Ảnh minh họa

Theo nhận định, sau những năm ông Bush cầm quyền, Barack Obama đã đạt được việc tái lập phần nào hào quang của Hoa Kỳ trên trường quốc tế. Hoa Kỳ vẫn được dành cho nhiều cảm tình hơn so với nhiều cường quốc khác, theo như các cuộc thăm dò dư luận.

Tổ chức Pew Research Center trong một cuộc điều tra tiến hành tại 23 nước hồi năm ngoái cho biết, “Trung Quốc sẽ, hoặc đã vượt qua Hoa Kỳ để trở thành siêu cường của toàn cầu”. Và cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 dẫn đến việc tái phân phối nguồn lực trên thế giới, đã không làm cho tình hình sáng sủa thêm, khiến cho nhiều nhà quan sát tự hỏi, liệu có phải Hoa Kỳ đang bước vào thời kỳ suy tàn hay không.

Từng được xem là một trong những người đứng đầu phái tân bảo thủ thời George Bush, mới đây Robert Kagan, đã tấn công vào quan điểm cho rằng, Hoa Kỳ đang suy tàn. Cuộc tranh luận gay gắt đến nỗi Tổng thống Barack Obama trong diễn văn mới nhất, tuyên bố: “Tất cả những ai khẳng định Hoa Kỳ đang suy tàn, đều không biết là mình đang nói những gì”.

Tại Libya, chính hai cường quốc “trung bình” Pháp và Anh đã dẫn đầu các hoạt động quân sự chủ yếu nhằm lật đổ chế độ Gaddafi, còn Hoa Kỳ chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Hoa Kỳ cũng hầu như vắng bóng trong phong trào nổi dậy của thế giới Ả Rập. Còn tại Syria, thì Nga tiếp tục nắm chìa khóa về sự ra đi của ông Assad, chứ không phải là Hoa Kỳ, đã và đang lo việc rút quân ra khỏi Irak và Afghanistan.

Trên mặt trận kinh tế, tăng trưởng của Trung Quốc khiến người ta  nghĩ rằng, có thể là vào năm 2025 - 2027, nước này sẽ vượt Hoa Kỳ. Các nước đang trỗi dậy khác như Ấn Độ, Brazil cũng có thể trở thành các cường quốc kinh tế.

Ngân sách quốc phòng của Trung Quốc cũng như Nga đang tăng lên, nhưng Hoa Kỳ vẫn đang là cường quốc quân sự hàng đầu thế giới, dẫn đầu với một khoảng cách rất xa. Trên tờ China Daily, Tổng thư ký Hiệp hội kiểm soát vũ khí và giải trừ quân bị của Trung Quốc khẳng định, phương Tây thổi phồng việc tăng ngân sách quốc phòng của Bắc Kinh, nhằm tạo ra cuộc chạy đua vũ trang ở châu Á. Trong bối cảnh đó, Robert Kagan nhấn mạnh, Trung Quốc khó thể làm bá chủ khu vực, khi mà Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc tiếp tục mở cửa cho căn cứ quân sự Mỹ.

Trên lĩnh vực “soft power” tức quyền lực mềm, khả năng gây ảnh hưởng đến nước khác khi vẫn đóng vai trò đồng minh, Hoa Kỳ vẫn tiếp tục thống trị.

Theo nhà Chính trị học Joseph Nye phân tích, “quyền lực mềm” trong thập niên 90 cho rằng, sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ ngày nay không giống như giữa Anh và Đức trong thế kỷ 20, nhằm tranh quyền thống lĩnh châu Âu. Bắc Kinh quan tâm trước hết đến phát triển kinh tế, chứ không nhằm thống trị thế giới.

Nghiên cứu mới đây của CSIS (Center for Strategic and International Studies - Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế) cũng nhận định, Trung Quốc không tìm cách thay thế, hay hất cẳng Hoa Kỳ trong việc đảm bảo an ninh tại Trung Đông, Đông Nam Á hay Mỹ La tinh. Nhất là “quyền lực mềm” của Bắc Kinh hầu như là do số tiền đầu tư trực tiếp ra nước ngoài và thương mại, hơn là việc lập ra nhiều Viện Khổng tử và truyền bá văn hóa.

Khôi Nguyên