Đoàn liên ngành cấp tỉnh kiểm tra công tác quản lý, bảo vệ, phòng cháy chữa cháy rừng tại Ban QLRPH Xuân Lộc. Ảnh: Cổng TTĐT tỉnh Đồng Nai

Theo kết luận thanh tra, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của Ban QLRPH Xuân Lộc vẫn còn những tồn tại, nhiều vụ vi phạm về đất đai, về khai thác rừng vẫn còn xảy ra.

Về công tác quản lý, sử dụng đất, theo kết luận thanh tra, Ban QLRPH Xuân Lộc đang quản lý, sử dụng khu đất diện tích 7.667,2m² thuộc thửa đất số 219 tờ bản đồ số 63 xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc nhưng chưa kê khai để công nhận kết quả rà soát việc sử dụng đất (tổng diện tích thửa 219 là 9.467m², đã thu hồi 1.799,8m² để thực hiện Dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Phan Thiết - Dầu Giây thuộc dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 theo Quyết định số 5079/QĐ-UBND ngày 24/9/2020 của UBND huyện Xuân Lộc).

Từ năm 2014 đến ngày 31/12/2023, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đã thực hiện thu hồi một phần đất của Ban QLRPH Xuân Lộc tại xã Xuân Tâm và Xuân Hưng để thực hiện các dự án trên địa bàn huyện, nhưng đến nay Ban QLRPH Xuân Lộc chưa liên hệ cơ quan có thẩm quyền để lập thủ tục chỉnh lý biến động điều chỉnh giảm diện tích đất trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sau khi thu hồi thực hiện dự án.

Quá trình quản lý sử dụng đất từ năm 2014 đến ngày 31/12/2023, Ban QLRPH Xuân Lộc đã lập biên bản ghi nhận 37 trường hợp hộ nhận khoán xây nhà và các công trình trên đất lâm phận quản lý và chuyển UBND xã Xuân Tâm và Xuân Hưng để xem xét xử lý theo quy định (xã Xuân Tâm 27 trường hợp và xã Xuân Hưng 10 trường hợp) nhưng đến nay vẫn chưa được xử lý dứt điểm, qua kiểm tra 6 hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính (xã Xuân Tâm 4 hồ sơ, xã Xuân Hưng 2 hồ sơ).

Ban QLRPH Xuân Lộc đã tiến hành ký hợp đồng giao khoán với 491 hộ nhận khoán với tổng diện tích 1.470,4ha để sản xuất nông nghiệp và hợp tác với Công ty Cổ phần Lâm nghiệp Sài Gòn với tổng diện tích 15,39ha để trồng rừng sản xuất nguyên liệu và rừng phòng hộ (trồng cây cao su). Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn 23 hộ gia đình cá nhân tại xã Xuân Tâm và Xuân Hưng đang sử dụng với tổng diện tích 97,63ha nhưng chưa ký hợp đồng giao khoán với Ban QLRPH Xuân Lộc.

Ban QLRPH Xuân Lộc đã thực hiện cắm mốc ranh giới đất được giao quản lý trên địa bàn xã Xuân Tâm và xã Xuân Hưng với 39 mốc, tuy nhiên hiện nay có 6 mốc bị mất (Xuân Tâm 4 mốc và Xuân Hưng 2 mốc) và 4 mốc bị gãy (Xuân Tâm 3 mốc và Xuân Hưng 1 mốc). Theo báo cáo của Ban QLRPH Xuân Lộc, nguyên nhân bị mất mốc là do gần suối nên bị sạt lở.

Đối với công tác quản lý, bảo vệ rừng, kết luận thanh tra đã chỉ rõ: Việc xây dựng phương án chuyển đổi rừng theo quy hoạch 3 loại rừng còn chậm so với thời hạn theo chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Việc tổ chức chuyển đổi hợp đồng giao khoán qua các giai đoạn còn chậm và chưa hoàn thành nên giữa các hộ nhận khoán còn tồn tại các hợp đồng giao khoán khác nhau; còn 23 hộ dân canh tác trên lâm phận thuộc địa bàn 2 xã Xuân Tâm và Xuân Hưng đến nay vẫn chưa lập được hồ sơ giao khoán.

Tình trạng vi phạm hợp đồng của các hộ nhận khoán, tự ý chuyển nhượng hợp đồng khoán không thông qua Ban QLRPH Xuân Lộc nhưng việc xử lý vi phạm còn hạn chế, nhiều hộ dân vi phạm nhưng không chấp hành xử lý theo hợp đồng giao khoán. Có 111 hộ, diện tích khoản 197,00ha, chiếm 12% về diện tích (vi phạm lần đầu 64 hộ; vi phạm lần 2 là 29 hộ; vi phạm từ 3 lần 18 hộ) thực hiện không đúng hợp đồng, vi phạm trong công tác quản lý bảo vệ rừng (QLBVR) như vi phạm khai thác rừng trái pháp luật, vi phạm quy định về hồ sơ, thủ tục khai thác lâm sản có nguồn gốc hợp pháp, vi phạm quy định về hồ sơ lâm sản trong vận chuyển lâm sản, tự ý khai thác gỗ rừng trồng vốn hộ dân tự đầu tư.

Trong đó có 41 trường hợp vi phạm nghiêm trọng hợp đồng khoán (vi phạm về QLBVR nhiều lần, hậu quả lớn, tự ý sang nhượng hợp đồng vi phạm không thể khắc phục hoặc hộ nhận khoán không hợp tác để khắc phục hậu quả).

Địa bàn xã Xuân Tâm (tiểu khu 204, phân trường Trản Táo) có 27 trường hợp; địa bàn xã Xuân Hưng (tiểu khu 205, phân trường Trản Táo) có 14 trường hợp. Một số diện tích rừng trồng phòng hộ giao khoán cho các hộ dân không đạt tiêu chí rừng phòng hộ theo quy định hiện nay cả về loài cây và mật độ cây trồng chính; tại tiểu khu 204, 205 phân trường Trản Táo xảy ra các vụ vi phạm về QLBVR khá nghiêm trọng nên chất lượng rừng phòng hộ rất thấp.

Hiện tại, Ban QLRPH Xuân Lộc vẫn yêu cầu hộ nhận khoán tự bỏ vốn trồng rừng cây gỗ lớn là chưa phù hợp với quy định hiện hành. Đến nay, một số diện tích giao khoán chỉ trồng cây công nghiệp (142,87ha) và trồng thuần cây ăn trái (74,92ha) là chưa phù hợp quy định về mô hình và loài cây trồng rừng phòng hộ.

Công tác xử lý vi phạm hành chính đối với các trường hợp tự ý khai thác cây gỗ rừng phòng hộ do hộ nhận khoán tự đầu tư trồng và chăm sóc còn gặp nhiều khó khăn do những bất cập trong các quy định của Luật Lâm nghiệp và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.