Ẩm thực mang bản sắc văn hóa đa dạng, phong phú và độc đáo. Ảnh: Báo Thái Nguyên

Thái Nguyên - nơi có điều kiện tự nhiên phù hợp với phát triển nông nghiệp và nhiều dân tộc khác nhau cùng sinh sống, ẩm thực mang bản sắc văn hóa đa dạng, phong phú và độc đáo.

Những món ăn dân dã, mộc mạc trong đời sống thường nhật của người dân đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của miền quê “nửa đồng, nửa núi”…

Trong đó có một số đặc sản Thái Nguyên nổi tiếng nhất như:

Nham trám béo ngậy

"Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ mùa nham trám Hà Châu mà về". Những ngày mùa Thu đến với mảnh đất Phú Bình, được một lần thưởng thức nham trám Hà Châu, thì chắc hẳn sẽ không thực khách nào có thể quên hương vị của món đặc sản này.

Sự hoàn hảo về khí hậu và thổ nhưỡng đã làm cho trám ở đây trở nên đặc biệt, mang lại hương vị ngọt bùi mà không phải nơi nào cũng có được.

Trám được sử dụng trong nhiều món ngon như xôi trám, kho thịt cá, gỏi trám và nổi tiếng nhất là món nham trám.

Trám đen Hà Châu có hương vị đặc sắc. Ảnh: Báo Thái Nguyên

Không chỉ ở xã Hà Châu mà trám đen còn được bà con ở nhiều địa phương trong tỉnh chế biến thành rất nhiều món ăn ngon khác như: Trám kho thịt, cá, trám om, nấu xôi, ngâm mắm... để phục vụ bữa ăn gia đình và trọng đãi thực khách gần, xa.

Bánh Chưng Bờ Đậu

Trên hành trình khám phá tinh hoa ẩm thực Thái Nguyên, mời du khách ghé thăm làng nghề bánh chưng quanh năm đỏ lửa Bờ Đậu, xã Cổ Lũng (Phú Lương).

Bánh chưng Bờ Đậu không sử dụng khuôn nhưng vẫn đạt được hình dáng "vuông thành sắc cạnh", từng chiếc bánh đều tăm tắp và đồng đều như nhau. Và bí quyết để làm nên hương vị "danh bất hư truyền" của bánh chưng Bờ Đậu là sự kết hợp của loại gạo nếp dẻo thơm nổi tiếng từ vùng Định Hóa.

Món ẩm thực này giờ không chỉ được dùng trong những ngày lễ trọng hay bữa tiệc tư gia mà người dân bản địa đã xây dựng thương hiệu, để bánh chưng trở thành sản phẩm đặc sản tiêu thụ khắp muôn phương, bốn mùa trong năm.

Trà Móc Câu Thái Nguyên

Theo Danh Trà, Trà Móc Câu Thái Nguyên là một trong những đặc sản trà nổi tiếng của Việt Nam. Thái Nguyên được biết đến với địa hình trung du với nhiều đồi thấp, tạo ra điều kiện lý tưởng cho việc trồng trà chất lượng cao.

Một trong những điểm độc đáo của Trà Móc Câu là phương pháp chế biến đặc trưng. Lá trà được được chế biến theo phương pháp truyền thống. Người làm trà sẽ vò đều lá trà theo hình tròn. Nhờ vậy mà lá trà sẽ cuộn tròn và xoăn tít lại. Đến khi xao khô thì lá trà được cong lại như hình chiếc móc câu cá.

Nhờ hương bùi ngậy và vị đậm đà, Trà Móc Câu là một trong những dòng trà xanh đặc sản của Thái Nguyên. Và là một trong những loại đặc sản nên mua để làm quà khi ghé chơi Thái Nguyên.

Cơm Lam Định Hóa

Cơm lam Định Hóa là một món ăn truyền thống được chế biến từ gạo nếp ngon, đặc sản của vùng đất này.

Quá trình nấu cơm lam độc đáo bắt đầu bằng việc cho gạo vào ống nứa, đó là những ống tre non được lấy từ núi rừng Định Hóa. Sau đó, người làm bếp nướng đều tay trên lửa, tạo nên một cách nấu độc đáo và truyền thống.

Cơm lam khi chín mang đến hương vị đặc trưng, không chỉ thơm mùi của nếp mà còn thơm mùi của tre nứa, tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn.

Món ăn này thường được ăn kèm với muối vừng, và đặc biệt, khi ăn cùng với gà nướng, sự kết hợp này làm tăng thêm hương vị, khiến cho bất kỳ ai thưởng thức cũng không thể quên.

Nem chua Đại Từ

Nem chua Đại Từ là một trong những đặc sản nổi tiếng của Thái Nguyên, thu hút sự chú ý của nhiều người yêu thực phẩm truyền thống.

Các thành phần chính để làm nem chua này bao gồm thịt lợn, tỏi, hạt tiêu, thính, lá ổi và rượu, tạo nên sự hài hòa về hương vị và mùi thơm.

Điểm đặc biệt của nem chua Đại Từ là việc sử dụng thịt nạc mông, giúp tạo nên vị ngon đặc trưng và độ giòn ngon đặc biệt. Nem được gói bằng lá chuối, tạo nên hình thức đẹp mắt và đồng thời giữ cho nem giữ được độ tươi ngon và thơm ngon.

Nem chua Đại Từ là một trong những đặc sản nổi tiếng của Thái Nguyên. Ảnh: Báo Thái Nguyên

Bánh ngải

Bánh ngải là một món ăn không thể bỏ qua khi khám phá ẩm thực đặc sắc của Thái Nguyên.

Nguyên liệu chính để làm bánh là nếp hương, và quá trình chế biến rất đặc biệt, đó là việc sử dụng lá ngải để giã nhuyễn bột bánh, tạo nên hương vị đặc biệt và màu sắc đẹp mắt.

Tương nếp Úc Kỳ

Tương nếp Úc Kỳ là một sản phẩm độc đáo, tinh tế được sáng tạo bởi bàn tay khéo léo của cộng đồng người dân tại xã Úc Kỳ, huyện Phú Bình.

Dù sử dụng những nguyên liệu phổ biến như gạo nếp, đỗ tương và muối trắng, nhưng bí quyết làm nên hương vị đặc trưng của tương nếp Úc Kỳ chính là sự sử dụng giống gạo nếp thầu dầu - một giống cây chỉ được trồng tại 2 xã Úc Kỳ và Xuân Phương.

Tương nếp Úc Kỳ có chất lượng cao, với thành phẩm mềm mại, nhuyễn mịn và màu sắc óng ánh màu vàng đặc trưng. Điều này tạo nên một hương vị thơm ngon độc đáo, làm nổi bật nó giữa các sản phẩm tương truyền thống khác.

Nếp thầu dầu - nguyên liệu chính tạo nên mùi vị riêng biệt của tương nếp Úc Kỳ. Ảnh: internet

Đậu phụ Bình Long

Đậu Bình Long được tạo nên từ sự kết hợp hoàn hảo giữa tỉ lệ nước chua và đậu nành. Những hạt đậu được trồng tại vùng đất Bình Long phát triển no căng, tròn đều và có hạt ngọt nước.

Điểm đặc biệt của đậu phụ Bình Long so với các loại khác là không được cắt nhỏ, mà chỉ được cắt thành những bìa đậu to, với trọng lượng lên đến 1kg.

Hương vị của đậu phụ Bình Long thật sự độc đáo, với độ ngọt tan trong miệng khiến người ta có thể ăn mãi mà không cảm thấy ngán.

Bánh trứng kiến

Bánh trứng kiến không chỉ là một món ăn độc đáo của người dân tộc Tày tại Định Hóa mà còn là một đặc sản nổi tiếng của Thái Nguyên.

Mỗi năm, từ tháng 4 đến tháng 5, bà con dân tộc Tày lại chính mình vào rừng để kiếm trứng kiến đen - nguyên liệu quan trọng để làm bánh trứng kiến.

Thức đặc sản này có độ dẻo, thơm của bột nếp, vị bùi bùi từ lá vả và hương béo ngậy của trứng kiến rừng, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực độc đáo và lạ miệng.

Trứng kiến đen - nguyên liệu quan trọng để làm bánh trứng kiến. Ảnh: Internet

Bánh cóoc mò

Cóoc mò trong ngôn ngữ Tày, dịch là "sừng bò". Đây là tên gọi của một loại bánh truyền thống, độc đáo được làm từ gạo nếp giã kèm theo hạt lạc, được hòa quyện với nước suối và sau đó được bọc lại bằng lá dong hoặc lá chuối, tạo nên hình dáng giống chiếc sừng bò.

Điểm đặc sắc của Cóoc mò không chỉ là ở hình thức độc đáo mà còn nằm ở vị ngon đặc trưng. Bánh không chứa nhân mặn như một số loại bánh khác, thay vào đó, nó mang đến hương vị bùi béo của lạc, tạo nên trải nghiệm ẩm thực độc đáo.

Trên thực tế, sức hấp dẫn của văn hóa ẩm thực Thái Nguyên không chỉ ở hương vị, màu sắc món ăn mà còn từ kinh nghiệm, kỹ thuật và cả những câu chuyện bí quyết nhà nghề.

Cũng bởi vậy mà ẩm thực đã góp phần quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu trải nghiệm về văn hóa, vùng đất và con người Thái Nguyên.