Bờ Krông Ana bị sạt lở nghiêm trọng. Ảnh: Phó Bình

Ea Krông Ana tức sông Krông Ana thuộc địa phận tỉnh Đăk Lăk, mà người dân địa phương còn gọi là sông Cái, sông Mẹ. Sông Krông Ana là hợp lưu của một số dòng sông nhỏ hơn, như Krông Buk, Krông Pắk, Krông Bông, Krông Kmar...

Diện tích lưu vực của sông Krông Ana là 3.960 km², chiều dài dòng chính 215 km. Sông có dòng chảy tương đối hiền hòa, không có ghềnh thác, đoạn hạ lưu thuộc Lăk - Buôn Trấp có độ dốc 0,25%; dòng sông gấp khúc gây lũ lụt hàng năm trên phạm vi khá rộng, đồng thời cũng bồi đắp phù sa tạo nên những cánh đồng màu mỡ ven sông. Đây là con sông có ảnh hưởng đáng kể đến sản xuất nông nghiệp của tỉnh Đăk Lăk, nhất là diện tích trồng lúa nước.

Nhiều đoạn sạt lở kéo dài hàng trăm mét. Ảnh: Phó Bình

Đáng tiếc, liên tục những năm gần đây, tình trạng khai thác cát ồ ạt khiến nhiều đoạn sông Krông Ana bị sạt lở nghiêm trọng, nhất là đoạn dưới cầu Giang Sơn (huyện Krông Bông) đổ về xuôi. Hiện sông Krông Ana đoạn gần cầu Giang Sơn đang có 4 đơn vị được cấp phép khai thác cát gồm: Cty Cổ phần Vật liệu xây dựng Tây Nguyên, Doanh nghiệp tư nhân Sông Núi, HTX Nam Sơn và Cty TNHH Hưng Vũ.

Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi, có rất nhiều tàu “không số”, không thuộc đơn vị nào được cấp phép vẫn ngang nhiên hoạt động và neo đậu hiên ngang giữa “thanh thiên bạch nhật” mà không hề thấy bóng dáng của cơ quan chức năng cũng như chính quyền địa phương kiểm tra, xử lý.

Theo người dân địa phương, việc khai thác cát vô tội vạ không gây chỉ sạt lở mà còn khiến lũ lụt cuốn trôi nhiều hoa màu của bà con trồng ven bờ sông. Đặc biệt năm 2015 và đầu 2016, nước lũ còn cuốn trôi cả một nghĩa trang của người đồng bào ở Buôn Krang (xã Dur Kmăl, huyện Krông Ana).

Hàng loạt tàu “không số” neo đậu cạnh cầu Giang Sơn. Ảnh: Phó Bình

Dù không kiểm soát được việc khai thác cát trên sông Krông Ana gây ra hậu quả nghiêm trọng, nhưng hiện nay Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đăk Lăk vẫn tiếp tục trình UBND tỉnh cho phép Cty Cổ phần Đoàn Chính Nghĩa (Cty ĐCN) được phép thăm dò cát làm vật liệu xây dựng thông thường tại sông Krông Ana (đoạn thuộc xã Hòa Hiệp, huyện Cư Kuin; xã Yang Reh, huyện Krông Bông; xã Yang Tao, huyện Lắk và xã Dur Kmăl huyện Krông An).

Được biết, HTX Giang Sơn (tiền thân của Cty ĐCN) là một đơn vị từng có rất nhiều vi phạm như khai thác vượt mức cho phép, gây sạt lở bờ sông, vi phạm các quy định về khoáng sản, môi trường, đất đai; không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính và đã bị cơ quan Thuế cưỡng chế hóa đơn...; buộc UBND tỉnh Đăk Lăk phải ban hành quyết định thu hồi giấy phép hoạt động vào năm 2007.

Tháng 4/2018, các xã viên của HTX Giang Sơn đứng ra thành lập ra Cty ĐCN với các lĩnh vực kinh doanh như khai thác, chế biến cát, đá, vật liệu xây dựng; theo kiểu "bình cũ rượu mới".

Nhiều tàu lậu ngang nhiên khai thác cát. Ảnh: Phó Bình

Năm 2019, Cty ĐCN có tờ trình gửi đến Sở TN&MT Đắk Lắk xin lập hồ sơ, khai thác trữ lượng cát còn lại tại sông Krông Ana đoạn trước đây HTX Giang Sơn đã từng được cấp phép. Trước đó, năm 2018, Sở TN&MT cũng đã trình UBND tỉnh Đăk Lăk phê duyệt cho phép khai thác cát ở khu vực này nhưng chưa được chấp thuận.

Trước tình hình trên, dư luận đề nghị UBND tỉnh Đăk Lăk cũng như các cơ quan chức năng của tỉnh khảo sát, đánh giá kỹ lưỡng, đặc biệt là cân nhắc đánh giá về tác động môi trường trước khi cấp phép. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật. Đừng để dòng sông Krông Ana nổi giận, gây ảnh hưởng đến môi trường, đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp đến người dân sinh sống hai bên bờ sông, nhất là người đồng bào địa phương.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.

N. Phó - Đ. Bình