Trung tâm TP Lai Châu. Ảnh: Cổng TTĐT tỉnh Lai Châu

Năng lực quản lý dự án hạn chế

Thanh tra việc quản lý sử dụng ngân sách năm 2019-2020 tại UBND TP Lai Châu, tại Kết luận số 869/KL-TTr ngày 28/10/2021, Thanh tra tỉnh Lai Châu đã chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế trong việc chấp hành các quy định pháp luật về tổ chức thực hiện dự án (DA) đầu tư xây dựng do các phòng, ban thuộc UBND TP và các phường, xã làm chủ đầu tư (CĐT).

Thanh tra tỉnh Lai Châu kiểm tra 99 DA, về cơ bản các cơ quan, đơn vị được giao làm CĐT tổ chức điều hành thực hiện DA, công trình đã tuân thủ các quy định của pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng được quy định tại Luật Xây dựng năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Công tác khảo sát, thiết kế, lập dự toán, thẩm tra, thẩm định ở một số công trình, DA có nội dung chưa phù hợp dẫn đến trong quá trình tổ chức, triển khai thực hiện phải điều chỉnh, bổ sung nội dung đầu tư làm tăng tổng mức đầu tư tại 11/30 công trình hơn 83 tỷ đồng, làm ảnh hưởng đến công tác điều hành ngân sách địa phương.

Công tác thẩm định, thẩm tra, phê duyệt dự toán công trình, DA còn sai khối lượng, sai mã hiệu, sai đơn giá, sai chi phí quản lý. Kết quả thanh tra xác định 51/99 công trình chênh lệch giảm số tiền trên 837 triệu đồng, trong đó: 24/30 công trình, DA do Ban Quản lý (BQL) DA TP làm CĐT, chênh lệch giảm 632 triệu đồng; 14/15 công trình do Phòng Kinh tế làm CĐT, chênh lệch giảm 134 triệu đồng…

Tại công trình khắc phục ô nhiễm môi trường, nâng cấp, sửa chữa hệ thống thoát nước thải và hệ thống cấp nước cho hồ thượng và hồ hạ (giai đoạn 1) do Phòng Quản lý đô thị làm CĐT đã được nghiệm thu đưa vào sử dụng, tuy nhiên hạng mục tuyến ống HDPE phi 355mm cấp nước sạch cho hồ lắng với tổng chiều dài 1.300m, đã thi công 1.250m, còn lại 50m chưa thi công do vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, tại thời điểm thanh tra hệ thống tuyến ống HDPE phi 355mm cấp nước sạch cho hồ thượng và hồ hạ chưa sử dụng được. Triển khai giai đoạn 2 của công trình, CĐT đã ký hợp đồng thi công ngày 24/11/2020, nhưng đến thời điểm thanh tra chưa triển khai do vướng mắc giải phóng mặt bằng.

DA không khả thi, gây lãng phí, bức xúc trong nhân dân

Thanh tra 2 công trình hệ thống thoát nước khu vực tổ 11, phường Đoàn Kết.

Ngày 15/12/2016, UBND TP Lai Châu ban hành Quyết định số 3095 giao kinh phí chương trình phát triển đô thị cho Phòng Quản lý đô thị. Lãnh đạo Phòng Quản lý đô thị đã ký các quyết định phê duyệt dự toán chi phí chuẩn bị đầu tư, hợp đồng khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công, lập dự toán, hợp đồng thẩm tra thiết kế bản vẽ thi công, thông báo kết quả thẩm định 2 công trình hệ thống thoát nước khu vực tổ 11, phường Đoàn Kết và được Phòng Tài chính kế hoạch thẩm định trình UBND TP.

UBND TP Lai Châu đã ký phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật; văn bản xin chủ trương đầu tư; văn bản xin chủ trương điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, văn bản chỉ đạo giao BQLDA thành phố tiếp tục triển khai thực hiện DA. BQLDA TP đã ký các hợp đồng xây dựng với các doanh nghiệp và phát lệnh khởi công.

Khi triển khai thực hiện DA, UBND TP Lai Châu thực hiện không đúng quy định về trình tự, thủ tục đầu tư công như: DA không có trong quy hoạch; phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật công trình trước khi trình HĐND TP phê duyệt chủ trương đầu tư; triển khai thực hiện DA trước thời điểm trình phê duyệt điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020.

Tháng 5/2018, BQLDA TP phát lệnh khởi công nhưng không bàn giao được mặt bằng thi công, DA chỉ triển khai thi công trong thời gian 1 tháng phải tạm ngừng do không giải phóng được mặt bằng, hướng tuyến thi công không khả thi. Khối lượng thi công 2 DA tương ứng số tiền hơn 3,8 tỷ đồng.

Tính đến ngày 31/12/2020, UBND TP Lai Châu đã cấp kinh phí gần 8,7 tỷ đồng, trong đó thanh toán khối lượng hoàn thành hơn 5 tỷ đồng, tạm ứng hơn 3,6 tỷ đồng.

Hết thời hạn hợp đồng thi công, UBND TP Lai Châu ban hành văn bản yêu cầu thu hồi tạm ứng 2 DA. Đến tháng 8/2021, UBND TP Lai Châu đã thu hồi số tiền tạm ứng hơn 3,6 tỷ đồng nói trên.

Do công trình phải ngừng thi công vì không bàn giao được mặt bằng, hướng tuyến không khả thi đã gây lãng phí ngân sách và bức xúc trong nhân dân.

Quá trình thanh tra việc quản lý sử dụng ngân sách năm 2019-2020 tại UBND TP Lai Châu, cơ quan thanh tra đã phát hiện sai phạm trên 1,1 tỷ đồng, qua đó ra quyết định thu hồi về ngân sách 858,5 triệu đồng.

Thanh tra tỉnh Lai Châu đề nghị Chủ tịch UBND TP Lai Châu tổ chức kiểm điểm, xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân đối với những tồn tại, hạn chế. Căn cứ tính chất, mức độ vi phạm của tập thể, cá nhân có liên quan, đối chiếu với quy định của pháp luật, trường hợp vi phạm tới mức phải xử lý kỷ luật, đề nghị thực hiện xử lý kỷ luật theo đúng quy định.

Kiến nghị UBND tỉnh Lai Châu chỉ đạo UBND TP Lai Châu kiểm tra, đánh giá và hoàn thiện các thủ tục để dừng thực hiện 2 công trình thoát nước tổ 11, phường Đoàn Kết; thực hiện thanh, quyết toán khối lượng hoàn thành, trong đó cần xác định và thu hồi những khoản chi không đúng quy định, có phương án xử lý phù hợp, hiệu quả đối với cấu kiện bê tông đúc sẵn vào các dự án tương tự về quy mô, phù hợp công năng sử dụng để tránh lãng phí trong đầu tư.