Tàu hải giám TQ (trái) đâm tàu Cảnh sát biển VN. Ảnh: Độc Lập

Chưa chịu dừng lại ở việc cho tàu đâm húc, bắn vòi rồng vào tàu lực lượng thực thi pháp luật cũng như đâm chìm tàu cá VN tại khu vực hạ đặt phi pháp giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981), việc Trung Quốc (TQ) bắt giữ tàu cá QNg 94912 TS công suất 100 CV của ông Võ Đạt ở xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ (Quảng Ngãi) và 6 ngư dân vào ngày 3.7 là động thái mới nhất cho thấy các tàu TQ - bất kể là tàu ngư chính, hải giám hay hải cảnh - đang ngày càng hung hăng, ngang ngược. Bắc Kinh cũng dường như đang muốn mở rộng vùng căng thẳng và thử thách sức kháng cự của VN, theo giới quan sát.

Trả lời PV, Giáo sư Carl Thayer (Học viện Quốc phòng Úc) nhận định về động thái bắt 6 ngư dân VN của TQ: “Thực ra diễn biến này không có gì ngạc nhiên khi mà trước đây TQ đã nhiều lần bắt giữ các ngư dân VN và sau đó đòi tiền chuộc. Đây là một hành động leo thang của TQ nhằm gia tăng áp lực lên phía VN. Với việc áp sát tàu cá và dùng súng uy hiếp ngư dân, TQ đang tiếp tục có những hành vi mang tính cướp biển ở cấp quốc gia”.

Theo Giáo sư Thayer, điều đáng quan ngại ở đây là các lực lượng trên biển của TQ đang hành động mà không hề lo sợ sẽ bị trừng phạt từ cấp trên của họ và thực tế đã chứng minh họ luôn được bật đèn xanh để “lên tàu, đánh đập và cưới tài sản của ngư dân VN”. Ông Thayer nhận định: “Tôi không thể đọc ý nghĩ của người TQ, nhưng tôi không thể loại trừ khả năng vụ bắt giữ 6 ngư dân chỉ là màn khởi đầu của một chiến dịch tổng lực từ phía Bắc Kinh trong cuộc chiến pháp lý để khẳng định cái gọi là chủ quyền của họ trên biển Đông”.

Giáo sư Thayer phân tích: “Họ ngang nhiên làm luật để phục vụ cho mưu đồ thôn tính biển Đông, rồi ngang nhiên tuyên bố “chúng tôi đang thực thi luật pháp” bất chấp luật pháp quốc tế”. Tháng 1.2014, sau khi áp đặt vùng nhận diện phòng không trên biển Hoa Đông, TQ tiếp tục khiến biển Đông nổi sóng với quy định phi lý cấm tàu bè nước ngoài hoạt động nghề cá tại khu vực bao phủ gần trọn biển Đông. Khi đó, tỉnh Hải Nam đã ban hành quy định yêu cầu tàu cá nước ngoài phải xin phép chính quyền TQ nếu muốn đánh bắt trong “vùng quản lý” của địa phương này.

Ngày 27.6 mới đây, Ủy ban Thường vụ quốc hội TQ đã ban hành luật Bảo vệ cơ sở quân sự, dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 1.8. Đạo luật này là phiên bản mới của một bộ luật ban hành hồi năm 1990, bổ sung nghiêm cấm các hoạt động đánh bắt thủy hải sản và các công trình xây dựng dân sự tại “vùng biển cấm” theo định nghĩa từ Bắc Kinh.

Với việc đạo luật mới không nói rõ sẽ được áp dụng ở những vùng biển nào, giới phân tích dự báo chính sự mập mờ này sẽ càng đẩy các ngư dân của VN hay bất kỳ một nước thứ ba nào khác vào tình thế nguy hiểm khi đánh bắt trên biển Đông. Giáo sư Zachary Abuza (Mỹ) nhận định với Thanh Niên: “Tôi dự báo là khi đạo luật này có hiệu lực, sẽ có thêm nhiều vụ quấy rối, giam giữ ngư dân VN hay bất kỳ một nước nào khác. Đây là những động thái được tính toán rất kỹ của TQ và họ cũng biết chắc rằng nếu có ngang nhiên hành động thì Mỹ cũng sẽ chẳng thể can thiệp”. Trong tình hình đó, các chuyên gia khuyến cáo tàu bè VN tránh hoạt động riêng lẻ để giảm thiểu những thiệt hại có thể phải gánh chịu từ các hành vi trên biển của Bắc Kinh.

Giáo sư Thayer đúc kết: “TQ đang muốn căng sức VN trên nhiều mặt trận. Bắc Kinh đang dần dần chuyển từ thử thách quyết tâm bảo vệ chủ quyền của VN sang trừng phạt sự phản kháng từ phía VN. Nói cách khác, TQ đang dùng vũ lực để buộc VN thuận theo ý muốn của mình”.

Theo Anh Điền/TNO