Tấm hộ chiếu mới của Trung Quốc với bản đồ đường lưỡi bò trên cùng bên trái và quảng trường Thiên An Môn bên dưới.

Hôm qua, 22/11 cả Việt Nam lẫn Philippines đều lên tiếng phản đối động thái trên của Trung Quốc. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lương Thanh Nghị nhấn mạnh, việc làm trên của Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với các vùng biển liên quan ở Biển Đông

“Đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đã gặp đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội trao công hàm phản đối và yêu cầu Trung Quốc hủy bỏ những nội dung sai trái in trên hộ chiếu phổ thông điện tử nói trên.”, ông Lương Thanh Nghị cho biết.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cũng lên tiếng phản đối kịch liệt và khẳng định tấm bản đồ trên hộ chiếu Trung Quốc bao gồm một khu vực trực thuộc “lãnh thổ và lãnh hải Philippines.”

Nhật báo Anh Financial Times cho rằng các nước có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc không thể chấp nhận trước việc các viên chức ngoại giao và cửa khẩu của họ bị buộc phải mặc nhiên công nhận các đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh, mỗi khi cấp visa hay đóng dấu xuất nhập cảnh trên hộ chiếu của một công dân Trung Quốc.
 
Báo Financial Times đã trích lời Tiến sĩ Nguyễn Quang A tại Hà Nội nhận định “đây là một bước đi rất hiểm độc của Bắc Kinh trong số hàng ngàn các hành động thâm độc khác. Khi người Trung Quốc muốn thăm Việt Nam, chúng tôi buộc phải chấp nhận họ và đóng dấu hộ chiếu của họ”. Đối với Tiến sĩ Nguyễn Quang A, không chỉ là người Việt Nam, mà tất cả mọi người trên thế giới phải lên tiếng ngay bây giờ để phản đối hành động sai trái đó của Bắc Kinh.

Hãng AFP ngày 22/11 cũng dẫn lời ông Raul Hernandez, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines cho rằng: “Nếu để yên cho Trung Quốc làm như vậy, điều đó có nghĩa là chấp nhận các yêu sách của Trung Quốc trên toàn bộ vùng Biển Đông”.
 
Báo Tuổi trẻ dẫn lời Tiến sĩ Lê Minh Phiếu của Quỹ Nghiên cứu Biển Đông cho rằng, “Các nước ASEAN, đặc biệt các nước là nạn nhân của chủ nghĩa bành trướng cũng như các yêu sách phi pháp của Trung Quốc, nên đồng loạt từ chối cho những người Trung Quốc dùng hộ chiếu này để nhập cảnh.”

Như vậy, Trung Quốc đã tung ra thêm một thủ đoạn nhằm gián tiếp quảng bá cho chủ quyền của Bắc Kinh ngoài Biển Đông, bên cạnh các hành vi cụ thể thô bạo như tung các đội tàu cá hùng hậu ra đánh bắt tại các vùng ở Biển Đông đang tranh chấp, chặn bắt hay xua đuổi ngư dân các nước khác đến hoạt động tại các nơi mà họ cho là thuộc chủ quyền của mình, mời thầu dầu khí quốc tế tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
 
Đó là chưa kể đến các hành vi nhằm củng cố tình trạng đã rồi tại những vùng mà Trung Quốc đã dùng vũ lực chiếm đóng như thành lập “thành phố Tam Sa” ngay tại quần đảo Hoàng Sa để cai quản ba quần đảo mà họ đòi chủ quyền là Hoàng Sa, Trường Sa và Trung Sa; xây dựng hạ tầng cơ sở trên đảo Phú Lâm (Hoàng Sa), cử đơn vị quân đội đồn trú tại đấy, phát triển hoạt động chính trị, xã hội, kinh tế, du lịch trên một số đảo…
 
Theo một nhà ngoại giao cao cấp công tác tại Bắc Kinh xin giấu tên, được báo Financial Times trích dẫn thì việc in yêu sách chủ quyền ngay trên hộ chiếu là “một sự leo thang khá nghiêm trọng, vì Trung Quốc đang phát hành hàng triệu hộ chiếu mới loại này, và hộ chiếu dành cho người lớn có giá trị trong 10 năm”. Đối với nhà quan sát này, sự kiện trên nghiêm trọng vì lẽ nếu sau này mà Bắc Kinh thay đổi ý kiến, thì Bộ công an Trung Quốc, nơi thiết kế và phát hành hộ chiếu mới, sẽ mất rất nhiều công sức để thu hồi hàng triệu hộ chiếu đã phát hành.

Đối với báo Financial Times, việc Trung Quốc phát hành hộ chiếu “lưỡi bò” là dấu hiệu cho thấy là Bắc Kinh khó có thể nhượng bộ các nước láng giềng Đông Nam Á trên vấn đề Biển Đông.
 
Nhận định trên càng có ý nghĩa trong bối cảnh mới đây, tại các Hội nghị Thượng đỉnh của khối ASEAN tại Phnom Penh – kết thúc hôm 20/11 vừa qua, Thủ tướng Trung Quốc một lần nữa lại lớn tiếng khẳng định chủ quyền của Bắc Kinh trên vùng Biển Đông.

Tuy nhiên, không phải là ai cũng đồng ý với quyết định dùng hộ chiếu để áp đặt chủ quyền của chính quyền Trung Quốc. Ông Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Bắc Kinh cho rằng việc in yêu sách chủ quyền trên hộ chiếu có thể “chứng minh chủ quyền quốc gia” nhưng cũng có thể làm cho vấn đề “vốn đã rắc rối lại càng phức tạp thêm”.
 
Đối với giáo sư Shi Yinhong, quyết định cho phát hành này có lẽ đã được cấp bộ đưa ra chứ không phải là cấp Nhà nước Trung Quốc.
 
Được biết Trung Quốc đã bắt đầu phát hành hộ chiếu mới, trong đó lần đầu tiên có chip điện tử, khoảng 5 tháng trước.
 
Hiện chưa rõ các nước láng giềng của Trung Quốc, ngoài phản đối, sẽ xử lý cụ thể ra sao với hộ chiếu mới của Trung Quốc. Song người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lương Thanh Nghị cho biết Việt Nam có quyền thực thi các biện pháp cần thiết phù hợp với luật pháp Việt Nam và luật quốc tế đối với những hộ chiếu này.
 
Bản thân Trung Quốc, khi có tranh chấp lãnh thổ với Ấn Độ, từng đính kèm visa vào hộ chiếu, nhằm tránh đóng dấu lên chúng.
 
Còn với đảo Đài Loan, vốn không công nhận hộ chiếu Trung Quốc đại lục, du khách từ đại lục tới đảo này dùng một loại giấy thông hành đặc biệt.

(Theo Dân trí)