Đây là sở giao dịch hàng hóa đầu tiên được Bộ Công Thương cấp phép hoạt động tại Việt Nam với vốn điều lệ 150 tỷ đồng, ba mặt hàng chủ yếu của Sở được Bộ Công Thương cấp phép giao dịch gồm cà phê, cao su và thép.

 

Mô hình hoạt động của Sở giao dịch hàng hóa (SGDHH) gồm 3 phần là sàn giao dịch, trung tâm thanh toán bù trừ, trung tâm kiểm định và giao dịch hàng hóa. SGDHH sẽ là nơi cung cấp địa điểm, phương tiện các dịch vụ cần thiết cho việc thực hiện giao dịch; tiến hành thiết kế các hợp đồng tương lai, các tổ chức giám sát, thanh toán và giao hàng. Hàng hóa được mua bán tại các sàn giao dịch phải qua giám định đạt những tiêu chuẩn chung, gọi là chuẩn chất. Giá cả giao dịch theo nguyên tắc đấu giá công khai, đấu giá mua và cả đấu giá bán. Nơi đây là nơi tập trung tất cả những đầu mối buôn bán với khối lượng giao dịch lớn về loại mặt hàng đó. Tất cả sẽ thông qua một bộ phận môi giới để có thể giao dịch các hàng hóa của mình nhằm bảo đảm tính trung thực hàng hóa trong mọi thương vụ cũng như việc bảo đảm thanh toán. Phương thức thanh toán được xúc tiến thông qua cơ quan thanh toán bù trừ. Sàn giao dịch, có giờ hoạt động định trước - giờ đóng cửa, mở cửa, có quy tắc cho những giao dịch diễn ra tại đó dựa trên những nguyên tắc chung trong hoạt động thương mại của Việt Nam. 

 

Tại buổi khai trương, VNX đã tiến hành nghi thức khai trương nhận lệnh giao dịch thông qua website và ký kết văn bản hợp tác với đơn vị cung cấp phần mềm Patsystems - Nhà cung cấp phần mềm cho các SGDHH hàng đầu trên thế giới và trao giấy chứng nhận cho các thành viên của Sở - gồm thành viên kinh doanh, thành viên môi giới và ngân hàng thanh toán.

 

Được biết, VNX sẽ là nơi niêm yết giá chuẩn cho các mặt hàng cà phê, cao su, thép trong nước dựa trên cơ chế khớp lệnh liên tục. Bên cạnh việc thiết lập, quản lý và điều hành hệ thống giao dịch, giám sát giao dịch, đảm bảo cho các hoạt động giao dịch; thực hiện việc kiểm định chất lượng hàng hóa, đảm bảo thanh toán bù trừ và giao nhận hàng hóa đúng với hợp đồng giao dịch…, VNX còn khai thác, tổng hợp, phân tích và cung cấp thông tin về tình hình thị trường hàng hóa trong và ngoài nước, các thông tin có liên quan cho các thành viên và các chủ thể khác tham gia thị trường; thiết lập các giao dịch liên kết với các Sở Giao dịch khác trên thị trường trong nước và trên thế giới.

 

Nói về mục tiêu của SGDHH, ông Nguyễn Duy Phương, Tổng Giám đốc VNX cho biết: Mô hình này sẽ cung cấp công cụ tài chính phái sinh (thông qua các hợp đồng tương lai) cho nhà đầu tư. Dù các hoạt động giao dịch hàng hóa đều được thực hiện qua Sở, nhưng so với các sàn giao dịch hàng hóa đã và đang hoạt động, SGDHH VNX có chức năng và quy mô lớn hơn. Với vị thế và nhiệm vụ là SGDHH đầu tiên được cấp giấp phép tại Việt Nam, mục tiêu của Sở là thu hẹp tình trạng chênh lệch giá giữa hàng hóa Việt Nam so với thị trường thế giới, tránh trường hợp “được mùa mất giá - được giá mất mùa” - góp phần bình ổn giá cả. 

 

VNX sẽ tập trung phổ biến các sản phẩm, dịch vụ mũi nhọn đến nhà đầu tư và doanh nghiệp như: cung cấp các hợp đồng tương lai, hợp đồng hoán đổi, dịch vụ môi giới hàng hóa, dịch vụ giao nhận, tư vấn đầu tư, tài trợ thương mại. Bước đầu VNX chỉ giao dịch 3 mặt hàng chính - chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất nhập khẩu, có chuẩn hóa chất lượng, có biến động mạnh theo mùa vụ và nhu cầu tiêu thụ tại Việt Nam và thế giới là cà phê, cao su, thép. Sau một thời gian chuẩn bị đầy đủ về hạ tầng, trụ sở, nhân lực và hệ thống thành viên, Sở bắt đầu hoạt động chính thức vào ngày 11/1/2011.

 

Ông Nguyễn Duy Phương cho biết thêm, hàng hóa không chỉ đảm bảo được chất lượng mà còn tiết giảm được chi phí vận chuyển bởi tất cả những hoạt động này đều được chuẩn hóa và thực hiện khi các nhà đầu tư, nhà sản xuất giao dịch qua Sở. Song, để tạo tính ổn định cho các hoạt động, trong chiến lược ngắn hạn, Sở sẽ đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước trước khi tiến tới liên kết với các Sở Giao dịch hàng hóa trên thế giới như: Luân Đôn, Nhật Bản và Singapore.

 

Sự ra đời của một tổ chức đầu mối giao dịch hàng hóa ngay tại Việt Nam sẽ giúp các đơn vị sản xuất hàng hóa trong nước nâng cao đáng kể vị thế của mình trong đàm phán giao thương với nước ngoài. Không chỉ đặt tiền đề cho việc hình thành những đầu mối tập trung các nguồn hàng, VNX còn tìm kiếm sự hợp tác và liên kết với các Sở Giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới để đạt được sự liên thông với thị trường hàng hóa trên thế giới.