Ánh sáng đỏ của đèn cao áp và ánh sáng trắng đèn led trong chiếu sáng đô thị. Ảnh: TD

Đây là hợp đồng được ký giữa UBND TP Hòa Bình (được UBND tỉnh Hòa Bình ủy quyền) và nhà đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - thuê dịch vụ - chuyển giao (sau đây gọi tắt là hợp đồng BLT). Sau khi hoàn thành công trình, nhà đầu tư được quyền cung cấp dịch vụ trên cơ sở vận hành, khai thác công trình đó trong một thời gian nhất định; cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thuê lại dịch vụ và thanh toán cho nhà đầu tư theo các điều kiện quy định tại hợp đồng DA; hết thời hạn cung cấp dịch vụ, nhà đầu tư chuyển giao công trình đó cho cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quản lý.

DA này có tổng mức đầu tư hơn 36 tỷ đồng. Thời gian thực hiện DA là 9 năm (không kể thời gian chuẩn bị đầu tư và thi công thay thế). Tuy nhiên, TP Hòa Bình sẽ không phải bỏ tiền đầu tư mà sẽ do nhà đầu tư tự bỏ tiền ra đầu tư và khai thác trong 9 năm (mỗi năm Nhà nước chi trả khoảng 12 tỷ đồng), sau đó sẽ bàn giao lại cho TP Hòa Bình vận hành tiếp. Trong 9 năm nhà đầu tư vận hành thì nhà đầu tư sẽ thu lại số tiền đã bỏ ra từ việc thu phí vận hành hàng năm đối với hệ thống chiếu sáng tại đây.

DA sẽ thay thế toàn bộ hệ thống đèn chiếu sáng cao áp thông thường loại không tiết kiệm điện trên toàn TP Hòa Bình bằng đèn led có công suất phù hợp, đảm bảo độ sáng phù hợp với quy chuẩn chiếu sáng đô thị. Như vậy, sẽ có tổng cộng 3.163 bóng, trong đó 1.798 bóng loại Metal/son 250W chuyển sang bóng đèn led 120W và 1.365 bóng đèn loại Metal/son 150W chuyển sang bóng đèn led 90W.

Yêu cầu sản phẩm đèn led sử dụng cho DA phải là sản phẩm chất lượng phù hợp theo chuẩn quốc tế, có tuổi thọ trên 50.000 giờ (tương đương trên 16 năm khai thác với thời gian mỗi ngày sử dụng 8,5 giờ), các sản phẩm đèn led sử dụng cho DA phải đạt chuẩn IP66 lắp đặt ngoài trời, chịu mưa giá và điều kiện khí hậu nhiệt đới của Việt Nam. Phải đạt khả năng tiết kiệm điện từ 50 - 65% so với các loại đèn cao áp hiện đang sử dụng tại TP Hòa Bình, đảm bảo sức khỏe người dùng với ánh sáng ổn định, thiết kế mẫu mã đẹp và an toàn, dễ sử dụng, thân thiện với môi trường, được sản xuất trong nước.

Sử dụng đèn led tiết kiệm điện khi áp dụng cho ngành chiếu sáng đô thị sẽ giúp giảm được một khoản chi ngân sách rất lớn hàng năm cho việc tiêu thụ điện chiếu sáng công cộng. Do công nghệ đèn led có khả năng tiết kiệm gấp 9 lần so với đèn sợi đốt, tiết kiệm gấp 2 lần so với đèn compact và tiết kiệm 50 - 65% so với đèn sodium.

Việc sử dụng đèn led góp phần quan trọng trong việc tiết kiệm chi phí đầu tư xây dựng các nhà máy điện, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và tiết kiệm ngoại tệ, hạn chế nhập siêu. Điều này cũng đã được thể hiện trong các hội thảo chuyên ngành của Bộ Công thương cũng như Quyết định 482/QĐ-TTg ngày 18/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch và phát triển điện giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030.

Theo biên bản mở hồ sơ đề xuất kỹ thuật do Ban Quản lý DA (BQLDA) đầu tư xây dựng TP Hòa Bình ngày 14/5/2018 về gói thầu BLT: Tính đến thời điểm mở thầu gói kỹ thuật này thì đã có 5 nhà đầu tư nộp hồ sơ dự thầu theo đúng quy định (trước thời điểm đóng thầu). Việc mở thầu được tổ chức theo đúng trình tự, quy định của pháp luật hiện hành, hồ sơ đề xuất kỹ thuật của các nhà thầu được giao cho tổ chuyên gia tư vấn đấu thầu tiếp nhận và hồ sơ đề xuất tài chính của các nhà đầu tư đã được niêm phong theo quy định.

Có thể thấy, việc đấu thầu DA BLT đã đi được một nửa quãng đường. Tức là, đã xét qua bước mở hồ sơ kỹ thuật và tiếp theo là giai đoạn mở hồ sơ tài chính thì sẽ biết được nhà đầu tư nào sẽ trúng thầu DA này.

Một lãnh đạo doanh nghiệp có hồ sơ tham gia dự thầu DA BLT tại TP Hòa Bình cho biết, DA này gồm 2 hợp phần rất quan trọng khi triển khai, đó là việc lắp đặt thay thế toàn bộ hệ thống đèn chiếu sáng dùng công nghệ cũ sang sử dụng đèn led và hợp phần vận hành hệ thống chiếu sáng này trong suốt quá trình DA cũng như thời gian chuyển giao về sau.

Đối với hợp phần thay thế hệ thống, theo yêu cầu của DA là bóng đèn led phải được sản xuất trong nước. Hợp phần đặc biệt quan trọng của loại hình DA BLT trong lĩnh vực chiếu sáng đô thị đó là quản lý, vận hành hệ thống chiếu sáng này. Vận hành hệ thống chiếu sáng bằng đèn led, ngoài việc làm chủ được công nghệ, cũng đòi hỏi đơn vị trúng thầu phải có kinh nghiệm quản lý và vận hành chiếu sáng đô thị thì mới có thể đảm bảo vận hành trơn tru được.

Vậy nhưng, trong các điều kiện tiên quyết được chủ đầu tư đặt ra đối với các nhà thầu khi tham gia đấu thầu DA này thì điều kiện về năng lực quản lý vận hành hệ thống chiếu sáng đô thị không đặt ra. Phải chăng, ở đây vì nhà đầu tư được “nhắm” tới không đủ năng lực để quản lý và vận hành nên chủ đầu tư “ngại” đưa vào điều kiện tham gia đấu thầu?

Một vấn đề nữa cũng cần phải xem xét đến là sau khi nhà đầu tư hoàn thành DA rồi bàn giao lại cho chủ đầu tư thì đơn vị nào có đủ năng lực để quản lý, vận hành? Với một DA có tổng nguồn vốn lên đến hàng chục tỷ đồng, những thiếu sót lớn như trên liệu có thỏa đáng?

Ngoài ra, một số nhà đầu tư tham gia đấu thầu DA BLT nghi ngờ tổ tư vấn đấu thầu thuộc BQLDA TP Hòa Bình không đủ các điều kiện, tiêu chí tham gia chấm thầu khiến họ lo ngại việc kết quả chấm thầu không được minh bạch.

Giải đáp những vấn đề này, phóng viên Báo Thanh tra đã trao đổi với ông Phan Văn Khôi, Giám đốc BQLDA TP Hòa Bình. Ông Khôi cho biết, hiện tại đang trong quá trình chấm thầu nên không thể cung cấp vì ông chỉ đại diện chủ đầu tư, còn phát ngôn thì phải được sự đồng ý của Chủ tịch UBND TP Hòa Bình mới đúng thẩm quyền.

Phóng viên liên hệ với UBND TP Hòa Bình thì được đơn vị này phản hồi là Chủ tịch UBND TP đã giao cho BQLDA tiếp và cung cấp thông tin. Nhưng khi liên hệ làm việc lại với BQLDA thì PV bị từ chối. Liên hệ ngược trở lại UBND TP Hòa Bình nhưng không được tiếp nhận!

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.

Thành Nam - Nam Dũng