Giấy vay tiền và bản hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ bà Duyên ký tên. Ảnh: Hồng Bài

Thủ đoạn gian dối

Cuối tháng 4/2012, Nguyễn Hồng Phong (xóm Bích Hạ, xã Thái Bình, TP Hòa Bình) đem Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số AH 84660 mang tên Nguyễn Văn Tân (bố vợ Phong), thường trú tại tổ 20, phường Đồng Tiến, TP Hòa Bình, đến nhà bà Lê Thị Bình (tổ 2, phường Chăm Mát, TP Hòa Bình), chủ cửa hàng kinh doanh "mua bán, ký gửi hàng hóa", làm tài sản thế chấp xin vay 150 triệu đồng. Bà Bình không đồng ý cho Phong vay tiền vì, Nguyễn Hồng Phong không có quyền sử dụng tài sản (đất, nhà xây cấp 4) trong GCNQSDĐ số AH 84660.

Ngày 29/5/2012, Nguyễn Hồng Phong trở lại nhà bà Lê Thị Bình tiếp tục hỏi vay tiền. Đi cùng Phong có một người đàn bà gần 50 tuổi. Phong giới thiệu với bà Bình, người đàn bà cùng đi tên là Nguyễn Thị Dung (thực tế đây là Nguyễn Thị Duyên, chị gái Phong), là vợ ông Nguyễn Văn Tân, mẹ vợ Phong. Để chứng minh bà Dung là vợ ông Tân, Nguyễn Hồng Phong và Nguyễn Thị Dung đã xuất trình với bà Lê Thị Bình Sổ hộ khẩu số 00706 của hộ ông Nguyễn Văn Tân, vợ là Nguyễn Thị Dung. Đối chiếu Sổ hộ khẩu số 00706 với GCNQSDĐ số AH 84660, bà Bình thấy hợp lý, đủ cơ sở cho Phong và Dung dùng GCNQSDĐ mang tên ông Nguyễn Văn Tân làm tài sản thế chấp để vay số tiền 150 triệu đồng, theo yêu cầu vay của Phong và Duyên.

Để khẳng định "khả năng trả nợ" của mình và củng cố lòng tin với bà Bình, cùng ngày 29/5/2012, Nguyễn Thị Dung đã làm Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liền với đất cho bà Lê Thị Bình. Bản Hợp đồng được thực hiện tại Văn phòng Công chứng số I, tỉnh Hòa Bình. Bên A (bên chuyển nhượng) ông Nguyễn Văn Tân và bà Nguyễn Thị Dung và Bên B (bên nhận chuyển nhượng) bà Lê Thị Bình đã ký vào bản hợp đồng.

Sau khi hoàn tất các thủ tục pháp lý về tài sản thế chấp, bà Lê Thị Bình đã làm thủ tục cho bà Nguyễn Thị Dung vay tiền. Nội dung giấy vay tiền bà Dung viết, ký nhận vay tiền, ghi: "Tên tôi là Nguyễn Thị Dung, địa chỉ tổ 20, phường Đồng Tiến có vay của chị Bình, tổ 02, Chăm Mát với số tiền là 150.000.000 đồng (một trăm năm mươi triệu đồng)... Thời gian vay từ ngày 29/5/2012 đến 29/6/2012 tôi hoàn trả số tiền trên. Nếu không trả được số tiền trên thì coi như đã thỏa thuận bán nhà cho chị Bình". Cũng trong giấy vay tiền, Nguyễn Hồng Phong đã viết, ký: "Sáng ngày 29/5/2012, mẹ vợ nhận 120 triệu đồng, buổi chiều, cháu Phong nhận 30 triệu đồng". Như vậy, thủ tục vay tiền, cho vay tiền bằng thế chấp tài sản giữa bà Lê Thị Bình (người cho vay) với bà Nguyễn Thị Dung (người vay) đã hoàn tất.

Theo bà Bình cho biết, về lãi suất tiền vay được hai bên (Bình và Dung) thỏa thuận: Bà Dung phải trả cho bà Bình 3.000 đồng/1 triệu đồng/ngày. Điều này không ghi vào giấy vay tiền, nhưng có điều kiện ràng buộc nghĩa vụ trả nợ là số tài sản mà bà Dung đã thế chấp với bà Bình. 

Đúng hạn trả nợ (ngày 29/6/2012), bà Dung chỉ trả cho bà Bình khoản tiền lãi trong một tháng là 13.500 nghìn đồng. Số tiền 150 triệu đồng tiền gốc, bà Dung chưa trả cho bà Bình.

Đến hết năm 2012, không thấy bà Dung đến trả nợ, bà Bình đến địa chỉ tổ 20, phường Đồng Tiến tìm Nguyễn Thị Dung để thu nợ, lúc này bà Bình mới biết mình đã bị lừa.

Nguyễn Thị Dung tên thật là Nguyễn Thị Duyên, trường trú tại tổ 16, phường Tân Hòa, TP Hòa Bình. Duyên là chị gái Phong. Hai chị em Duyên, Phong đã bàn bạc để Duyên mạo tên là Dung (tên vợ ông Tân) và mạo danh là vợ ông Tân (mẹ vợ Phong) để gây lòng tin với bà Bình, nhằm mục đích được vay số tiền 150 triệu đồng của bà Bình. Hành vi lừa dối của Duyên và Phong thể hiện rõ hành vi cố tình lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tội lừa đảo của Duyên và Phong đã hoàn thành.

Thông báo số 379 của Cơ quan CSĐT, Công an TP Hòa Bình. Ảnh: Hồng Bài

Cơ quan điều tra có để lọt người?

Biết mình đã bị lừa, nhưng bà Lê Thị Bình vẫn dành thời gian, tạo điều kiện cho bà Dung và Phong khắc phục hậu quả (trả số tiền gốc 150 triệu đồng). Tuy nhiên, Dung và Phong không có khả năng trả nợ cho bà Bình. 

Căn cứ vào các chứng từ như: Giấy vay tiền ghi ngày 29/5/2012, Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liền với đất được lập ngày 29/5/2012, ngày 6/2/2014, bà Lê Thị Bình làm đơn tố giác tội phạm. Đối tượng bị tố giác là Nguyễn Thị Duyên, người mạo tên Nguyễn Thị Dung, mạo danh vợ ông Tân, mẹ vợ Phong, là người dùng hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bà Bình, gửi Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT), Công an TP Hòa Bình.

Ngày 28/3/2014, Cơ quan CSĐT, Công an TP Hòa Bình ra Thông báo số 379 "về việc không khởi tố vụ án hình sự" gửi bà Lê Thị Bình. Thông báo số 379 nêu: "Qua tài liệu xác minh thu thập được thấy: Đây chỉ là vụ việc giao dịch dân sự vay tài sản giữa chị Bình với Nguyễn Hồng Phong. Căn cứ Điều 108 Bộ luật Tố tụng hình sự nước CHXHCN Việt Nam, Cơ quan CSĐT, Công an TP Hòa Bình đã ra Quyết định không khởi tố vụ án hình sự số 36 ngày 28/ 3/2014 với lý do như sau: Việc Nguyễn Hồng Phong vay số tiền 150 triệu đồng của chị Bình là có thật. Trước khi vay giữa chị Bình với Phong đã có sự thỏa thuận với nhau về hình thức vay, thời gian vay, lãi suất và có viết giấy biên nhận nợ để làm căn cứ giải quyết sau này giữa hai bên với nhau".

Lý do mà Cơ quan CSĐT, Công an TP Hòa Bình đưa ra là chưa thuyết phục và chưa đủ. Vì trên thực tế, với các tài liệu đủ cơ sở pháp lý trong vụ việc trên đã chứng minh, Nguyễn Hồng Phong không phải người trực tiếp đứng tên làm các thủ tục để vay tiền bà Lê Thị Bình. Đó là: Giấy vay tiền ngày 29/5/2012, người ký, viết họ tên bên mục người vay tiền là Nguyễn Thị Dung (tức Duyên).

Trong bản Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liền với đất lập ngày 29/5/2012 tại Văn phòng Công chứng số I Hòa Bình đã thể hiện: "Bên A - bên chuyển nhượng), người ký, ghi rõ họ tên là Nguyễn Thị Dung (tức Duyên). Nguyễn Hồng Phong không liên quan đến bản hợp đồng này.

Về hành vi vi phạm pháp luật của Nguyễn Thị Duyên và Nguyễn Hồng Phong được thể hiện, hai người này đã dùng thủ đoạn gian dối với bà Lê Thị Bình. Đó là: Duyên và Phong đã cố ý đưa ra thông tin không đúng sự thật. Duyên mạo tên vợ ông Tân là Dung, tự xưng là mẹ vợ Phong; dùng sổ hộ khẩu hộ ông Tân, trong đó có tên bà Dung. Hành vi gian dối này nhằm mục đích để bà Bình tin bà Duyên là vợ ông Tân, người có quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất trong GCNQSDĐ số AH 84660 mang tên ông Tân mà Duyên và Phong dùng làm tài sản thế chấp vay tiền bà Bình. Hành vi này là cố ý, có chủ định.

Nội dung Thông báo số 379 không đề cập đến hành vi gian dối của Duyên và Phong đối với bà Bình. Trong khi, hành vi này là nguyên nhân, yếu tố quyết định để bà Bình giao tài sản (tiền vay) cho Duyên và Phong. Và, nếu Duyên và Phong không thực hiện thủ đoạn gian dối trên thì việc vay tiền của Duyên, Phong sẽ không thành, như Phong đã thực hiện vào cuối tháng 4/2012.

Trong Thông báo số 379 cho rằng, do Phong sử dụng số tiền vay bà Bình vào việc kinh doanh bị thua lỗ nên hiện nay Phong không có khả năng trả nợ cho bà Bình. Lý giải vấn đề này cho thấy, trong giấy vay tiền ngày 29/5/2012, Phong chỉ được nhận 30 triệu/150 triệu đồng tiền vay. Số còn lại là 120 triệu đồng do bà Duyên nhận. Sau khi nhận tiền, Duyên có giao số tiền 120 triệu đồng cho Phong hay không, đấy là việc giữa Duyên và Phong. Vì vậy, lý do kinh doanh thua lỗ của Phong chỉ đưa ra được với Duyên, chứ không có giá trị pháp lý với bà Bình.

Trong đơn tố cáo tội phạm gửi Cơ quan Công an TP Hòa Bình, đối tượng chính mà bà Lê Thị Bình tố cáo là Nguyễn Thị Duyên chứ không phải Nguyễn Hồng Phong. Tuy nhiên, trong Thông báo số 379 của Cơ quan CSĐT, Công an TP Hòa Bình, vai trò của Duyên lại rất "mờ nhạt". Trong khi đó hành vi gian dối của Duyên là rất rõ và đã hoàn thành, được bà Lê Thị Bình giao tài sản, tiền vay. Như vậy có phải, bà Bình tố cáo một "đằng", Cơ quan CSĐT, Công an TP Hòa Bình điều tra một "nẻo"? Và, bỏ qua hành vi và đối tượng thực hiện hành vi trên, liệu có lọt người, lọt tội?

"Theo trình bày của bà Lê Thị Bình thì bà Nguyễn Thị Duyên và Nguyễn Hồng Phong đã thống nhất lừa dối, cố ý đưa ra thông tin không dúng sự thật; giả mạo là Nguyễn Thị Dung, người có quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất chung trong hộ gia đình ông Nguyễn Văn Tân là nhằm làm cho bà Bình tin đó là sự thật để giao tài sản - cho vay tiền. Hiện nay, số tiền trên đang ở trong sự chiếm hữu của Duyên và Phong. Hành vi trên của Duyên và Phong có dấu hiệu phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 139 Bộ luật Tố tụng Hình sự. 

Bà Bình tố cáo Duyên lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhưng Công an TP Hòa Bình lại ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự. Vì, Công an TP Hòa Bình cho rằng Phong vay tiền của bà Bình chỉ là vụ việc giao dịch dân sự. Như vậy Cơ quan Công an đã bỏ qua, không xem xét đến vai trò của Duyên và các hành vi gian dối, giả mạo mà Duyên và Phong đã thực hiện để lấy được tài sản (tiền vay) của bà Bình là chưa đầy đủ" - luật sư Đinh Hải Nhật, Công ty Luật Phú Đạt, Đoàn Luật sư Hà Nội.

Hồng Bài