Bài 1: Thanh tra tỉnh đã chỉ ra những gì?

D.A trọng điểm, có ý nghĩa lan tỏa

Trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Ninh đã đa dạng hóa, huy động và sử dụng các nguồn lực, tập trung đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại với các công trình, D.A động lực, có ý nghĩa lan tỏa; trong đó, có D.A đường bao biển nối TP Hạ Long với TP Cẩm Phả.

D.A được khởi công vào tháng 8/2019 với quy mô thiết kế 4 làn xe cơ giới; vận tốc tối đa 60km/h; tổng chiều dài toàn tuyến 18,7km; tổng mức đầu tư được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 4399 ngày 31/10/2018 là 1.364 tỷ đồng.

Ngày 10/8/2020, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 2796, phê duyệt điều chỉnh quy mô D.A, nâng quy mô đầu tư từ 4 làn xe lên 6 làn xe (trong đó, đầu tư hoàn thiện mặt đường đối với 4 làn xe); đầu tư hoàn chỉnh đoạn đầu tuyến từ Km0+00 - Km1+100 (tiếp nối với đường Trần Quốc Nghiễn); hoàn chỉnh các hạng mục hầm qua núi, cầu, cống qua đường, thoát nước ngang đường...

Tổng mức đầu tư điều chỉnh D.A là 2.290 tỷ đồng, thực hiện hoàn toàn bằng vốn ngân sách tỉnh.

Việc thực hiện D.A không chỉ gỡ được nút thắt trong hạ tầng giao thông mà còn là một điển hình trong tiết kiệm nguồn ngân sách để đầu tư; có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong phát triển tổng thể giao thông của tỉnh đến năm 2020, định hướng 2030; tạo sự kết nối, mở rộng không gian phát triển của 2 trung tâm kinh tế, du lịch là TP Hạ Long và TP Cẩm Phả…

D.A đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Quảng Ninh đồng thuận, nhất trí cao về chủ trương, quyết định đầu tư; thủ tục đầu tư D.A đảm bảo theo quy định.

Quá trình thực hiện, các nội dung thay đổi đã được HĐND cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư theo đúng thẩm quyền, phù hợp với quy định. Nguồn vốn đầu tư được UBND tỉnh phân bổ và bố trí đảm bảo, không để xảy ra tình trạng nợ đọng đầu tư xây dựng cơ bản…

Sai phạm cũ…

Trong quá trình triển khai, D.A đã được Thanh tra tỉnh Quảng Ninh thực hiện thanh tra và ban hành Kết luận số 38, ngày 16/11/2020.

Tại thời điểm thanh tra, D.A đang triển khai thực hiện đầu tư, các gói thầu thi công xây lắp mới đạt khối lượng hơn 10%; một số nội dung về điều chỉnh quy mô D.A chưa được triển khai thực hiện.

Kết luận thanh tra số 38 chỉ rõ, trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, UBND TP Hạ Long chậm bàn giao giải phóng mặt bằng (GPMB) hệ thống hạ tầng đường điện, đường nước tại các vị trí Km2,3,4,5,6.

Có 7/73 phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB trên địa bàn TP Hạ Long qua thanh tra cần phải điều chỉnh, bổ sung cho đúng quy định của pháp luật.

Công tác GPMB do UBND TP Cẩm Phả thực hiện chậm bàn giao mặt bằng Km13 - Km13+500 do trùng vào đường bê tông Nhà máy X48; 9/26 phương án bồi thường, hỗ trợ được kiểm tra còn tồn tại, thiếu sót cần điều chỉnh, hoàn thiện. Gói thầu di chuyển các tuyến điện 35KV, 6 KV, 0,4KV và trạm biến áp; di chuyển các tuyến ống cấp nước, qua thanh tra phải giảm giá trị dự toán, giảm giá trị thanh, quyết toán gói thầu xây lắp hơn 338 triệu đồng.

Đối với gói thầu số 03 về tư vấn lập nhiệm vụ khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công và dự toán: Giá trị nghiệm thu hoàn thành thấp hơn so với giá trị hợp đồng nhưng không lập phụ lục để điều chỉnh giá hợp đồng; chậm quyết toán hợp đồng theo quy định. Trách nhiệm thuộc CĐT và Công ty Cổ phần Tư vấn Miền Bắc.

Đối với gói thầu số 04 về tư vấn khảo sát, lập hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công và dự toán: CĐT duyệt đề cương khảo sát và sơ đồ hố khoan nhà thầu đưa ra có thực hiện mức số lỗ khoan tại đoạn đầu tuyến không hợp lý; sau khi có chủ trương mở rộng từ 4 làn xe lên 6 làn xe đã phải điều chỉnh tim tuyến tại một số vị trí để đảm bảo hướng tuyến và ranh giới đất được giao thi công; khi triển khai thi công gặp nền đất yếu phải điều chỉnh bổ sung giá gói thầu, dẫn đến việc phải xử lý hiện trường trong công tác đào đắp nền đường. Trách nhiệm thuộc về CĐT và liên danh Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải - CTCP và Công ty Cổ phần Xây dựng Đại Phú An.

Đối với gói thầu số 05 về tư vấn giám sát khảo sát phục vụ bước thiết kế bản thi công và dự toán: Không ký phụ lục điều chỉnh giá hợp đồng khi điều chỉnh giá gói thầu; chậm quyết toán hợp đồng. Trách nhiệm thuộc CĐT và Trung tâm Tư vấn kỹ thuật và Giám sát công trình xây dựng.

Gói thầu số 06 về rà phá bom mìn, vật nổ thực hiện chậm so với kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt. Trách nhiệm thuộc CĐT.

Việc lập chi phí quản lý D.A được đơn vị tư vấn lập nhân hệ số k = 1,0 không đúng quy định. Trách nhiệm thuộc CĐT, đơn vị tư vấn lập dự toán là liên danh Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải - CTCP và Công ty Cổ phần Xây dựng Đại Phú An; cơ quan thẩm định là Sở Giao thông vận tải Quảng Ninh.

Ngoài ra, CĐT và nhà thầu thi công xây lắp chưa nghiêm túc triển khai thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường...

Trước những tồn tại, sai phạm nêu trên, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị xử lý về kinh tế gần 832 triệu đồng.

Thi công hệ thống rãnh dọc đoạn thuộc địa bàn TP Hạ Long. Ảnh: TTTT

Đồng thời, yêu cầu Sở Giao thông vận tải, Ban Quản lý D.A đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh, UBND TP Hạ Long, UBND TP Cẩm Phả trực tiếp chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan để chấn chỉnh, khắc phục các tồn tại, tránh lặp lại trong quá trình thực hiện D.A.

Nối tiếp sai phạm mới…

Tại cuộc thanh tra lần này, theo Thanh tra tỉnh Quảng Ninh, về cơ bản, D.A đã được thi công hoàn thành, đưa vào khai thác vận hành.

Thanh tra tỉnh không thanh tra lại đối với các nội dung đã được thanh tra, xác minh và kiến nghị tại Kết luận thanh tra số 38.

Đồng thời, cũng không thực hiện thanh tra đối với các nội dung đã được Kiểm toán Nhà nước thực hiện theo nội dung nêu tại Thông báo số 216, ngày 7/9/2021. 

Theo kết luận thanh tra, hiện nay, tuyến đường giao thông của D.A đã được đưa vào khai thác, vận hành. Giai đoạn 2 của D.A chưa được triển khai đầu tư; các hạng mục vỉa hè, cây xanh, thoát nước dọc tuyến chưa được thi công; một số hạng mục chưa thi công hoàn thiện... dẫn đến, việc chưa đồng bộ về cơ sở hạ tầng, ảnh hưởng mỹ quan trên toàn D.A và có nguy cơ làm ảnh hưởng đến chất lượng các hạng mục đã thi công.

Công tác khảo sát địa hình, địa chất do liên danh Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải - CTCP và Công ty Cổ phần Xây dựng Đại Phú An chưa đánh giá hết tính phức tạp, thay đổi về địa chất, địa hình trong quá trình thi công D.A, khả năng đồng bộ kết nối giao thông tại một số vị trí...

Do đó, quá trình triển khai, một số hạng mục phải điều chỉnh, bổ sung, thay đổi biện pháp thi công để đảm bảo an toàn công trình, phù hợp với hiện trạng mặt bằng, đồng bộ về cơ sở hạ tầng; làm ảnh hưởng đến tiến độ chung toàn D.A.

Ngoài ra, hệ số quy đổi thể tích từ đá nguyên khai sang đá tơi sau nổ mìn chưa phù hợp; chưa thống nhất giữa hệ số nở rời theo thiết kế và hệ số nở rời được tính toán nghiệm thu; khối lượng đá tơi sau nổ mìn theo báo cáo là 4.905m³ chưa được CĐT tận dụng…

Không chỉ vậy, CĐT, tư vấn thiết kế trong quá trình lập dự toán chưa rà soát, kiểm tra, xác định đầy đủ các nội dung hạng mục, công việc cần triển khai thực hiện như: GPMB thi công tuyến đường vào mỏ khai thác đất; thiết kế một số hạng mục đường công vụ, sân bãi đúc cấu kiện chưa phù hợp với thực tế; tính toán cự ly đổ thải khi chưa đảm bảo về điều kiện đổ thải (chưa GPMB, chưa được thỏa thuận chấp thuận địa điểm)… để tính toán chính xác, đầy đủ chi phí đầu tư, xây dựng dự toán phù hợp; dẫn tới, trong quá trình thực hiện và qua thanh tra phải điều chỉnh giá trị hợp đồng.

Thanh tra cũng phát hiện, trong quá trình triển khai thực hiện D.A, CĐT đã chủ động điều chỉnh không thi công, giảm khối lượng một số hạng mục hoặc điều chỉnh biện pháp, phương án thi công nhằm giảm chi phí đầu tư, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước; đồng thời, thực hiện theo nội dung văn bản của UBND tỉnh.

Điều đáng nói, việc điều chỉnh, ký phụ lục hợp đồng chưa rà soát, loại bỏ kịp thời hết các giá trị khối lượng không thi công hoặc đã có sự điều chỉnh nhằm đảm bảo tính chính xác…

Qua thanh tra lần này, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh đã kiến nghị điều chỉnh giảm giá trị hợp đồng đối với một số nội dung, công tác với giá trị gần 3,5 tỷ đồng.

“Những tồn tại trên trách nhiệm thuộc về CĐT, liên danh nhà thầu tư vấn Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải - CTCP và Công ty Cổ phần Xây dựng Đại Phú An” - kết luận thanh tra nêu rõ.

Ngoài ra, CĐT, tư vấn giám sát chưa quyết liệt trong đôn đốc, yêu cầu các nhà thầu thi công gói thầu xây lắp chủ động, tập trung nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ, hoàn thiện thi công các hạng mục theo tiến độ hợp đồng đã ký, thời gian thực hiện được UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh (đến hết ngày 30/6/2022).

Đến thời điểm thanh tra, mặc dù đã quá thời gian thực hiện hợp đồng nhưng một số hạng mục vẫn còn dở dang; một số hạng mục dự kiến có phát sinh nhưng việc phê duyệt hồ sơ dự toán, thiết kế phát sinh còn chậm…

Các nội dung điều chỉnh, phát sinh mặc dù đã được CĐT, tư vấn giám sát, nhà thầu thi công rà soát, tổng hợp, lập báo cáo trình Sở Giao thông vận tải, Sở Kế hoạch và Đầu tư thẩm định, trình UBND tỉnh để được phê duyệt chấp thuận đồng ý, nhưng đến nay còn chậm. Dẫn đến, chưa đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý khi thực hiện thanh, quyết toán chi phí đầu tư theo quy định.

Bài 2: Yêu cầu họp kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan