Theo đại diện Bộ Công an, thời gian qua, tình hình tội phạm về chức vụ, mà chủ yếu là tội phạm tham nhũng diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều ngành, nhiều cấp. Ảnh: Phương Hiếu - Phương Anh

Dưới sự tác động của diễn biến tình hình trong nước và thế giới, với những thay đổi trong chính sách phát triển kinh tế xã hội, tình hình tội phạm tham nhũng cũng có những biến đổi. Tội phạm tham nhũng có sự đan xen với tội phạm kinh tế buôn lậu, điển hình trong số vụ án kinh tế buôn lậu do Bộ Công an chỉ đạo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu điều tra, xử lý có sự can thiệp của lãnh đạo trong việc tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện các dự án hoặc khai thác tài nguyên trái pháp luật, như vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; đưa, nhận hối lộ, xảy ra tại Công ty Trung Hậu 68, tỉnh An Giang và các đơn vị liên quan; vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, đưa hối lộ, nhận hối lộ xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn Thuận An; Tập đoàn Phúc Sơn.

Ngoài ra, với phương châm “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả một vùng, một lĩnh vực”, cơ quan điều tra đã phát hiện, xử lý các vụ án liên quan đến hoạt động đấu thầu trang thiết bị, vật tư y tế xảy ra tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật trong cả nước, loạt vụ án liên quan đến Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế AIC trục lợi việc đưa người Việt Nam ở nước ngoài về nước trong thời gian diễn ra dịch COVID-19.

Trong giai đoạn 2019-2024 xảy ra nhiều vụ án tham nhũng lớn, mức độ ảnh hưởng sâu, rộng đến đời sống chính trị - xã hội. Ngoài số lượng vụ án về tham nhũng gia tăng, thì so với giai đoạn trước, số người phạm tội là người có chức vụ, địa vị cao, thuộc diện Trung ương quản lý cũng gia tăng, kể cả đương chức hay đã nghỉ hưu.

Đại diện Bộ Công an cho biết, công tác điều tra, xử lý tội phạm đã được phân cấp, khắc phục tình trạng "trên nóng, dưới lạnh". Ảnh: Phương Hiếu - Phương Anh

Công tác điều tra, xử lý tội phạm đã được phân cấp, khắc phục tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”. Cơ quan điều tra cấp tỉnh như Lào Cai, Thanh Hóa, Đồng Nai đã phát hiện, khởi tố điều tra, xử lý đối với nhiều cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý, vấn đề này trước đây chủ yếu do cơ quan điều tra Bộ Công an thụ lý.

Về cơ cấu hành vi phạm tội, trong giai đoạn 2019 - 2024, một đặc điểm nổi bật là hầu hết các hành vi phạm tội về tham nhũng khác được quy định trong Bộ luật Hình sự đều có các các vụ án được phát hiện, điều tra, bao gồm cả những tội danh trước đây gặp khó khăn trong điều tra, xử lý.

Điển hình các tội phạm về hối lội (nhận hối lộ, đưa hối lộ, môi giới hối lộ), nếu như trong thời gian dài trước đây rất ít vụ được phát hiện, xử lý thì trong giai đoạn này, số vụ án về các tội phạm này đã có sự gia tăng, trong đó có vụ án có số tiền hối lộ rất lớn, thủ đoạn tinh vi như vụ án xảy ra tại Công ty CP Công nghệ Việt Á, Phan Quốc Việt đã chi gần 800 tỷ đồng “lại quả” cho lãnh đạo nhiều cơ quan quản lý và cơ sở y tế trên phạm vi cả nước; vụ SCB, bị can Đỗ Thị Nhàn, Cục trưởng Cục thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước nhận hối lộ số tiền kỷ lục là 5,2 triệu USD.

Theo đại diện Bộ Công an, Luật PCTN năm 2018 có nhiều quy định mới rất quan trọng để đảm bảo tính khả thi, chặt chẽ, hiệu quả trong công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng.

Bên cạnh các đối tượng tham nhũng trong khu vực công giai đoạn 2019- 2024, còn phát hiện tội phạm tham nhũng xảy ra trong lĩnh vực tư với chủ thể là người ngoài khu vực Nhà nước, điển hình là xử lý vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, SCB, đã khởi tố, xử lý Trương Mỹ Lan - chủ doanh nghiệp tư nhân và tuyên án tử hình…

Ngoài ra, qua công tác điều tra, xử lý các vụ án tham nhũng, Bộ Công an đã phát hiện những sơ hở, thiếu sót trong các quy định của pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội, từ đó tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Chính phủ để chỉ đạo sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật, không để cho các đối tượng tiếp tục hoạt động phạm tội.

Đồng thời, đề ra phương hướng nhiệm vụ trong thời gian tới là tiếp tục bám sát và thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm tham nhũng nói riêng; kiên quyết, kiên trì đấu tranh PCTN, tiêu cực theo phương châm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Cùng với đó, đa dạng các hình thức tuyên truyền, hướng dẫn sâu rộng giúp quần chúng Nhân dân nắm vững những chủ trương, chính sách, pháp luật, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Bộ Công an về PCTN. Đồng thời triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ theo các lĩnh vực kinh tế - xã hội của đất nước, đảm bảo nắm, kiểm soát tốt, xuyên suốt tình hình.

Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, các ban, ngành, tổ chức, thanh tra, kiểm tra, cơ quan, đoàn thể, cùng các tầng lớp Nhân dân; phát huy sức mạnh tổng hợp, thống nhất trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị trong đấu tranh PCTN…

Tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng để tự rà soát, thanh tra, kiểm tra, kiểm soát quyền lực, quy trình công tác để chủ động phòng ngừa sai phạm của các cán bộ trong quá trình điều tra, xử lý, thụ lý các vụ án, vụ việc về tham nhũng.