Đại diện các cơ quan nghiên cứu, hợp tác xã và nông dân tham quan mô hình sản xuất chanh leo tại Đắk Lắk, địa phương có sản lượng chanh leo hàng đầu Việt Nam. Ảnh: Công Nam

Ngày 28/8, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk tổ chức tọa đàm với chủ đề "Giải pháp phát triển chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ chanh leo bền vững".

Sự kiện có sự tham gia của các nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp, hợp tác xã và bà con nông dân, cùng nhau thảo luận để tháo gỡ những vướng mắc và mở ra hướng đi bền vững cho cây trồng tiềm năng này.

Nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp cùng thảo luận tại tọa đàm. Ảnh: Công Nam

Thị trường quyết định vùng trồng

Hiện tại, cả nước có hơn 10.000 ha chanh leo, với sản lượng hằng năm đạt từ 190.000 đến 220.000 tấn. Khoảng 80% sản lượng được dùng để chế biến và xuất khẩu, mang về kim ngạch trên 170 triệu USD mỗi năm. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, ngành hàng chanh leo vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức lớn, từ chất lượng giống không đồng đều, kỹ thuật canh tác thiếu đồng bộ, hạn chế trong chế biến sâu và thiếu liên kết chặt chẽ trong chuỗi giá trị.

Ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, chia sẻ định hướng phát triển ngành chanh leo. Ảnh: Công Nam

Một trong những vấn đề cốt lõi được nhiều hợp tác xã (HTX) chỉ ra là tình trạng bà con nông dân còn trồng chanh leo theo phong trào, chưa có định hướng rõ ràng về thị trường đầu ra. Ông Nguyễn Văn Thái Bình, Giám đốc HTX Nông nghiệp công nghệ cao Xanh Cao Nguyên (Đắk Lắk) nhấn mạnh: “Khi trồng chanh leo, điều quan trọng đầu tiên là phải xác định rõ thị trường đầu ra”.

Ông Bình phân tích, mỗi thị trường đều có những tiêu chuẩn riêng biệt. Chẳng hạn, thị trường châu Âu đòi hỏi chứng chỉ, logo và mã số vùng trồng; thị trường Nga lại ưa chuộng quả to, mẫu mã đẹp và ưu tiên đường đi ngắn, chi phí thấp; trong khi các thị trường mới như Mỹ và Úc lại yêu cầu cả về hình thức lẫn quy trình chiếu xạ nghiêm ngặt. Do đó, để sản xuất bền vững, người nông dân cần xác định rõ thị trường mục tiêu ngay từ đầu để xây dựng vùng trồng và quy trình sản xuất phù hợp.

Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cam kết đồng hành cùng người nông dân. Ảnh: Công Nam

Mục tiêu "tỷ đô" và giải pháp đồng bộ

Đắk Lắk - một trong những "thủ phủ" chanh leo của cả nước, hiện có hơn 2.700 ha cây trồng này với sản lượng hơn 38.000 tấn/năm. Nhiều vùng trồng đã được cấp mã số xuất khẩu sang Trung Quốc và đang nỗ lực mở rộng sang các thị trường mới.

Tại tọa đàm, ông Nguyễn Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk khẳng định cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, HTX và nông dân. Ông Hà cho biết, tỉnh sẽ tập trung vào việc ban hành các chính sách hỗ trợ, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối thị trường, đồng thời tăng cường đào tạo và chuyển giao công nghệ để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Các chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp tham quan mô hình sản xuất chanh leo ứng dụng công nghệ cao tại Đắk Lắk. Ảnh: Công Nam

Hướng tới mục tiêu đưa ngành hàng chanh leo vươn tới tầm "tỷ đô", ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia khẳng định Việt Nam có đầy đủ khả năng cung ứng sản phẩm chất lượng cho các thị trường giàu tiềm năng như EU, Mỹ, Úc, Hàn Quốc.

Tuy nhiên, ông Hồng nhấn mạnh, để nắm bắt cơ hội lớn này, việc tổ chức sản xuất phải đảm bảo chất lượng đồng bộ trên toàn bộ chuỗi giá trị, từ khâu chọn giống, canh tác đến chế biến và xuất khẩu. “Mỗi đơn vị, mỗi chức năng cần thực hiện tốt trách nhiệm của mình, để toàn bộ chuỗi được vận hành hiệu quả, từ đó mở rộng và giữ vững thị trường”, ông Hồng chia sẻ.

Tại tọa đàm, các nhà khoa học, doanh nghiệp và HTX cũng đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực khác, bao gồm cải thiện giống, nâng cao kỹ thuật canh tác, hỗ trợ tín dụng và mở rộng thị trường. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các địa phương để xây dựng chương trình hành động cụ thể, hướng đến mục tiêu nâng sản lượng chanh leo lên 300.000 tấn vào năm 2030, gắn với xuất khẩu bền vững.