Trụ sở Cty Phương Mai là chủ đầu tư thực hiện dự án hơn 4 nghìn tỷ đồng (trong vòng tròn đỏ) nằm lọt thỏm ngay cạnh Phòng khám Da liễu tại số 137 Trần Quý Cáp, TP Nha Trang, Khánh Hòa. Ảnh: ND

Theo Báo cáo số 213 ngày 28/6/2019 của UBND thị xã Ninh Hòa: Tổng số trường hợp bị ảnh hưởng bởi dự án này là 272 trường hợp, trong đó có 4 tổ chức và 268 hộ dân.

Tổng diện tích đất thực hiện dự án là 162ha bao gồm đất nông nghiệp và đất phi nông nghiệp. Ngoài ra, trong dự án có 2.490 ngôi mộ bị ảnh hưởng phải di dời do 386 hộ gia đình, cá nhân và tổ chức quản lý.

Đến khoảng giữa năm 2019, theo người dân phường Ninh Hải, sau một thời gian dài chủ đầu tư bỏ hoang dự án thì chủ đầu tư đã tìm được "mối" nên cấp tập san lấp để làm đẹp mặt bằng và tiếp tục “sang tay”…, mặc dù vẫn chưa nhận được sự đồng thuận của người dân về phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Đáng chú ý, việc thu hồi đất được nhiều người cho là bất thường, có dấu hiệu “né luật” khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực vào ngày 1/7/2014, thì trước đó 1 ngày, UBND thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa đã ban hành hàng trăm quyết định thu hồi đất của người dân.

Sau khi quyết định thu hồi đất được ban hành, phải đến 3,4 năm sau, nhiều hộ dân mới nhận được quyết định thu hồi đất. Điều này đã khiến nhiều hộ dân vô cùng bức xúc, kiên quyết không nhận tiền bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Nhiều hộ dân bức xúc cho biết, từ khi có quyết định thu hồi đất đến nay, giá đất đã thay đổi gấp hàng trăm lần, thế nhưng người dân vẫn chỉ được bồi thường 18.000 đồng/m2. Trong khi đó, dự án chậm triển khai 16 năm đã đẩy người dân vào hoàn cảnh khó khăn…

Tính đến thời điểm hiện tại, công tác xây dựng phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng tại dự án Phương Mai - Dốc Lết đã đạt được trên 90%. Hiện tại, chủ đầu tư đã hoàn thành cơ bản các công việc chính trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, cụ thể: Công tác thiết kế cơ sở dự án đã hoàn thành đạt 95% khối lượng thiết kế và công tác thiết kế cơ sở phần hạ tầng (100%), triển khai concept kiến trúc đã đạt 100%.

Tuy nhiên, trước khi “được đẩy nhanh tiến độ” như đã đề cập ở trên, siêu dự án này đã bị chủ đầu tư “bỏ bê”, để “bất động” trong suốt 16 năm trời. Sau 16 năm “đắp chiếu”, thời gian gần đây, chủ đầu tư khu du lịch Phương Mai - Dốc Lết cấp tập dựng văn phòng, cho máy san ủi, lấp mặt bằng.

Trong khi đó, theo phản ánh, nhiều nhà cửa, ruộng vườn và mồ mả của người dân chưa được bồi thường, giải phóng mặt bằng… Nhiều hộ dân ở phường Ninh Hải cho biết, họ chưa đồng tình với phương án bồi thường và mong muốn UBND tỉnh Khánh Hòa, chủ đầu tư sớm bồi thường khi thu hồi đất theo giá đất hiện hành của tỉnh.

“Khi UBND thị xã Ninh Hòa ký quyết định thu hồi đất vào thời điểm ngày 30/6/2014 (tức là lúc Luật Đất đai 2003 còn một ngày nữa là hết hiệu lực) nhưng tới tận tháng 7/2017, chủ đầu tư mới chuyển tiền cho UBND thị xã Ninh Hòa thì đương nhiên là phải áp dụng phương án bồi thường theo giá thời điểm chi trả. Vì cái sai ở đây là do chủ đầu tư chứ không phải từ phía người dân”, nhiều người dân bị thu hồi đất tại dự án này cho biết.

Vì lý do chậm triển khai nên phương án bồi thường đối với việc di dời mồ mả là không còn phù hợp. Phương án mà UBND thị xã Ninh Hòa xây dựng từ những năm 2012 - 2013 cho nên việc di chuyển một ngôi mộ được chi trả với giá chỉ bằng ½ giá hiện tại nên không thể di dời, những người dân cho biết thêm.

Theo Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong, về việc dự án chậm triển khai là do trong thời gian này nhà đầu tư chưa thống nhất một số vấn đề triển khai công tác bồi thường giải phóng mặt bằng của dự án như đề nghị: Trình phê duyệt các phương án hỗ trợ không thuộc đối tượng được bồi thường; phê duyệt phương án chi tiết các thửa đất còn lại; xem xét điều chỉnh các thửa đất có hiện tượng chia nhỏ nâng giá… để không xảy ra tình trạng “giá bèo” khi thu hồi và bàn giao đất; việc triển khai thủ tục giải phóng mặt bằng của dự án rất phức tạp, mất nhiều thời gian để thực hiện (diện tích lớn, thủ tục phức tạp liên quan đến công tác kiểm kê, lập phương án, giải quyết các kiến nghị của người dân liên quan đến giá bồi thường, quyền thừa kế, phân loại cây trồng…) và một phần chậm trễ xuất phát từ việc nhà đầu tư chưa tích cực chuyển kinh phí chi trả đối với các hộ dân đã được phê duyệt phương án. Đến nay, công tác giải phóng mặt bằng của dự án vẫn đang tiếp tục triển khai đối với các phần diện tích còn lại.

Như vậy, việc chậm tiến độ triển khai có cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan nên chưa đủ cơ sở thể xem xét việc chấm dứt hoạt động dự án theo quy định của Luật Đầu tư.

Đối với việc vi phạm của nhà đầu tư do chưa thực hiện đúng tiến độ đã đăng ký tại giấy chứng nhận đầu tư, Ban Quản lý đã chuyển hồ sơ cho Thanh tra Sở Kế hoạch và Đầu tư để xử lý vi phạm hành chính.

Kể từ năm 2017, Ban Quản lý đã thường xuyên rà soát, tập trung đôn đốc nhà đầu tư và Công ty đã tập trung nguồn lực để triển khai dự án theo yêu cầu của các cơ quan liên quan (đã thực hiện chuyển kinh phí bồi thường; lập và được phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng 1/500, phê duyệt đánh giá tác động môi trường).

Tuy nhiên, hiện nay dự án vẫn còn một số tồn tại về công tác giải phóng mặt bằng, đồng thời phải thực hiện yêu cầu của UBND tỉnh về điều chỉnh quy hoạch để giảm 1 phần diện tích đất phục vụ mục đích công cộng nên đến nay dự án vẫn chưa thể triển khai xây dựng.

Còn đối với khu đất do UBND phường Ninh Hải quản lý (36,6ha) nằm trong phạm vi dự án, UBND tỉnh Khánh Hòa đang có văn bản đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn thủ tục đất đai đối với diện tích đất này để thực hiện dự án.

Theo bà Nguyễn Thị Vân (cư trú tại Tổ dân phố 2, phường Ninh Hải) cho biết: Gia đình tôi sống trên mảnh đất này nhiều đời nay cũng như hàng trăm hộ dân khác sống chủ yếu bằng nghề chăn nuôi, trồng trọt. Tuy nhiên, từ khi có quy hoạch, việc dự án triển khai chậm trễ, đã khiến cho người dân nơi đây rơi vào cảnh khốn đốn. Nhà mới thì không được xây, nhà cũ thì không dám sửa vì sợ sửa xong lại bị phá nên cứ sống tạm bợ, leo lắt qua ngày như vậy.

Khi được hỏi về trách nhiệm của Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong đối với việc chậm trễ thực hiện dự án của chủ đầu tư và đã được ghi trong Giấy chứng nhận đầu tư thì phóng viên chưa nhận được câu trả lời của đơn vị này.

Việc dự án chậm triển khai làm cho người dân lâm vào cảnh khốn đốn, cùng với những bất thường trong thu hồi đất của dân cần phải được làm sáng tỏ, đòi hỏi Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cần phải chỉ đạo thanh tra, kiểm tra, làm rõ để chấn chỉnh, xử lý vi phạm và bảo vệ quyền lợi của người dân theo quy định của pháp luật.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin.

Nam Dũng