(Thanh tra) - Huế – thành phố di sản bên dòng Hương thơ mộng không chỉ là niềm tự hào văn hóa của Việt Nam mà còn là đô thị Xanh quốc gia đầu tiên được Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (WWF) vinh danh. Đằng sau danh hiệu ấy là cả một hành trình dài đầy tâm huyết của chính quyền và người dân Huế, từng ngày giữ gìn, bồi đắp màu xanh hiền hòa, trong trẻo cho mảnh đất cố đô.
Từ cam kết đến hành động
Sáng kiến Thành phố Xanh quốc tế (EHCC) của WWF đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe về giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Vượt qua những tiêu chí ấy, Huế vinh dự góp mặt trong danh sách các đô thị xanh toàn cầu, trở thành hình mẫu về đô thị thân thiện với môi trường tại Việt Nam.
Từ đó, Huế không ngừng kiên định với lời hứa của mình: Giảm dần khí thải, hướng tới không rác thải, xây dựng một đô thị xanh, sạch, sáng. Không chỉ đạt chuẩn về mật độ cây xanh cao nhất cả nước, vượt tiêu chuẩn đô thị loại 1, Huế còn lan tỏa tinh thần xanh ấy đến từng con phố, từng mái nhà, từng người dân.
Những mô hình sáng tạo như “Ngày chủ nhật xanh”, “Thứ bảy tình nguyện”, “Công viên không rác”, “Thành phố bốn mùa hoa”, “Dòng Hương trong xanh”, “Tuyến đường sáng – xanh – sạch – đẹp – an toàn”… đã trở thành lối sống, thói quen của người dân Huế. Vào mỗi cuối tuần, những nhóm thanh niên, hội phụ nữ, các cụ già, em nhỏ cùng nhau quét dọn từng ngõ phố, nhặt rác bên bờ sông, trồng thêm hoa ở công viên. Trên mỗi vỉa hè, góc phố, màu xanh tỏa ra không chỉ từ những hàng cây, khóm hoa mà còn từ ý thức cộng đồng về trách nhiệm với môi trường.
Ông Nguyễn Văn Khánh, người dân phường Thuận Hóa nói với giọng tự hào: “Chúng tôi coi việc giữ sạch, giữ xanh như giữ lấy danh dự của chính mình. Phố phường có đẹp, có xanh thì con cháu mình mới hãnh diện, khách đến mới vui”.
Những năm gần đây, Huế chuyển mình mạnh mẽ với mô hình du lịch xanh, vừa giữ gìn di sản, vừa tạo trải nghiệm mới mẻ cho du khách. Các điểm đến như Thủy Xuân, Cầu ngói Thanh Toàn, đầm Chuồn, Ngư Mỹ Thạnh – Cồn Tộc… đang từng bước “nói không” với rác thải nhựa. Người dân làm du lịch cam kết thay đổi thói quen, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, để mỗi trải nghiệm của du khách là một bước chân nhẹ nhàng trên mảnh đất di sản.
Bà Trần Thị Hoài Trâm, Giám đốc Sở Du lịch Huế, chia sẻ: Huế đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong xu hướng du lịch xanh, du lịch không rác thải nhựa. Ngày càng nhiều doanh nghiệp, người dân cam kết giảm nhựa, phát triển sản phẩm du lịch xanh. Chúng tôi mong muốn lan tỏa thông điệp về bảo vệ môi trường và gìn giữ di sản, để Huế thật sự là thành phố "xanh – sạch – sáng" trong mắt bạn bè quốc tế.
Một trong những dịch vụ được du khách yêu thích là xe đạp điện trợ lực – bước đi nhỏ nhưng đầy ý nghĩa của Huế trên con đường phát triển du lịch xanh, văn minh. Trên những con đường rợp bóng phượng và bằng lăng, từng đoàn du khách thong thả đạp xe, cảm nhận hương vị thanh khiết của đất trời cố đô.
Giữ màu xanh không chỉ là trồng thêm cây, giảm rác thải, Huế còn tiên phong xây dựng “điểm đến không khói thuốc” ngay giữa khu di sản quý giá. Kể từ khi được chọn làm mô hình thí điểm không khói thuốc năm 2022, Quần thể Di tích Cố đô Huế đã tích cực lắp đặt biển cấm hút thuốc, bố trí nhân viên tuyên truyền và nhắc nhở du khách lịch sự, nhẹ nhàng.
Chị Hồ Thị Hải (du khách Hà Nội), sau chuyến tham quan Đại Nội, bày tỏ: “Không gian ở Huế rất xanh, thoáng đãng. Các biển thông báo "không hút thuốc" dễ thấy và hầu hết du khách đều tuân thủ. Thật dễ chịu khi được tận hưởng bầu không khí trong lành như vậy”.
Giữ xanh – giữ hồn di sản
Không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe du khách, mô hình “không khói thuốc” còn giúp phòng ngừa nguy cơ cháy nổ, giữ an toàn cho những công trình di tích hàng trăm năm tuổi. Lãnh đạo Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết thêm đã lập ban chỉ đạo phòng chống tác hại thuốc lá, cấm quảng cáo, buôn bán thuốc lá trong khu di tích. Đây là nỗ lực để tạo ra không gian du lịch văn minh, an toàn, trong sạch, đúng nghĩa là di sản xanh.
Trung tâm còn tổ chức tập huấn, nâng cao kỹ năng ứng xử cho nhân viên, để mỗi lời nhắc nhở với du khách đều nhẹ nhàng mà vẫn thuyết phục. “Có du khách lỡ hút thuốc, chúng tôi không quát tháo, chỉ đến nhắc khéo, chỉ biển báo. Họ đều vui vẻ tắt thuốc”, một bảo vệ ở cửa Ngọ Môn nói.
Và sức sống của thành phố xanh không chỉ đến từ những chính sách hay khẩu hiệu, mà bắt nguồn từ chính mỗi cư dân. Từ những người bán hàng ven sông, các bà mẹ đi chợ, đến học sinh, sinh viên… đều ý thức được mình là một phần của bức tranh xanh ấy.
Một chủ homestay ở Thủy Xuân cho biết: “Mấy năm nay khách Tây thích đến Huế vì ở đây ít rác, không khí dễ chịu. Chúng tôi đầu tư thùng rác phân loại, chuyển sang ống hút tre, túi giấy… Khách khen nhiều, mình càng thấy tự hào”.
Huế còn tổ chức hàng loạt chiến dịch truyền thông, hướng dẫn người dân thay đổi dần thói quen sinh hoạt, tiêu dùng, giúp những giá trị bền vững trở thành nếp nghĩ, nếp làm.
Huế đang từng ngày vun đắp hình ảnh một đô thị văn hóa – xanh – sạch, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện trong vẻ đẹp tinh tế, bền vững. Theo ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Huế xứng đáng là điểm đến xanh, sạch, văn hóa – nơi du khách tìm lại những giá trị có ích cho sức khỏe, tinh thần. Những giá trị văn hóa, môi trường mà Huế mang lại chính là tiêu chí mới của du lịch hiện đại.
Giữa những ồn ào của phát triển, Huế vẫn lặng lẽ đi con đường của riêng mình: Một đô thị di sản xanh, bền vững, thân thiện với môi trường. Để rồi, mỗi bước chân du khách đến đây không chỉ thấy cây xanh, thấy sông Hương trong lành, mà còn thấy cả sự tận tâm, bền bỉ của những con người đang ngày ngày giữ cho Huế mãi xanh – xanh trong từng hơi thở của di sản.
Những hàng phượng đỏ dọc đường Lê Lợi, những khóm ngọc lan trắng thơm ngát trong sân Đại Nội, những bông sen hồng nở trên hồ Tịnh Tâm… tất cả như những mảnh ghép lặng thầm mà bền bỉ, góp phần giữ gìn bản sắc cố đô. Để rồi khi đêm về, những ánh đèn rọi xuống dòng Hương trong vắt, soi bóng một thành phố vừa cổ kính, vừa căng tràn sức sống của màu xanh.
Với người Huế hôm nay, giữ xanh không chỉ là giữ gìn môi trường, mà còn là giữ hồn, giữ cốt cách của xứ sở. Và đó cũng chính là món quà đẹp nhất mà Huế muốn trao gửi đến mỗi du khách ghé thăm: Một thành phố di sản, bình yên và xanh trong từng hơi thở.
