Công dân Huỳnh Văn Cò phải dựng nhà tạm trên cây để giữ đất và chờ đợi kết quả giải quyết của cơ quan chuyên môn. Ảnh: GT

Khiếu nại có cơ sở

Theo các văn bản do chính các cơ quan chuyên môn thuộc UBND quận 7 báo cáo về vụ việc đã cho thấy không tìm thấy hồ sơ gốc liên quan đến Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78, có tên ông Nguyễn Đức Thống (với 8 thửa đất, có tổng diện tích 33.903m²). Thời điểm có tên ông Thống trên giấy chứng nhận là năm 1995, diện tích đất này thuộc địa bàn huyện Nhà Bè, sau này mới chia tách địa giới hành chính thuộc phường Tân Hưng, quận 7.

Trong khi đó, đối chiếu với quy định pháp luật tại thời điểm năm 1995, ông Thống không phải là đối tượng được cấp đất nông nghiệp, thẩm quyền ký trên giấy chứng nhận cũng không đúng, và hình thức giấy chứng nhận là mẫu cũ đã không được sử dụng từ ngày 14/7/1989. Ngoài ra, 8 thửa đất trên giấy chứng nhận có tên ông Thống, với diện tích 33.903m² là vượt hạn mức đất nông nghiệp được công nhận theo Luật Đất đai 1993.

Điều đáng nói là diện tích đất trên giấy chứng nhận có tên ông Thống lại đè lên 13.000m² đất nông nghiệp của gia tộc ông Cò. Diện tích đất này được gia tộc họ Huỳnh khai phá từ những năm 1960, sử dụng để trồng lúa vì nằm sát bờ sông ông Lớn, cũng như bố trí một phần đất để chôn cất 9 phần mộ của người thân. Sau giải phóng, gia tộc họ Huỳnh đã đưa phần đất này vào tập đoàn sản xuất và trở thành xã viên. Khi mô hình sản xuất chung bị giải thể thì UBND huyện Nhà Bè đã trả lại phần đất cho người dân, trong đó có gia tộc họ Huỳnh. Ngay từ năm 1993, ông Cò đã đại diện gia tộc làm đơn xin lại đất và đại diện Hợp tác xã Tân Quy Tây đã chỉ dẫn cho người dân nhận lại đất cũ vào thời điểm đó đã được cải tạo thành ao nuôi cá.

Sau đó, ông Cò liên hệ cơ quan chức năng để xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì không được giải quyết với lý do toàn bộ khu vực ven sông ông Lớn đã được quy hoạch là cảng sông nội địa. Nhưng cũng tại thời điểm này, ông Thống, dù có hộ khẩu tại quận 3, lại có tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78, bao gồm cả 13.000m² đất nông nghiệp của gia tộc họ Huỳnh. Lý do được UBND quận 7 giải thích trong nhiều văn bản là gia đình ông Cò sau khi được trả lại đất đã bán cho ông Hồ Văn Hải là cán bộ Hợp tác xã Tân Quy Tây, rồi sau đó ông Hải đã chuyển nhượng cho ông Thống vào thời điểm tháng 4/1992, dù hành vi mua bán này vi phạm Luật Đất đai 1987.

Khi phát hiện ra sự việc, ông Cò đã có đơn khiếu nại gửi UBND quận 7. Qua xác minh, kiểm tra, ngày 18/5/2012, Chánh Thanh tra quận 7 Lê Thị Năm đã ký Văn bản số 165/TTQ7, với nội dung: Trong trường hợp này, ông Cò là người chịu thiệt hại về quyền lợi, bị tác động trực tiếp từ việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78 của UBND huyện Nhà Bè (nay là UBND quận 7). Cần làm rõ quan hệ mua bán giữa ông Hồ Văn Hải và ông Nguyễn Đức Thống vào thời điểm 22/4/1992, vì đến ngày 19/4/1993, Chủ nhiệm Hợp tác xã Tân Quy Tây vẫn còn hướng dẫn ông Cò đến vị trí đất trước đây gia đình ông đã đưa vào tập đoàn.

Ngoài ra, ngày 25/4/1012, Trưởng Phòng Tư pháp quận 7 Hồ Thị Phước Thọ cũng đã ký Văn bản 172/TP-TH, với nội dung: Ông Cò là người có quyền và lợi ích hợp pháp với phần đất khiếu nại, chịu tác động trực tiếp bởi việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78 của UBND huyện Nhà Bè (nay thuộc phường Tân Hưng, quận 7) cho ông Nguyễn Đức Thống. Tại văn bản này, Phòng Tư pháp cũng đề nghị Phòng Tài nguyên và Môi trường làm rõ các nội dung: Việc cha ruột ông Cò cho ông Hải thuê đất sử dụng từ năm 1985 đến 1989, sau đó ông Hải chuyển nhượng cho ông Thống. Việc ông Hải là người thuê đất của cha ông Cò nhưng lại chuyển nhượng cho ông Thống có đúng quy định pháp luật không để làm rõ có hay không sai sót trong cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78.

Trốn tránh trách nhiệm

Nhưng tất cả kiến nghị, đề xuất này đã không được Chủ tịch UBND quận 7 xem xét để ban hành quyết định giải quyết khiếu nại đúng pháp luật. Điều đáng buồn hơn là không tiếp công dân, không đối thoại mà thay vào đó hàng loạt văn bản trả lời với nội dung công dân không chứng minh được nguồn gốc, quá trình sử dụng nên UBND quận 7 không có cơ sở giải quyết đã được Chủ tịch UBND quận 7 trả lời cho người khiếu nại. Hậu quả là công dân phải chọn cách khởi kiện hành chính tại TAND quận 7 để có thể tiếp cận các hồ sơ liên quan đến Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78.

Sau phiên tòa sơ thẩm, dù bị bác yêu cầu nhưng ông Cò đã có đầy đủ hồ sơ để chứng minh sai phạm liên quan đến Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78. Ngay khi tòa phúc thẩm tuyên hủy bản án sơ thẩm, công dân đã tiếp tục gửi đơn khiếu nại hành chính kèm theo các hồ sơ có liên quan nhưng Chủ tịch UBND quận 7 vẫn không tiếp công dân, không đối thoại để làm rõ bản chất sự việc. Điều bất ngờ là Chủ tịch UBND quận 7 lại lấy lý do hết thời hiệu để không thụ lý khiếu nại.

Không đồng tình với cách giải quyết kiểu trốn tránh trách nhiệm này, công dân đã có đơn khiếu nại vượt cấp lên Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh. Thực hiện ý kiến chỉ đạo của cấp trên, Chánh Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã tiến hành xác minh vụ việc, cũng như tổ chức họp với Chủ tịch UBND quận 7 để thống nhất phương án giải quyết đúng pháp luật. Ngày 20/9/2016, Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã có Văn bản số 1402/TTTP-P4, đề nghị Chủ tịch UBND quận 7 tiếp nhận và xem xét giải quyết khiếu nại của công dân Huỳnh Văn Cò, không xem xét đến yếu tố thời hiệu khiếu nại.

Nhưng Chủ tịch UBND quận 7 vẫn không thực hiện đề nghị này dù theo quy định Thanh tra TP Hồ Chí Minh là cơ quan có chức năng hướng dẫn nghiệp vụ cho thủ trưởng các sở ngành, UBND các quận huyện về khiếu nại, tố cáo. Ngoài ra, về thẩm quyền giải quyết theo quy định của Luật Khiếu nại vẫn thuộc về UBND quận 7 nên Chủ tịch UBND quận 7 phải thụ lý, đối thoại với công dân để ban hành quyết định giải quyết đúng pháp luật.

Ngày 12/4/2017, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn đã đề nghị thanh tra việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78. Ảnh: GT

Sau gần 7 tháng chờ đợi, công dân lại phải tiếp khiếu vượt cấp lên Thanh tra Chính phủ.  Ngày 12/4/2017, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn đã ký Văn bản số 811/TTCP-C.III, đề nghị Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh khẩn trương chỉ đạo thanh tra việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78.

Văn bản số 811/TTCP-C.III cũng xác định rõ nguồn gốc, quá trình sử dụng, cũng như quá trình chấp hành quy định pháp luật của lãnh đạo UBND TP Hồ Chí Minh, UBND quận 7, về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thời gian qua đối với công dân Huỳnh Văn Cò.

Ngoài ra, sau khi tiếp nhận thông tin của Báo Thanh tra về vụ việc, lãnh đạo UBND TP Hồ Chí Minh cũng đã có nhiều văn bản yêu cầu Thanh tra TP Hồ Chí Minh chủ trì phối hợp cùng Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND quận 7, tham mưu giải quyết dứt điểm khiếu nại.

Nhưng đến thời điểm này, tất cả các chỉ đạo, yêu cầu của Thanh tra Chính phủ, của UBND TP Hồ Chí Minh, của Thanh tra TP Hồ Chí Minh cùng các cơ quan dân cử vẫn không được Chủ tịch UBND quận 7 thực hiện với lý do hết thời hiệu giải quyết. Trong khi thời hiệu lại được UBND quận 7 cố tình vận dụng sai pháp luật theo kiểu đánh đố người khiếu nại, vô cảm với dân khi cho rằng sau 90 ngày kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 387/QSDĐ/78, công dân Huỳnh Văn Cò đã không khiếu nại, và rằng công dân đã chọn đường khởi kiện hành chính nên không có cơ sở thụ lý khiếu nại?!

Giáng Thăng