Đàn dê “thoát nghèo” của gia đình anh Đặng Văn Vĩ. Ảnh: Ngân Hà

Nhà nghèo nên mãi đến năm 2007, khi đã tròn 26 tuổi, chàng trai dân tộc Tày Đặng Văn Vĩ mới bén duyên cùng cô gái gốc người Hoa Vương Thị Vàng. Đám cưới thì linh đình, nhưng cưới nhau xong, 2 vợ chồng lâm vào cảnh… 3 không: Không đất ở, không vốn liếng, không ruộng cấy cày và “được” xếp vào danh sách nghèo… nhất nhì trong xã! May có người trong họ thương tình, cho mượn một khu đất khoảng 200m², vợ chồng vay mượn dựng tạm gian nhà tranh tre làm nơi trú ngụ, chính quyền địa phương cấp cho 2 sào ruộng tiêu chuẩn.

Vợ chồng Vĩ cứ lầm lũi lần hồi, chưa hết bữa trưa đã lo đến bữa chiều, tưởng như chẳng bao giờ có thể ngẩng mặt với đời.

Là người năng động, ngoài 20 tuổi đã rong ruổi hết ra Bắc lại vào Nam tìm cách lập thân, chàng trai trẻ Đặng Văn Vĩ không cam chịu đói nghèo. Cứ rời cái cuốc, cái cày, hễ nghe nói ở đâu có mô hình làm giàu, là anh để tâm học hỏi. Thế rồi, từ nguồn thông tin nắm được qua báo chí, đài truyền hình, biết được ở huyện Lục Ngạn (cùng tỉnh Bắc Giang) có một số gia đình nuôi dê mang lại nguồn lợi lớn, lại phù hợp với đồng đất quê hương và điều kiện của mình, Vĩ cơm đùm gạo bọc đi học hỏi.

Có được chút kiến thức về loài động vật không mấy xa lạ này, lại được bố mẹ vợ đồng ý cho mượn một khu đất rộng để khởi nghiệp, Vĩ bàn với vợ… lập dự án nuôi dê! Không ngờ ý nghĩ táo bạo của anh lại phù hợp với chủ trương hỗ trợ người dân xóa đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước. Được chính quyền khuyến khích, giúp đỡ, ngân hàng chấp thuận cho vay vốn, giữa năm 2013, anh “ôm” cả 40 triệu đồng vừa vay được, “rước” về một lúc… 10 con dê giống! Không ít người trong xóm, ngoài làng, thậm chí cả người thân thích ái ngại cho cái sự… liều lĩnh của anh!

An Bá là xã nằm trên vùng bán sơn địa, đất rộng, dân thưa nhưng theo thống kê năm 2013, vẫn còn xấp xỉ 49% (433/884) số hộ gia đình thuộc diện nghèo, cao nhất, nhì huyện Sơn Động

Có thu nhập từ đàn dê, anh trang trải nợ nần, “mua đứt” mảnh đất đang ở thuê với giá 60 triệu đồng, vẫn có tiền dành dụm, anh lại vay thêm cho đủ 100 triệu đồng, mua thêm 4 con ngựa bạch. Theo tính toán của anh, chỉ một thời gian ngắn nữa, nếu bán đi, mỗi con ngựa cũng cho anh số tiền lời tới vài chục triệu đồng, cộng với khoảng dăm, bảy triệu đồng thu nhập từ một sào ruộng trồng táo mỗi năm, cuộc sống đã dần bớt khó khăn…

Từ sự thành công của mô hình chăn nuôi kết hợp làm vườn (cây chanh đào, cây táo, cây bí đao…) của gia đình anh Đặng Văn Vĩ và một số gia đình khác, đã nảy sinh mô hình giảm nghèo bền vững với công thức: Gắn chăn nuôi (trâu, bò và đặc biệt là con dê với khả năng sinh lời cao, thị trường tiêu thụ thuận lợi) với trồng cây ăn quả quy mô trang trại. Sau khi giao các ngành chức năng thẩm định, xây dựng thành dự án và được Sở Lao động - Thương bình và Xã hội tỉnh chấp thuận, UBND huyện Sơn Động triển khai dự án với tổng kinh phí 565.000.000 đồng, tập trung cho 2 xã Phúc Thắng và An Bá, là 2 xã có tỷ lệ hộ nghèo đứng thứ 2 và thứ 3 toàn huyện (47,42 và 48,98%) nhưng có diện tích đất sản xuất lớn (gồm cả đất rừng, đất đồi và đất nông nghiệp) và trên địa bàn đã xuất hiện một số mô hình chăn nuôi cho hiệu quả kinh tế cao.

Bước đầu, có 32 hộ nghèo tại 2 xã được lựa chọn tham gia dự án (là những hộ có điều kiện về nhân lực, có sẵn diện tích đất đồi, vườn, rừng để chăn thả dê và trồng cây ăn quả, có nguyện vọng tham gia mô hình và cam kết hoàn lại số dê con giống cho ban chủ nhiệm mô hình và chính quyền cấp xã để tạo ngân hàng dê giống cấp cho các hộ nghèo khác có nguyện vọng tham gia mô hình). Mục tiêu hết năm 2015, có 50% trong tổng số 32 hộ tham gia dự án thoát nghèo.

Theo đó, ngoài hỗ trợ giống, vật tư trồng cây chanh đào, bí xanh, hỗ trợ thuốc thú y, trồng cỏ tạo thêm nguồn thức ăn, ban đầu, mỗi hộ được cấp 4 con dê giống và tự mua đối ứng thêm 2 con, và cam kết trong 3 năm sẽ hoàn lại 4 con dê giống. Số dê giống này sẽ được quản lý và tiếp tục cấp cho các gia đình mới được lựa chọn tham gia mô hình. Và, các hộ này tiếp tục nộp lại dê giống để cấp cho các hộ khác tham gia các chu kỳ tiếp theo.

Song song với việc hỗ trợ về vật tư, cây con giống, ngay từ khi dự án được triển khai, mỗi xã điểm đều xây dựng một câu lạc bộ thoát nghèo bền vững, thành viên gồm các hộ tham gia mô hình, có cán bộ khuyến nông cấp huyện, cấp xã tham gia hỗ trợ về mặt kỹ thuật. Nội dung hoạt động của câu lạc bộ cũng được đề ra rất cụ thể: Vận động các thành viên thực hiện nghiêm túc các quy định đã đề ra, giúp nhau vay vốn, vật tư, lao động, tổ chức học tập, phổ biến kiến thức và áp dụng tiến bộ khoa học vào trồng trọt, chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa; tổ chức đi tham quan các mô hình chăn nuôi, trồng trọt có hiệu quả kinh tế cao để học tập, giúp nhau cùng làm… Về cơ bản, đến những tháng cuối năm 2014, các mục tiêu dự án đã được triển khai đúng kế hoạch.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Động Phạm Văn Thịnh, Trưởng ban Điều hành Dự án “Nhân rộng mô hình giảm nghèo bền vững” cấp huyện, mùa Xuân Ất Mùi này, ở Sơn Động, con dê đã… thực sự lên ngôi!

 Ngân Hà