mắc, khắc phục một số sai phạm, thực hiện theo đúng thoả thuận tại khoản 4.1, Điều 4 Hợp đồng đầu tư ngày 14/12/2009. Trường hợp thương lượng giải quyết không được, các bên đưa vụ việc ra giải quyết tại toà án theo quy định; chỉ đạo UBND huyện Phổ Yên thực hiện kiểm tra xử lý Cty SIAAI không chấp hành đầy đủ nghĩa vụ đăng ký, kê khai, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo qui định; xây dựng các hạng mục không đúng quy hoạch; Cty SIAAI đã ký hợp đồng với các hộ kinh doanh cho thuê ki ốt nhưng thực tế không xây dựng ki ốt mà cho thuê mặt bằng đất; chỉ đạo Sở TN&MT làm các thủ tục cần thiết thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho Cty SIAAI, khắc phục và xử lý theo đúng quy định của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành. 

Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo, thực hiện kiểm điểm hoặc xử lý kỷ luật tuỳ theo mức độ sai phạm của các cơ quan và cán bộ có liên quan tại UBND thị trấn Bắc Sơn, UBND huyện Phổ Yên, Sở KH&ĐT, Sở TN&MT do thiếu tinh thần trách nhiệm, đã để xảy ra các sai phạm nêu trên. 

Thái Hải