Những khoản chi vượt định mức tiêu hao nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa tới đây sẽ được công nhận?

Hỗ trợ mở rộng sản xuất

Luật Thuế TNDN năm 1997 có hiệu lực thi hành từ 01/01/1999 có thuế suất là 32%; Luật Thuế TNDN năm 2003 có hiệu lực thi hành áp dụng từ ngày 01/01/2004 điều chỉnh còn 28%; Luật Thuế TNDN năm 2008 có hiệu lực thi hành từ 01/01/2009 điều chỉnh còn 25% áp dụng thống nhất cho các loại hình DN.

Theo dự thảo lần này thuế suất thuế TNDN còn được giảm sâu theo lộ trình và áp dụng riêng cho DNVVN. Cụ thể, thuế suất cơ bản áp dụng từ 01/01/2014 giảm xuống 22%, từ 01/01/2016 giảm tiếp từ 22% xuống 20%. Còn thuế suất áp dụng cho DNVVN theo thời điểm trên sẽ 20%, và 17%.

Việc giảm thuế suất thuế TNDN sẽ làm giảm nguồn thu của NSNN khoảng 20.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, phần giảm thu này sẽ tăng tương ứng phần vốn của DN để có thêm nguồn lực tài chính để mở rộng sản xuất kinh doanh, đồng thời giảm chi phí trả lãi tiền vay, giảm giá thành, chi phí sản xuất kinh doanh, góp phần khắc phục có khăn và nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư so với các nước trong khu vực. 

Việc áp dụng thuế suất riêng đối với DNVVN là một bước đột phá của Luật Thuế TNDN sửa đổi được Chính phủ trình Quốc hội lần này. Việc áp dụng thuế suất riêng, thấp hơn thuế suất cơ bản là thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Nhà nước đối với đối tượng này.

Tăng thêm ưu đãi

Dự thảo Luật sửa đổi cụ thể hóa thêm một số lĩnh vực, ngành nghề được áp dụng thuế suất ưu đãi, như kinh doanh trong lĩnh vực xã hội hóa: Dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội hóa, hoạt động xuất bản, báo chí... ngoài ra dự thảo Luật sửa đổi lần này còn cho phép ưu đãi thuế TNDN đối với đầu tư mở rộng của DN.

Theo đó Luật Thuế TNDN năm 1997 và Luật Thuế TNDN năm 2003 quy định DN đang hoạt động có hoạt động đầu tư mở rộng thì được ưu đãi với phần thu nhập tăng thêm do đầu tư mở rộng mang lại. Nhưng từ 01/01/2009, Luật Thuế TNDN số 14/2008/QH12 bãi bỏ điều khoản ưu đãi thuế TNDN đối với đầu tư mở rộng mà chỉ áp dụng đối với DN mới thành lập từ dự án đầu tư.

Theo Luật hiện hành thì các trường hợp không thành lập mới đều không được ưu đãi thuế. Để được hưởng thuế suất ưu đãi buộc DN phải thành lập mới vừa tốn kém chi phí vừa khó khăn trong quản lý kinh doanh, vừa thiếu động lực khuyến khích, mở rộng đầu tư phân bổ nguồn lực có hiệu quả.

Do đó, quy định cho phép ưu đãi thuế TNDN đối với đầu tư mở rộng của DN của Luật sửa đổi lần này đã phần nào đáp ứng kỳ vọng của DN có thêm nguồn vốn để đầu tư lắp đặt dây chuyền sản xuất mới, mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ sản xuất kinh doanh...

Mở rộng chi phí

Đây là nội dung khó nhất và dễ tạo ra tính thiếu minh bạch nhất của Luật Thuế TNDN. Để được xác định là khoản chi được trừ khi tính thuế TNDN thì các khoản chi phải đáp ứng đủ các điều kiện: Các khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh có đủ hoá đơn, chứng từ theo quy định, đồng thời các khoản chi đó không thuộc các khoản chi phí không được trừ quy định tại khoản 2 Điều 9 Luật Thuế TNDN.

Thực sự, việc áp dụng quy định này là không dễ dàng trong hạch toán. Có những khoản chi phí phát sinh thực tế, có đủ hoá đơn, chứng từ, DN cho là liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh nhưng cơ quan thuế lại cho là không liên quan. Bên cạnh đó, một số quy định khoản chi, ngoài thỏa mãn các nguyên tắc trên còn phải làm thủ tục đăng ký thông báo cho cơ quan thuế mới đủ điều kiện trừ.

Ví dụ quy định: “Phần chi phí nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa vượt định mức tiêu hao do doanh nghiệp xây dựng, thông báo cho cơ quan thuế” sẽ không được trừ khi tính thuế TNDN. Thực tế cho thấy, các quy định này không thiết thực trong quản lý mà lại tăng thêm chi phí cho xã hội: DN mất nhiều thời gian để thông báo cho cơ quan thuế về định mức tiêu hao nguyên, nhiên vật liệu do bản thân DN tự xây dựng, cơ quan thuế hầu như không sử dụng số liệu này, nhưng không thông báo sẽ không được chấp nhận là chi phí thực tế... Lần này dự Luật cho bỏ quy định về khoản chi không được trừ đối với chi vượt định mức tiêu hao nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa. 

Bên cạnh đó chi về quảng cáo tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới, tiếp tân, khánh tiết, hội nghị, chi hỗ trợ tiếp thị, hỗ trợ chi phí... cũng được rà soát lại cho phù hợp với thực tế và nâng tỷ lệ khống chế về chi phí quảng cáo, khuyến mại lên 15% đối với các loại hình DN.

Ngoài ra, một số khoản chi về tài trợ, chi đóng góp vào quỹ hưu trí tự nguyện, hoặc quỹ mang tính an sinh xã hội cho người lao động của DN, quy định về “vốn mỏng” (chi phí trả lãi tiền vay) cũng được nghiên cứu sửa đổi bổ sung để nới rộng khoản chi phí thực tế phát sinh gần hơn với chi phí tính thuế TNDN.

Việc giảm thuế suất thuế TNDN và nới rộng một số khoản chi phí tính thuế, trước mắt sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu của NSNN. Nhưng số tiền thuế cắt giảm sẽ được doanh nghiệp sử dụng hiệu quả, góp phần mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh, tạo thêm nhiều của cải vật chất cho xã hội và góp phần đóng góp nguồn thu cho NSNN ở các chu kỳ kinh doanh sau…

    PVT