Tân Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển

- Nợ công đang là mối lo hiện nay. World Bank sẽ chấm dứt ODA ưu đãi cho Việt Nam, nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều khoản trả nợ nhanh gấp đôi hoặc tăng lãi suất lên từ 2% - 3,5%.  Điều này sẽ tác động đến nợ công như thế nào, thưa ông?

+ Trước hết, ta phải thấy rõ ràng rằng, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập và đã vượt qua giai đoạn là nước có thu nhập trung bình rồi, nên cơ chế vay ODA không thể như trước đây được nữa. Trước đây, cho vay với lãi suất thấp, thời hạn ân hạn dài thì nay vay ngặt nghèo, chặt chẽ hơn và sử dụng càng phải chặt chẽ hơn.

Dưới góc độ quản lý, ta cũng phải tăng cường công tác quản lý lên. Ví dụ, cho chính quyền địa phương vay, coi đó là khoản cấp của ngân sách Trung ương cho địa phương, địa phương sử dụng nhưng Trung ương trả nợ. Luật Ngân sách mới cho phép chính quyền địa phương được bội chi, dưới sự kiểm soát thì cơ chế cho vay phải khác đi. Tức là, địa phương phải thấy rằng, khoản vay đó có hợp lý không, khả năng trả nợ thế nào.

Giờ ta tránh tình trạng, địa phương quyết quy mô công trình, Trung ương đi lo vốn là bất hợp lý, nên Luật Đầu tư công khắc phục rồi. Khi đã quyết định dự án đầu tư phải tính đến hiệu quả, khả năng vay vốn và cũng phải tính đến khả năng trả vốn. Đây là, sự đổi mới hoàn toàn trong quản lý vay, trả nợ và tính đến hiệu quả. Tránh tình trạng vay dễ nên không tính đến hiệu quả.

Do vậy, vay phải tính đến việc có cần thiết vay hay không và phải quản lý hiệu quả rất chặt chẽ. Vay được rồi thì tính chuyện đầu tư thế nào và khả năng trả nợ như thế nào. Việc quản lý chặt chẽ ODA giúp nợ công quản lý chặt chẽ hơn. Quan trong nhất là đi vay và sử dụng hiệu quả.

- Các khoản vay ODA hiện nay đến năm 2017 sẽ bị giảm thời gian trả nợ hoặc tăng lãi suất, liệu chúng ta có đánh giá động đến nợ công?

+ Dứt khoát là ta phải đánh giá! Tất cả câu chuyện đi vay là phải quản lý chặt chẽ, chú ý đến thời gian trả nợ, lãi suất phải trả vì đã vay thì phải trả cả gốc lẫn lãi. Rõ ràng gốc là đương nhiên nhưng lãi cao thì càng phải quản lý chặt chẽ, bởi tác động rất nhanh đến ngân sách. Bây giờ ta thấy rõ ràng rằng, tỷ trọng giữa trả gốc và lãi tăng rất nhanh, làm sức ép nợ công của ta tăng lên, chưa kể vấn đề yếu tố tỷ giá.

- Giai đoạn 2022 - 2025, Việt Nam phải thanh toán nợ nhiều nhất, liệu ngân sách có bị “sốc” bởi nợ công tăng lên không, thưa ông?

+ Đừng đặt vấn đề “sốc”, không nên dùng khái niệm này. Ta phải xây dựng kế hoạch tài chính trung hạn 5 năm và đây là sự đổi mới để ngân sách không bị sốc, mà phải tính được vay cái gì và khả năng trả nợ thế nào? Có những điểm mà vay phải cao hơn thì ta phải tính đến yếu tố vay trả nợ rất cao. Nhưng xu thế ta quyết tâm sau năm 2020 nợ công trên GDP và bội chi giảm xuống, đặt mục tiêu dưới 60% GDP từ mức 65%; bội chi ngân sách bình quân dưới 4%.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Thảo Nguyên