(Thanh tra) - Hiện nay, đội ngũ thợ của đơn vị thi công đang tất bật với những phần việc cuối cùng tại Dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc tại phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trong đó có con tàu thể hiện nơi cập bến đưa những "hạt giống đỏ" cho phong trào cách mạng miền Nam để chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 70 năm đồng bào, cán bộ chiến sĩ miền Nam tập kết ra Bắc.
Khu lưu niệm đồng bào miền Nam tập kết ra Bắc sắp hoàn thành
Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc được xây dựng ven bờ sông Mã thuộc phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn. Dự án thực hiện với quy mô hơn 40.000m2, khởi công cuối tháng 8/2022 do UBND TP Sầm Sơn làm chủ đầu tư. Công trình có tổng vốn gần 255 tỷ đồng, trong đó ngân sách tỉnh hỗ trợ 76 tỷ đồng, còn lại là vốn ngân sách TP Sầm Sơn và các nguồn huy động xã hội hóa.
Khu lưu niệm được chia làm ba phân khu, trong đó khu A rộng khoảng 13.600m2, được coi là trung tâm với tượng đài hình con tàu và bức phù điêu lớn hình cánh cung.
Hiện nay, tượng đài và bức phù điêu đã đạt hơn 97% khối lượng công việc. Đơn vị thi công đang huy động nhân công, máy móc hoàn thiện các hạng mục cuối cùng để chuẩn bị cho sự kiện kỷ niệm 70 năm đồng bào, cán bộ chiến sĩ miền Nam tập kết ra Bắc (1954 - 2024), tổ chức tối 1/9.
Tượng đài con tàu tập kết ra Bắc được làm bằng bêtông cốt thép, có diện tích khoảng 3.200m2. Điểm cao nhất là mũi tàu cao 12m, tương đương căn nhà ba tầng. Đứng ở vị trí này có thể bao quát quang cảnh cảng Hới và một phần trung tâm TP Sầm Sơn, phía sau là hạ nguồn con sông Mã đổ ra biển.
Bức phù điêu có hình cánh cung rộng khoảng 500m2 cũng được làm bằng đá khối granite.
Theo tư liệu của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thanh Hóa cung cấp, sau Hiệp định Giơ-ne-vơ 1954, Thanh Hóa đã đón tiếp hàng trăm nghìn cán bộ miền Nam, bộ đội, học sinh, sinh viên, đồng bào miền Nam tập kết ra Bắc. Trong 7 đợt (từ 15/10/1954 đến 1/5/1955), tỉnh Thanh Hóa đã đón 1.869 thương, bệnh binh; 47.346 cán bộ; 5.922 học sinh, sinh viên và 1.443 gia đình ra tập kết.
Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh, với vị trí chiến lược và truyền thống cách mạng, Thanh Hóa được Trung ương Đảng tin tưởng, giao nhiệm vụ cùng với các địa phương: Hải Phòng, Thái Bình, Nghệ An đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc.
Đón những đồng bào ruột thịt từ miền Nam ra Bắc
Địa điểm tại Thanh Hóa được lựa chọn là Cửa Hới (nay là phường Quảng Tiến, TP Sầm Sơn). Sau 9 năm kháng chiến chống Pháp, Thanh Hóa cũng như cả nước gặp rất nhiều khó khăn, thách thức. Thanh Hóa là hậu phương lớn đã đóng góp nhiều sức người, sức của cho tiền tuyến, lại bị chiến tranh và thiên tai tàn phá nặng nề. Tuy còn gặp phải rất nhiều khó khăn, nhưng với tình cảm ruột thịt Bắc Nam, niềm vui chiến thắng, niềm vui miền Bắc hoàn toàn được giải phóng, Đảng bộ, Nhân dân Thanh Hóa hăng hái, tin tưởng hoàn thành tốt nhiệm vụ của Trung ương Đảng và Chính phủ giao.
Tỉnh ủy Thanh Hóa đã khẩn trương chỉ đạo thành lập ban đón tiếp của tỉnh với bộ máy điều hành hàng trăm cán bộ giúp việc. Đồng thời, nhanh chóng triển khai các nhiệm vụ đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam ra tập kết một cách an toàn, chu đáo nhất. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa đã trực tiếp lãnh đạo công tác đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam ra tập kết sâu rộng trong toàn tỉnh, từ các cơ quan, đoàn thể cấp tỉnh xuống đến Nhân dân từng thôn, xóm. Các địa phương trong tỉnh tập trung cao độ, chuẩn bị tổ chức đón tiếp chu đáo đồng bào miền Nam. Các ngả đường quê hương Thanh Hóa đổ về Sầm Sơn tấp nập đông vui, hối hả, khẩn trương. Hàng nghìn công nhân, Nhân dân tự nguyện tham gia xây dựng các công trình đón tiếp đồng bào miền Nam. Hàng vạn cây nứa, cây luồng, cây gỗ, hàng vạn lá kè, hàng trăm tấn củi… từ miền núi Thanh Hóa đưa xuống kịp thời để làm nhà đón tiếp, nhà ở, nhà ăn, giường nằm… khang trang, sạch đẹp.
Để đảm bảo sức khỏe cho đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam ra tập kết ngay từ những ngày đầu, Trung ương đã giao cho Thanh Hóa xây dựng một bệnh viện tranh tre nứa lá quy mô 800 giường bệnh do Bộ Y tế quản lý, có sự hỗ trợ kỹ thuật của Bệnh viện tỉnh. Thực hiện sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ty Y tế Thanh Hóa đã thành lập ở Sầm Sơn một trạm cấp cứu, hai trạm khám sức khỏe ở hai xã Hoằng Lộc, Hoằng Quang, huyện Hoằng Hóa. Bệnh xá ở Thiệu Đô, huyện Thiệu Hóa khám, chữa bệnh cho các đồng chí, đồng bào miền Nam bị thực dân cầm tù, tra tấn ở nhà lao Chí Hòa và chữa bệnh cho các cháu thiếu nhi ra Bắc học tập.
Ngày 25/9/1954, tại bến Sầm Sơn (nay là cảng Lạch Hới, TP Sầm Sơn) rực rỡ cờ hoa chào đón chiếc tàu đầu tiên rẽ sóng tiến vào giữa tiếng hoan hô vang dậy của đồng bào Thanh Hóa đón những người con miền Nam ruột thịt ra Bắc tập kết. Đưa một số lượng rất lớn đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam ra Bắc tập kết là các chuyến tàu biển rất lớn của Liên Xô và Ba Lan. Các tàu này không cập được bến Sầm Sơn, phải đậu cách xa đất liền vài cây số. Vì vậy, địa phương phải huy động, sử dụng các loại tàu, thuyền nhỏ để đưa đồng bào vào bờ.
Có những chuyến tàu mất hai ngày mới chở hết đồng bào vào đất liền. Trong 9 tháng (từ tháng 9/1954 đến tháng 5/1955), toàn tỉnh đã đón 7 đợt, gồm 45 chuyến tàu, trong đó có 47.346 người là cán bộ, bộ đội; 1.775 thương binh; 5.922 học sinh và 1.443 gia đình cán bộ. Sau khi đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam lên bờ được ban đón tiếp và Nhân dân đưa vào các lán trại được chuẩn bị sẵn để nghỉ ngơi, chăm sóc, nhiều khi lán trại không đủ, Nhân dân Quảng Tiến đưa đồng bào về gia đình mình để chăm sóc. Nhân dân Thanh Hóa, trực tiếp là Nhân dân Sầm Sơn, mỗi người một việc, các tổ chức, đoàn thể, cá nhân đều được giao nhiệm vụ cụ thể. Các cháu thanh, thiếu nhi được được giao nhiệm vụ nấu cơm, phục vụ hậu cần, tổ chức văn nghệ, công tác y tế, giáo dục, an ninh được đảm bảo.
Miền núi, miền xuôi đua nhau ủng hộ nhu yếu phẩm
Nhân dân các huyện miền xuôi hăng hái ủng hộ lương thực, thực phẩm, quần áo, chăn màn. Huyện Nông Cống, huyện Đông Sơn ủng hộ 600 con bò, 700 con lợn, 15.000 còn gà vịt, 12 vạn quả trứng. Huyện Nga Sơn, Quảng Xương cung cấp 8.384 đôi chiếu. Các huyện Thọ Xuân, Hoằng Hóa, Thiệu Hóa, Yên Định may 2.800 màn cá nhân, 1.000 màn đôi, 4.100 mền chăn và 1.450 cốt áo bông. Huyện Đông Sơn, huyeenj Quảng Xương, thị xã Thanh Hóa cung cấp 49.000 bộ quần áo bà ba, 6.161 đôi dép cao su. Đồng bào các huyện trung du Thanh Hóa ủng hộ 20 vạn bao thuốc lá, trên 1 vạn kg cà chua, 3 tấn cá và 415kg mộc nhĩ.
Sau công tác đón tiếp an toàn, chu đáo đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ra miền Bắc được phân công ra khắp các tỉnh, thành của miền Bắc như: Hà Nội, Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng… để lao động, học tập và công tác. Đối với đồng bào, chiến sĩ, học sinh miền Nam ở lại, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa xác định nhiệm vụ bố trí, sắp xếp công ăn việc làm, đảm bảo đời sống lâu dài là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ và Nhân dân Thanh Hóa lúc này.
Thời gian 70 năm đã trôi qua, nhưng những tháng ngày học tập, rèn luyện trên đất Bắc, trên quê hương Thanh Hóa, được sự yêu thương, đùm bọc, chở che của người dân là hành trang, động lực mạnh mẽ để đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam hiện thực hóa quyết tâm, thôi thúc phấn đấu, học tập, rèn luyện, từ đó đã sinh ra nhiều “hạt giống đỏ” ươm mầm cho phong trào cách mạng miền Nam. Đồng thời, khẳng định tên tuổi của mình trên mặt trận phát triển kinh tế - xã hội, góp phần làm giàu cho quê hương, đất nước. Nhiều đồng chí đã trở thành lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước; nhiều đồng chí làm lãnh đạo các bộ, ban, ngành của Trung ương, của tỉnh và thành phố; nhiều nhà khoa học, văn nghệ sỹ, diễn viên, sỹ quan cao cấp, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, doanh nhân thành đạt...
Những kết quả đó là minh chứng sinh động, không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược sáng suốt mà còn thể hiện một tình cảm hết sức sâu nặng của Trung ương, của Bác Hồ, của Nhân dân miền Bắc đối với đồng bào miền Nam. Đây là tầm nhìn chiến lược sâu sắc của Đảng, Bác Hồ trong việc gieo những "hạt giống đỏ" ở miền Bắc trong những năm tháng chiến tranh, để xây dựng một đội ngũ cán bộ vừa "hồng", vừa "chuyên" trong tiếp quản, tái thiết đất nước sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ thắng lợi.
Thời gian đã lùi xa, nhưng sự kiện đón tiếp cán bộ, chiến sĩ, đồng bào, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc cách đây 70 năm mãi mãi là mốc son chói lọi, để lại nhiều bài học quý, sống động, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc Thanh Hóa luôn ghi nhớ, khắc sâu, phát huy và nâng lên tầm cao mới những bài học đó trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, để sớm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng và phát triển Thanh Hóa “đến năm 2025, trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước - một cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc; đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại; đến năm 2045 là tỉnh giàu đẹp, văn minh và hiện đại, tỉnh phát triển toàn diện và kiểu mẫu của cả nước” như Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã đề ra.
