Phía sau dãy nhà của người dân là bức tường rào bằng sắt kiên cố để phân định với ranh giới công viên Gia Định

>>Rối tung pháp lý hai con đường

Thu hồi sai pháp luật

Nguồn gốc nhà đất của 49 hộ dân hình thành từ năm 1978 theo chủ trương của Đảng ủy và UBND phường 3, quận Gò Vấp là bố trí những gia đình cán bộ, gia đình có truyền thống Cách mạng về khu vực đất ven công viên Gia Định nhằm làm trong sạch địa bàn thời điểm đó là điểm nóng tệ nạn xã hội. Phía trước dãy nhà đất của các hộ dân là đường Nguyễn Thái Sơn, được đưa vào sử dụng năm 2004, với lộ giới rộng 25m. Phía sau dãy nhà của người dân là bức tường rào bằng sắt kiên cố để phân định với ranh giới công viên Gia Định.

Ngày 22/01/2007, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 101/QĐ-TTg phê duyệt quy hoạch phát triển giao thông vận tải TP. Hồ Chí Minh đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020. Theo đó, hướng tuyến của dự án (DA) đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành Đai Ngoài (TSN - BL - VĐN) chỉ đi qua nút giao thông Nguyễn Thái Sơn, theo đường Hoàng Minh Giám, qua đường Hoàng Văn Thụ để ra vòng xoay Lăng Cha Cả, không đi vào Sân bay TSN. Trước đó, từ năm 1996, trong quá trình chuẩn bị thủ tục đầu tư, nhiều cơ quan chức năng đã có văn bản xác nhận đoạn đường từ ngã 5 Nguyễn Thái Sơn đến sân bay TSN là đoạn đường có lộ giới 20m với chức năng đảm bảo chiều đi vào sân bay TSN. Hay nói khác hơn, nhà đất của 49 hộ dân phù hợp với quy hoạch hiện trạng giao thông và không thuộc diện phải thu hồi cho bất kỳ dự án hạ tầng đô thị nào vì lộ giới hiện hữu của đường Nguyễn Thái Sơn là hơn 25m.

Bất ngờ, ngày 04/01/2008, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh đã ký Quyết định số 19/QĐ-UBND thu hồi hơn 597.000m2 đất thuộc địa bàn 4 quận Tân Bình, Gò Vấp, Bình Thạnh, Thủ Đức, trong đó có nhà đất của 49 hộ dân với lý do chuẩn bị đầu tư xây dựng tuyến đường TSN - BL - VĐN. Nhận thấy điều bất hợp lý nên người dân đã khiếu nại Quyết định số 19/QĐ-UBND. Sau đó, những bất hợp lý của Quyết định số 19/QĐ-UBND đã được Thanh tra Chính phủ làm rõ trong Kết luận 158/KL-TTCP là nhà đất của 49 hộ dân không thuộc diện phải thu hồi cho DA đường TSN-BL-VĐN; việc Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 19/QĐ-UBND không phù hợp với các quy định của pháp luật.

Tiếp tục mù mờ pháp lý

Nhưng đến tháng 4/2011, Chủ tịch UBND quận Gò Vấp Nguyễn Hồng vẫn có Văn bản số 397/UBND-BBT kiến nghị giữ lại 1980,9m² trong tổng số 4.488,9m² đất ở của 49 hộ dân để thực hiện DA đường TSN-BL-VĐN. Ngoài ra, hàng loạt lý do bất thường khác cũng được UBND quận Gò Vấp hợp thức hóa trong nhiều văn bản để thu hồi bằng được một phần diện tích nhà đất của 49 hộ dân như: Lấy đất làm nút giao thông Nguyễn Thái Sơn với bán kính 100m, thu hồi đất cho đường nối của đường TSN - BL - VĐN.

Thậm chí một căn cứ pháp lý khác là Quyết định số 3585/QĐ-UBND do Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Đua ký ngày 19/7/2005, lại được một số cơ quan chức năng địa phương viện dẫn lại để hợp thức hóa cho mục đích thu hồi nhà đất của 49 hộ dân. Sự thật nội dung quyết định này là thể hiện việc phê duyệt sai thẩm quyền của Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh về quy hoạch về phương án tuyến DA xây dựng đường nối TSN - BL - VĐN có độ dài hơn 1,5km trong tổng số 13,63km của DA đường TSN - BL - VĐN. Thực tế, đến ngày 20/12/2006, Bộ Xây dựng có Văn bản số 2774/BXD-KSTK vẫn không đề cập gì đến việc có hai nhánh đường (nhánh 1 có lộ giới 20m từ đường Hồng Hà hiện hữu đi qua Công viên Gia Định, nhánh 2 đi theo đường Nguyễn Thái Sơn hiện hữu có lộ giới là 20m). Trả lời báo chí xung quanh vấn đề này, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Phạm Gia Yên cho biết: Văn bản số 2774/BXD-KSTK đã khẳng định chiều dài DA đường TSN - BL - VĐN là 13,63km, bắt đầu từ nút giao thông Trường Sơn đến điểm cuối tuyến là ngã tư Linh Xuân, chiều rộng tuyến là nút giao thông Trường Sơn đến nút giao Nguyễn Thái Sơn dài 1,533km, rộng 20m (ba làn xe); đoạn từ nút giao Nguyễn Thái Sơn đến nút giao Gò Dưa dài 8,167km, rộng 60m và 65m (12 làn xe); đoạn từ nút giao Gò Dưa đến cuối tuyến là 3,953km, rộng 30m (sáu làn xe).

Nhìn nhận về sự việc này, luật sư Phạm Tấn Thuấn, Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh cho rằng: Cần phân biệt rõ căn cứ pháp lý của các quyết định liên quan đến DA đường TSN - BL - VĐN đã được các Bộ, ngành thống nhất với UBND TP. Hồ Chí Minh. Riêng pháp lý của DA đường nối TSN - BL - VĐN phải được làm rõ về quy trình thực hiện với căn cứ các quy định tại thời điểm cụ thể vì hạng mục này độc lập với DA đường TSN - BL - VĐN. Nếu căn cứ nội dung các văn bản pháp lý đã ban hành thì nhà đất của 49 hộ dân không thuộc diện thu hồi cho cả hai DA đường TSN - BL - VĐN và DA đường nối TSN - BL - VĐN. Do đó, các cơ quan chức năng cần đối thoại với 49 hộ dân để làm rõ pháp lý và mục đích thu hồi nhà đất của công dân cho DA nào theo đúng quy định pháp luật.

Thanh tra Chính phủ đã xác định việc UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 19/QĐ-UBND thu hồi nhà đất của các hộ dân có nhiều sai sót về nội dung, không đúng trình tự, thủ tục thu hồi đất theo quy định của pháp luật, khiếu nại của người dân là có cơ sở.