Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực phát biểu tại hội nghị. Ảnh: H.D

Các đại biểu dự hội nghị đã thảo luận về sự cần thiết phải ban hành nghị định quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo và các nội dung cụ thể trong nghị định; tính thực tiễn và khả năng thực hiện khi ban hành nghị định quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo và các nội dung cụ thể trong nghị định; tính thống nhất và đồng bộ với hệ thống pháp luật trong việc ban hành nghị định quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo; vấn đề trách nhiệm của các cơ quan hành chính Nhà nước trong nghị định quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo…

Tín ngưỡng, tôn giáo là lĩnh vực đặc thù

Tại hội nghị, GS.TS Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ - Pháp luật, UBTƯ MTTQ Việt Nam, nêu ý kiến, những quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo không được ban hành dưới dạng nghị định mà phải bằng luật do Quốc hội xem xét thông qua.

GS.TS Trần Ngọc Đường cho rằng, tín ngưỡng, tôn giáo là lĩnh vực có nhiều đặc thù so với các lĩnh vực khác, nên vi phạm hành chính trong lĩnh vực này cũng có những điểm khác biệt, đòi hỏi xử lý vi phạm cũng phải có những thủ tục xử phạt và cưỡng chế thi hành quyết định khác với các lĩnh vực khác.Tuy nhiên, dự thảo nghị định còn thiếu các quy định về vi phạm hành chính về tín ngưỡng, tôn giáo. Trong khi đó, Luật Xử phạt vi phạm hành chính có cả một chương.

Theo GS.TS Trần Ngọc Đường, các hành vi bị nghiêm cấm trong Luật Tín ngưỡng, tôn giáo là các hành vi mà nếu vi phạm kể cả vi phạm hành chính, cũng như tội phạm phải được xử lý nặng hơn so với các hành vi vi phạm pháp luật về hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo.

Khách quan khi xử lý vi phạm tôn giáo, tín ngưỡng

PGS. TS Lê Bá Trình, nguyên Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, cho rằng, nghị định cần có điều khoản thể chế hoá quan điểm “nội dung cốt lõi của công tác tôn giáo là công tác vận động quần chúng” của cơ quan quản lý Nhà nước và cá nhân được giao nhiệm vụ thực thi công vụ ở các cấp trong quá trình xử lý vi phạm hành chính trên lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo.

Vì vậy, cần có điều khoản cụ thể quy định cơ quan quản lý Nhà nước và người thực thi công vụ trên lĩnh vực công tác tín ngưỡng, tôn giáo phải bảo đảm tính bình đẳng, khách quan, công bằng khi xử lý hành vi vi phạm hành chính đối với các cá nhân, tổ chức tôn giáo, tín ngưỡng và người tham gia các hoạt động, sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng.

Cùng với đó, để bảo đảm tính hiệu quả, hiệu lực và sự đồng thuận cao của việc xử phạt vi phạm hành chính trên lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo, nghị định cần có điều khoản quy định trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức của hệ thống chính trị theo tinh thần thể chế hoá quan điểm “công tác tôn giáo là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị”.

Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trên lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo cần có điều khoản xử phạt việc lợi dụng mạng xã hội, Internet để truyền đạo trái pháp luật hoặc lợi dụng danh nghĩa tổ chức tôn giáo, hoạt động tín ngưỡng để tuyên truyền những nội dung gây tác hại đến đời sống tín ngưỡng, tôn giáo, văn hoá, tinh thần của nhân dân, PGS. TS Lê Bá Trình nhấn mạnh.

Trước xử phạt cần tạo cơ hội sửa sai

PGS.TS Ngô Hữu Thảo, Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Công tác tôn giáo, UBTƯ MTTQ Việt Nam, cho rằng, dự thảo nghị định cần kế thừa nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính theo hướng tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật; đồng thời phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng.

Ngoài ra nên thêm một nguyên tắc nữa là trước xử phạt cần nhắc nhở và tạo cơ hội sửa sai cho tổ chức, cá nhân tôn giáo vi phạm, sau mới đến hình thức khiển trách, cuối cùng mới là cảnh cáo, phạt tiền. Như vậy việc xử phạt sẽ tăng được tính nhân văn, văn minh và tính mục đích của luật pháp khi coi trọng yếu tố giáo dục.

Đời sống tôn giáo ở nước ta có nhiều chuyển biến tích cực

Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực cho biết, sau 4 năm triển khai Luật Tín ngưỡng, tôn giáo và Nghị định số 162/2017/NĐ-CP cho thấy: Luật Tín ngưỡng, tôn giáo sau khi được Quốc hội ban hành năm 2016 và có hiệu lực thi hành năm 2018 đã được triển khai đồng bộ, rộng khắp trong phạm vi cả nước. Đời sống tôn giáo ở nước ta có nhiều chuyển biến tích cực, các tổ chức tôn giáo về cơ bản nghiêm túc quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện những quy định của luật liên quan đến quyền và nghĩa vụ của tổ chức mình.

Phó Chủ tịch MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực thẳng thắng chỉ ra những hành vi vi phạm pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo cần phải được xem xét, điều chỉnh và có biện pháp ứng xử phù hợp, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.

Ông Ngô Sách Thực đề nghị lãnh đạo Bộ Nội vụ chỉ đạo Ban Soạn thảo tiếp thu và phản hồi với UBTƯ MTTQ Việt Nam theo quy định.

Ông đề nghị các ban chuyên môn của UBTƯ MTTQ Việt Nam tập hợp, tổng hợp đầy đủ ý kiến đại biểu dự hội nghị đã nêu để gửi tới cơ quan chủ trì soạn thảo.

Dự thảo Nghị định Quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo gồm 4 chương, 51 điều quy định các hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với từng hành vi vi phạm hành chính; thẩm quyền lập biên bản, thẩm quyền xử phạt, mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo.

Nghị định được áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân Việt Nam; tổ chức, cá nhân nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo trên lãnh thổ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trừ trường hợp điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác.

Trong đó, ban quản lý cơ sở tín ngưỡng, nhóm sinh hoạt tôn giáo tập trung vi phạm hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo bị áp dụng mức phạt tiền như đối với cá nhân vi phạm hành chính. Người đại diện cho ban quản lý cơ sở tín ngưỡng, người đại diện cho nhóm sinh hoạt tôn giáo tập trung chịu ảnh trách nhiệm thực hiện các quyết định xử phạt vi phạm hành chính cho ban quản lý cơ sở tín ngưỡng, nhóm sinh hoạt tôn giáo tập trung.