Ba Chẽ là huyện miền núi thuộc khu vực Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh. Huyện có 8 đơn vị hành chính gồm 1 thị trấn và 7 xã. Những năm trước, việc xử lý rác thải trên địa bàn huyện được chôn lấp bằng phương pháp thủ công.
Tại nhiều nơi thiếu địa điểm chôn lấp, dẫn đến rác thải bị dồn ứ trong nhiều năm, khiến môi trường, nguồn nước mặt và nước ngầm ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sức khỏe của người dân…
Trước thực trạng đó, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có Văn bản số 3276/UBND-NL ngày 12/7/2012 “về việc đầu tư xây dựng lò đốt rác thải sinh hoạt (Nfi-05) cho khu vực nông thôn", giao UBND huyện Ba Chẽ làm chủ đầu tư xây dựng ứng dụng thử nghiệm công trình lò đốt rác thải sinh hoạt nhằm nâng cao khả năng xử lý rác thải trên địa bàn huyện và các xã lân cận.
UBND huyện Ba Chẽ đã triển khai xây dựng các lò đốt rác thải sinh hoạt hiện đại; được lắp đặt đồng bộ bằng thiết bị công nghệ tiên tiến, đảm bảo an toàn khi sử dụng và thân thiện với môi trường.
Theo đánh giá tại kết luận thanh tra, trong những năm qua, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn huyện Ba Chẽ được các cấp chính quyền quan tâm, dành nguồn lực lớn từ ngân sách Nhà nước để tổ chức thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải; đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp, mỹ quan đô thị ngày càng được cải thiện.
Công tác kiểm tra, giám sát được chú trọng. Qua kiểm tra, giám sát đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế để các đơn vị khắc phục, hoàn thiện. Nhờ vậy, việc quản lý thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt đã đạt được nhiều kết quả tích cực; góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng vệ sinh môi trường trong khu dân cư. Huyện đã đạt các chỉ tiêu, tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới.
Trong năm 2022, tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Ba Chẽ khoảng 17,4 tấn/ngày. Kết quả thu gom, xử lý đạt khoảng 15,74 tấn/ngày; trong đó, khu vực đô thị thu gom, xử lý đạt 98,1%, khu vực nông thôn thu gom, xử lý đạt 90,4%...
Triển khai chủ trương của UBND tỉnh Quảng Ninh, UBND huyện Ba Chẽ đã tổ chức triển khai đầu tư xây dựng 6 lò đốt rác nhằm nâng cao khả năng xử lý rác thải trung tâm huyện và các xã lân cận. Hiện nay, công suất của các nhà máy vẫn đáp ứng được yêu cầu xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn. Việc đầu tư xây dựng nhà máy xử lý rác cơ bản đúng theo quy định của pháp luật về quy hoạch và đầu tư xây dựng.
Tuy nhiên, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, có 2 khu xử lý rác chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất (khu xử lý rác thải sinh hoạt xã Thanh Lâm và khu xử lý rác thải xã Đạp Thanh); 3 khu xử lý không có hồ sơ pháp lý về bảo vệ môi trường khi thực hiện dự án (khu xử lý rác xã Đồn Đạc, xã Thanh Lâm và xã Lương Mông).
Không chỉ vậy, có 4 khu xử lý chưa thực hành vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải đã đi vào hoạt động chính thức, không thực hiện quan trắc định kỳ, gồm khu xử lý rác của các xã: Đạp Thanh, Đồn Đạc, Thanh Lâm, Lương Mông.
Đặc biệt, công tác nghiệm thu khối lượng thu gom, vận chuyển và xử lý rác trên địa bàn thị trấn Ba Chẽ được nghiệm thu trung bình 5 tấn/ngày mà chưa tổ chức cân khối lượng rác thực tế (Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Ba Chẽ tổ chức cân thử nghiệm 1 tuần/lần).
Đối với UBND các xã, công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác trên địa bàn chưa đảm bảo theo quy định. 7/7 xã chưa tổ chức cân rác làm cơ sở thanh quyết toán khối lượng thu gom, vận chuyển và xử lý rác; 4/7 xã chưa lập nhật ký, sơ đồ cung đường quét, thu gom rác, vận chuyển rác. Do vậy, việc nghiệm thu, thanh quyết toán khối lượng thực hiện chưa được chặt chẽ.
Kết luận thanh tra khẳng định, việc thực hiện chưa đầy đủ các quy định về bảo vệ môi trường đối với các dự án khu xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn, trách nhiệm thuộc về UBND huyện Ba Chẽ và các đơn vị trực thuộc.
Việc nghiệm thu, thanh quyết toán dịch vụ thu gom, xử lý rác chưa đảm bảo chặt chẽ, trách nhiệm thuộc về UBND huyện Ba Chẽ, UBND các xã được giao nhiệm vụ quản lý.
Trên cơ sở kết quả thanh tra, Sở Xây dựng Quảng Ninh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Ba Chẽ tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan. Đồng thời, có biện pháp xử lý, chấn chỉnh đối với các tồn tại theo quy định.