Đoàn người biểu tình tại TP Pretoria (Nam Phi), ngày 30/9. Ảnh: Reuters

Ở TP Pretoria, hơn 5.000 người tổ chức biểu tình trước Phủ Tổng thống, đồng thời gửi tới Tổng thống một bản kiến nghị về vấn nạn tham nhũng hiện nay ở Nam Phi. Tham gia đoàn biểu tình ở TP Pretoria hầu hết là công đoàn viên chức, đại diện các tổ chức tôn giáo, đại diện các tổ chức xã hội dân dự, hay nói một cách ngắn gọn, là những người đang thực sự quan tâm tới cuộc cách tân ở Nam Phi.
 
Justine- 1 luật sư tham gia biểu tình cho rằng, sau 20 năm dân chủ được thiết lập ở Nam Phi, vẫn còn quá nhiều sự bất bình đẳng cũng như có quá nhiều tiền ngân sách được chi tiêu không hợp lý, thậm chí là không hợp pháp. “Tôi là người da trắng, là 1 luật sư, tôi ở tầng lớp trung lưu và tôi thấy may mắn về điều đó. Thế nhưng, đến nay, tôi không thể chịu đựng được nữa về tệ nạn tham nhũng diễn ra triền miên ở Nam Phi. Cho dù tôi có thẻ bảo hiểm cá nhân (dạng thẻ bảo hiểm tự nguyện), tôi đi khám chữa bệnh ở các bệnh viện tư, các con tôi đi học ở trường tư thục, thế nhưng, những người thu nhập thấp hơn tôi thì sao. Họ không có lựa chọn nào khác ngoài chọn các dịch vụ công. Nhưng oái ăm thay, các dịch vụ công gần như không đoái hoài gì tới những người có thu nhập thấp, những người nghèo. Tại sao lại vậy, trong khi chính họ đang phải ăn lương từ tiền thuế của tất cả người dân Nam Phi”, luật sư Justine bức xúc.

Giáo sĩ Alan- chủ trì Giáo hội Anh ở Rustenburg (một thị trấn nhỏ nhằm ở phía Tây thành phố Johannesburg) cho rằng, tham nhũng không trừ một ai, một lĩnh vực nào, và ngay cả với người nghèo nhất cũng bị tham nhũng “sờ tới”. Giáo sĩ Alan kể 1 câu chuyện: “1 giáo dân của tôi phải trải qua kỳ thi lấy giấy phép lái xe. Kỳ thứ nhất, cô ấy bị đánh trượt. Kỳ thứ hai, được “gợi ý” của một số người, cô ấy đã buộc phải chấp nhận đút lót 2.300 rand (tương đương 167 USD), nếu không muốn bị đánh trượt tiếp. Sau khi nộp tiền xong, cố ấy thi và đã lấy được giấy phép lái xe”. “Đó là một số tiền quá lớn đối với mức thu nhập trung bình của người dân Nam Phi. Mọi người rất tức giận với những hành vi đòi hối lộ, nhưng mọi người vẫn phải chấp nhận làm điều đó, bởi đó là cách duy nhất giúp họ làm được một việc gì đó liên quan tới các dịch vụ công”, Giáo sĩ Alan chán nản than phiền.

David Lewis- Chủ tịch Tổ chức Giám sát tham  nhũng ở Nam Phi, một trong những người đứng ra tổ chức cuộc biểu tình ở TP Pretoria cho rằng, Chính phủ đừng nghĩ rằng cuộc biểu tình lần này chỉ là “làn sóng nhỏ”, bởi nó có thể dễ dàng trở thành “cơn sóng thần”. “Chính phủ nên lắng nghe những kiến nghị của chúng tôi, bởi “làn sóng nhỏ” rất dễ biến thành “cơn sóng thần”. Tốt nhất, Chính phủ nên nhìn những tấm gương ở các nước khác, như ở Brazil, Malaysia, hay như ở Guatemala, nơi mà tổng thống nước này đang bị giam giữ vì cáo buộc tham nhũng”, ông David Lewis cảnh báo.

Trong khi đó, Zwelinzima Vavi- cựu Tổng Thư ký Nghiệp đoàn Cosatu (một trong những tổ chức công đoàn lớn nhất Nam Phi) thì lại đưa ra lời “nắn gân”: “Đây mới chỉ là bắt đầu. Chính phủ nói rằng, họ đã bắt giữ và xử lý 177 công chức tham nhũng. Thế nhưng, đó chỉ là những “con tốt”. Đến nay, chưa 1 bộ trưởng, thứ trưởng nào bị bắt giữ, trong khi đó mới là những đối tượng tham nhũng, bòn rút công quỹ nhiều nhất. Chúng tôi cần lời giải thích thỏa đáng từ phía Chính phủ. Đó là điều duy nhất chúng tôi muốn nghe thấy, khi chúng tôi quay lại (tổ chức biểu tình lại) vào ngày 14/10 tới”.

Giám đốc đài truyền hình nhà nước có mức lương “khủng”

Cuộc biểu tình lần này ở Nam Phi được bắt nguồn từ thông tin tăng lương “khủng” của Hlaudi Motsoeneng- Giám đốc Đài Truyền hình nhà nước SABC. Theo thông tin được tiết lộ, kể từ nay, mức lương của vị giám đốc SABC đạt mức 3,78 triệu rand (khoảng 268 nghìn USD)/1 năm. Mức lương này thậm chí còn cao hơn cả mức lương hiện tại của Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma.

Việc tăng lương một cách thái quá cho giám đốc 1 đài truyền hình là một trong những nguyên nhân lý giải vì sao nền kinh tế Nam Phi vẫn mãi “lẹt đẹt”. Phát ngôn viên của đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cho rằng, cần phải rất thận trọng khi sử dụng ngân sách để tăng lương cho các công chức. Việc tăng lương một cách đột ngột, với mức tăng quá lớn như trường hợp của Hlaudi Motsoeneng có nguy cơ tạo thành một tiền lệ rất nguy hiểm và khó kiểm soát.

Trong khi đó, nhiều đảng đối lập ở Nam Phi thì cho rằng, việc này chắc chắn phải có sự “chỉ đạo” của Bộ trưởng Truyền thông Nam Phi (cơ quan quản lý Đài Truyền hình SABC). Vì thế, các đảng đối lập yêu cầu Bộ trưởng Truyền thông Nam Phi giải trình rõ về vụ tăng lương “khủng” này, và chắc chắn lần này sẽ không thể có điệp khúc “Tôi không biết, tôi không liên quan” như vẫn từng xảy ra ở các bộ, ngành khác.

Nhật Minh