Ảnh minh họa: Mai Châu

TDPS cạnh tranh đang được Nhà nước hướng đến, dự kiến sẽ hoàn thành đề án vào năm 2020. Để kế hoạch chuyển đổi sang số hóa truyền hình hiệu quả, nhiều đài truyền hình địa phương đã gấp rút hoàn thiện cơ sở hạ tầng, mong muốn được phát sóng qua vệ tinh và ủng hộ chủ trương của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) cho các tỉnh miền núi kết hợp phát sóng mặt đất và vệ tinh khi thực hiện số hóa truyền hình. Song song, Bộ TT&TT cũng đang xem xét cho thêm DN viễn thông tham gia thị trường cung cấp truyền dẫn phát sóng như các quốc gia khác đang thực hiện. 

Mới đây, các đài truyền hình địa phương đã đề xuất khi thực hiện lộ trình số hóa truyền hình, muốn đưa các kênh truyền hình của tỉnh phát sóng lên vệ tinh. Theo đó, Bộ nên có chủ trương cho phép thực hiện song song cả phát sóng vệ tinh và mặt đất để hỗ trợ nhà đài, vì nhiều địa phương không thể chỉ dùng một phương thức số hóa truyền hình mặt đất, vì nhiều lý do như: Dân cư vùng sâu, vùng xa còn nghèo, cơ sở hạ tầng còn thiếu; địa hình bị chia cắt, nếu phát sóng số mặt đất chi phí có thể cao hơn đưa lên vệ tinh gấp nhiều lần, gây áp lực chi phí cho người dân khi sử dụng dịch vụ…

Tuy nhiên, hiện thị trường này mới đang ở trong giai đoạn khởi đầu nên sẽ có nhiều khó khăn, nhưng về lâu dài, thị trường TDPS cạnh tranh sẽ có lợi ích cho cả Nhà nước, DN và người dân. Còn hiện tại, theo quy định hiện hành, DN Nhà nước hoặc DN cổ phần mà Nhà nước có cổ phần chi phối sẽ được xem xét để cấp phép thiết lập mạng và cung cấp dịch vụ TDPS. Cụ thể, hiện nay đang có 3 đơn vị được Nhà nước cho phép thiết lập mạng và cung cấp dịch vụ TDPS trên phạm vi toàn quốc là VTV, VTC và AVG. Ba DN này có đủ năng lực để truyền dẫn các kênh của đài truyền hình địa phương trên từng khu vực hoặc toàn quốc, bằng các phương thức truyền dẫn khác nhau như: Số mặt đất, vệ tinh hoặc qua mạng cáp.

Theo ông Lê Văn Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Tần số, Bộ TT&TT, các vấn đề liên quan đến số hóa truyền hình như cấp phép TDPS, hỗ trợ đầu thu cho người dân, phát sóng lên vệ tinh sẽ được Ban Chỉ đạo Quốc gia quyết định trong cuộc họp vào trung tuần tháng 7 này. “Từ trước tới nay, các đài phát thanh truyền hình trên cả nước vừa sản xuất nội dung vừa làm TDPS. Với quy định về dùng chung hạ tầng TDPS, sắp tới, các đài phát thanh truyền hình địa phương sẽ không tự phát sóng các kênh truyền hình do họ sản xuất mà phải thông qua thuê dịch vụ phát sóng”, ông Tuấn nhấn mạnh. 

Đại diện các đài địa phương cho rằng, bình quân mỗi tỉnh khoảng 10.000 hộ dân thu sóng truyền hình mặt đất, còn khoảng hơn 1 triệu dân đang thu truyền hình cáp và vệ tinh. Có thể thấy, nhu cầu thu sóng truyền hình số mặt đất (xem miễn phí) là rất thấp. Hiện, các tỉnh đang được phát sóng miễn phí trên nhiều kênh cáp, sắp tới phải trả phí TDPS (ước khoảng 2 tỷ đồng/năm) sẽ khó khăn lớn cho các đài.

Do đó, Bộ TT&TT đã xem xét đến việc dùng chung hạ tầng sẽ tiết kiệm được rất lớn chi phí đầu tư hạ tầng truyền dẫn, tiết kiệm tài nguyên tần số, còn phía Nhà nước có trách nhiệm hình thành và phát triển thị trường TDPS cạnh tranh.

Để giảm thiểu gánh nặng kinh phí cho các đài địa phương, bên cạnh VTV, VTC, AVG đã được cho phép làm dịch vụ TDPS trên toàn quốc, mỗi địa bàn cần có thêm 1 - 2 DN khu vực để thúc đẩy cạnh tranh thị trường TDPS. Trong trường hợp không có các DN khu vực có đủ điều kiện làm dịch vụ TDPS, Nhà nước sẽ xem xét cho các DN viễn thông đang có sẵn hạ tầng mạng tham gia đầu tư làm dịch vụ TDPS, bởi các DN viễn thông vẫn luôn “nhăm nhe” nhảy vào lĩnh vực này, vì cơ sở hạ tầng của họ đủ sức cạnh tranh. 

Các đài truyền hình đưa ra cam kết sẽ tuân thủ lộ trình số hóa TDPS, truyền hình mặt đất đến năm 2020, thậm chí còn muốn đẩy nhanh hơn lộ trình mà Chính phủ đặt ra. Tuy nhiên, phải bảo đảm các điều kiện, thủ tục phát sóng quảng bá trực tiếp lên truyền hình vệ tinh theo Thông tư số 15/2010/TT-BTTTT, ngày 1/7/2010 của Bộ TT&TT. Theo đó, về nội dung phải đủ 3 điều kiện: Phát sóng ít nhất 15 giờ/ngày; các chương trình tự sản xuất phải 40% thời lượng/ngày; thời lượng phát sóng phim nước ngoài vào khung giờ vàng (20 - 21 giờ) không vượt quá 7 giờ/tuần. Đồng thời, các đài phải làm đề án xin phát sóng lên vệ tinh và được Bộ TT&TT cấp phép.

Box: Mục tiêu của Đề án Số hóa truyền hình mặt đất đến năm 2015 bảo đảm 80% hộ gia đình có máy thu hình trên cả nước xem được truyền hình số bằng các phương thức khác nhau, phủ sóng truyền hình số mặt đất để truyền dẫn các kênh chương trình phục vụ nhiệm vụ chính trị tới 60% dân số. Đến năm 2020, bảo đảm 100% hộ gia đình có máy thu hình trên cả nước xem được truyền hình số bằng các phương thức khác nhau, phủ sóng truyền hình số mặt đất để truyền dẫn các kênh chương trình phục vụ nhiệm vụ chính trị tới 80% dân cư.

Mai Châu