Căn nhà 473 Trần Khát Chân

Đất ở ổn định gần nửa thế kỷ

Năm 1962, vợ chồng cụ Nguyễn Thị Sòng mua của bà Nguyễn Thị Gái (hiện ở 469 Trần Khát Chân) một nửa ngôi nhà 58 Vũ Đỗ Long (nay là Trần Khát Chân) diện tích 16m2 và gia đình về ở, đổi thành số nhà 60 Vũ Đỗ Long (viết tắt là nhà số 60 để tiện theo dõi), nhập khẩu vào nhà đất này 16/11/1962.

Quá trình ở nhà số 60, vì nhà nằm sát hồ Bà Thành nên mẹ con bà Sòng thường đổ đất, phế liệu ra chân tường nhà sát mép hồ với mục đích ban đầu chống xói lở chân nhà khi mưa to, nước dâng và qua hàng chục năm ở dần tạo được khoảnh đất lấn ra hồ hơn 10m2 sát với nhà ở.

Năm 1971, bà Phạm Thị Minh Thái ở Hưng Yên lên Hà Nội và 1972 đến ở nhờ tại nhà số 60 của mẹ con ông Kính.

Cuối năm 1972, chiến tranh Mỹ đánh phá miền Bắc, 3 anh em ông Kính được mẹ đưa đi sơ tán ở huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc - nơi bố ông đang công tác, còn mẹ ông lại quay về Hà Nội vừa làm việc vừa tham gia chiến đấu.

Tháng 5/1973, khi anh em ông từ nơi sơ tán về lại nhà số 60 đã làm mới như nêu trên thì năm 1974-1975, bố mẹ ông xảy ra nhiều mâu thuẫn, cụ Trịnh không đồng ý cho cụ Sòng và các con ở với bà Thái.

Ông Kính khi đó 17-18 tuổi, do nhà cửa chật chội nên ngoài giờ học tự mình và nhờ thêm sự giúp đỡ của bạn bè, người thân chở nhiều phoi sắt tiếp tục đổ lấn xuống hồ Bà Thành dần tạo được mảnh đất khoảng 17m2 nằm sát với nhà số 60 của bố mẹ.

Năm 1976, được gia đình giúp đỡ, ông Kính dựng gian nhà tranh trên phần đất ông lấn được ra hồ và cũng lấy theo số nhà 60 Vũ Đỗ Long của bố mẹ. Sau đó, ông Kính chuyển ra ở riêng tại phần nhà 17m2 này để bố ông khi về thăm con có chỗ ở riêng, tránh mâu thuẫn với mẹ ông.

Ông Kính ở tại nhà 17m2 đến năm 1989 kết hôn với vợ là Vũ Thị Ngọc. Năm 1993, vợ chồng ông Kính cải tạo căn nhà 17m2 này do bị xuống cấp hư hỏng nặng và gia cố xây thêm tường gạch.

Năm 1997, sau khi nhà nước mở đường Trần Khát Chân, nền nhà quá thấp so với nền đường, ông Kính phá nhà cũ xây mới thành nhà bê tông cốt thép 1 tầng 1 tum. Khi làm nhà mới này, ông Kính được ông Nguyễn Văn Trường - hộ liền kề cho tặng lại gia đình ông Kính phần diện tích đất là khe giọt gianh chạy dọc 2 nhà có kích thước khoảng 4,37mx0,6m và cho gia đình ông Kính sử dụng toàn bộ phần lối đi riêng của nhà ông Trường phía trước nhà ông Kính có kích thước khoảng 3,8mx1m. Tổng cộng ông Trường đã cho ông Kính sử dụng khoảng 6,5m2 đất. Do đó, khi làm nhà mới ông Kính đã nhập toàn bộ 6,5m2 ông Trường cho tặng vào 17m2 nhà cũ của ông để xây nhà mới 1 tầng trên toàn bộ 23,5m2.

Năm 1999, gia đình ông Kính xây thêm thành nhà 5 tầng hiện nay, số nhà 60 Vũ Đỗ Long đổi thành số nhà 473 Trần Khát Chân và sử dụng cho đến nay. Quá trình ở liên tục công khai, đã xây dựng nhà tầng kiên cố và nộp thuế đất đứng tên chủ sử dụng là Hoàng Ngọc Kính. Theo sổ quản lý tại địa phương, nhà đất 473 thuộc thửa đất số 41 + 11, diện tích đất 23,5m2 hiện do ông Hoàng Ngọc Kính quản lý, sử dụng.

Vụ kiện và hàng loạt bất thường

Ngày 13/7/2017, TAND quận Hai Bà Trưng thụ lý vụ án dân sự sơ thẩm số 85/2017/TLST-DS do bà Phạm Thị Minh Thái khởi kiện ông Hoàng Ngọc Kính. Nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ việc, chúng tôi nhận thấy nhiều điều bất thường.

Tại Thông báo thụ lý vụ án số 85/TB-TLVA ngày 13/7/2017, Tòa xác định quan hệ pháp luật vụ án là “tranh chấp quyền sử dụng đất”. Thông báo kết quả định giá tài sản số 02/TB-TA ngày 21/3/2019, tòa án lại xác định đây là vụ án “tranh chấp quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà”. Đến Quyết định đưa vụ án ra xét xử số 21/2019/QĐXXST-DS ngày 23/4/2019, tòa án một lần nữa thay đổi quan hệ pháp luật thành “tranh chấp quyền đòi sử dụng đất”.

Việc mỗi văn bản tố tụng nêu trên xác định 1 loại tranh chấp và các tranh chấp này hoàn toàn khác nhau cho thấy sự không thống nhất trong việc xác định quan hệ tranh chấp giữa các đương sự trong vụ án là một điều khá khó hiểu.

Theo luật sư Lê Thu Hiền – Công ty Luật TNHH Kim Minh Châu, TAND quận Hai Bà Trưng đã vi phạm quy định về thời hạn xét xử vụ án.

Ngày 13/7/2017, TAND quận Hai Bà Trưng thụ lý vụ án dân sự sơ thẩm số 85/2017/TLST-DS do bà Phạm Thị Minh Thái khởi kiện ông Hoàng Ngọc Kính. Tuy nhiên, đến năm 2019, Tòa án mới tiến hành định giá lại tài sản (ngày 15/1/2019); công khai chứng cứ và hòa giải (ngày 8/4/2019); và đưa vụ án ra xét xử. Như vậy, tính từ ngày ra thông báo thụ lý đến ngày vụ án được đưa ra xét xử, Tòa án đã kéo dài thời hạn giải quyết vụ án gần 2 năm, vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều 203 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.

Chưa hết, theo luật sư Hiền, quá trình giải quyết vụ án cũng có nhiều điểm không bình thường. Khi thẩm phán có giấy mời cụ Trịnh (bố đẻ ông Kính) và ông Thịnh (em trai ông Kính) đến tòa án lấy lời khai, ông Thịnh thông báo cho thẩm phán biết tình hình sức khỏe của cụ Trịnh hiện tuổi cao, sức khỏe rất yếu, trí tuệ sa sút do thoái hóa tuổi già và tai biến từ năm 2015 nên bị lẫn từ mấy năm nay.

Tuy nhiên, vào 14h ngày 22/1/2018, thẩm phán và thư ký của vụ án vẫn tự ý đến nhà ông Thịnh để lấy lấy lời khai của cụ Trịnh mà không hề thông báo cho ông Thịnh biết; vì giờ hành chính nên vợ chồng ông Thịnh vừa đi làm, con đi học, không có ai ở nhà. Cụ Trịnh nằm ở phòng ngoài tầng 1 cửa xếp sắt bên trong đang khóa, cửa gỗ bên ngoài mở một cánh. Diễn biến việc lấy lời khai của cụ Trịnh, theo mô tả tại Vi bằng số 1226/2018 do Văn phòng thừa phát lại quận Hà Đông lập ngày 24/11/2018, ông Nguyễn Ngọc Đoan, là Bí thư Chi bộ - Tổ trưởng tổ 11C, phường Thanh Lương phụ trách tổ dân phố nơi cụ Trịnh sống cùng ông Thịnh đã chứng kiến việc thẩm phán và thư ký của vụ án đến lấy lời khai của cụ Trịnh.

Cụ thể, khi được thư ký tòa án báo đến nhà ông Thịnh thì ông Đoan xác nhận: “Tôi thấy cán bộ tòa án đứng ngoài cửa còn cụ Hoàng Ngọc Trịnh đứng bên trong nhà, hai cán bộ của Tòa án nói với cụ Hoàng Ngọc Trịnh qua song sắt cửa đang khóa, khi đó tôi vẫn đứng ở ngoài đường chứ tôi không đứng cùng và đứng cạnh hai cán bộ của Tòa án nên tôi hoàn toàn không biết nội dung mà cán bộ của Tòa án trao đổi với cụ Hoàng Ngọc Trịnh, và cũng không biết cụ  Hoàng Ngọc Trịnh có nói gì với hai cán bộ Tòa án hay không. Cùng lúc đó, anh Đỗ Xuân Trường, cán bộ TAND quận Hai Bà Trưng kê giấy lên yên xe máy đang dựng trước cửa nhà và viết, thời gian viết khoảng 20 phút. Sau khi anh Đỗ Xuân Trường viết xong tôi thấy anh Trường đưa giấy, bút vào trong nhà qua song cửa sắt cho cụ Hoàng Ngọc Trịnh và chỉ tay vào tờ giấy bảo cụ ký, viết tên vào đấy. Tôi không được cán bộ Tòa án đưa để đọc lại nên không biết nội dung Tòa án viết là gì và cũng không nghe thấy cán bộ Tòa án đọc lại nội dung đã viết cho cụ Hoàng Ngọc Trịnh nghe”.

Điểm bất thường lớn nhất, theo luật sư Hiền, bà Thái không phải chủ sử dụng đất hợp pháp tại số 473 Trần Khát Chân. Bà Thái không có tên trên bản đồ địa chính hay được ghi vào sổ địa chính đối với diện tích đất này. Bà Thái không đáp ứng được bất kỳ điều kiện nào để được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất: Không tạo lập đất, không sử dụng đất, không đóng thuế nhà đất và không được ghi nhận là người sử dụng đất trong hồ sơ địa chính…

“Chúng tôi cho rằng bà Thái không có tư cách khởi kiện đòi quyền lợi đối với nhà đất số 473 Trần Khát Chân vì bà Thái không có bất kì liên quan nào đến nhà đất này. Yêu cầu khởi kiện tranh chấp hay đòi nhà đất 473 Trần Khát Chân của bà Phạm Thị Minh Thái trong vụ án này là không có căn cứ pháp luật và cần phải được Tòa án bác đơn” – luật sư Hiền nhấn mạnh.

Chúng tôi sẽ tiếp tục trở lại vụ việc./.

Nhóm PV