(Thanh tra) - Kết luận thanh tra số 43/KL-TT ngày 24/10/2025 của Thanh tra tỉnh Hà Tĩnh về Dự án Xây dựng Trung tâm thương mại CK (Khu kinh tế (KKT) cửa khẩu quốc tế Cầu Treo) đã chỉ rõ hàng loạt vi phạm từ quy hoạch, cấp phép đến triển khai. Dự án do Công ty Cổ phần Đầu tư CK Việt Nam làm chủ đầu tư đã chậm tiến độ sử dụng đất hơn 8 năm, đứng trước nguy cơ bị thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024.
Dự án Xây dựng Trung tâm thương mại CK được Ban Quản lý KKT cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (nay là Ban Quản lý KKT tỉnh Hà Tĩnh) cấp Giấy chứng nhận đầu tư lần đầu từ ngày 5/4/2010. Dự án có tổng mức đầu tư 112.327.000.000 VNĐ, trên diện tích 18.538 m2. Mục tiêu của dự án là xây dựng khu trung tâm thương mại phục vụ giao thương biên giới tại cửa khẩu, bao gồm các hạng mục chính như một tòa nhà trung tâm thương mại 2 tầng, một khu gian hàng dịch vụ 2 tầng, một khu nhà nghỉ/khách sạn 5 tầng và một nhà làm việc 1 tầng. Tiến độ thực hiện dự án ban đầu được xác định là 2 năm kể từ khi được bàn giao đất và cấp phép xây dựng.
Tuy nhiên, tính từ ngày bàn giao đất thực địa (6/2/2015), đến nay dự án đã chậm tiến độ sử dụng đất hơn 8 năm, trở thành một trong những dự án khó khăn, vướng mắc, tồn đọng kéo dài trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.
Vi phạm hệ thống từ quy hoạch, thẩm định đất đai đến triển khai
Thanh tra Hà Tĩnh đã chỉ ra nhiều sai phạm có tính hệ thống ngay từ khâu chuẩn bị dự án, trong đó trách nhiệm thuộc về các cá nhân, tổ chức thuộc Ban Quản lý KKT cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (cũ), nay là Ban Quản lý KKT tỉnh Hà Tĩnh.
Sai phạm về quy hoạch xây dựng và lấy ý kiến Nhân dân:
Mặc dù quy hoạch tổng mặt bằng xây dựng, tỷ lệ 1/500 của dự án cơ bản phù hợp với quy hoạch chung của KKT cửa khẩu Cầu Treo, nhưng kết quả kiểm tra cho thấy Quy hoạch tổng mặt bằng dự án chưa phù hợp với quy định số tầng cao của Quy hoạch chi tiết xây dựng khu vực Cổng kiểm soát giữa KKT cửa khẩu Quốc tế Cầu treo và nội địa (Khu vực cổng B), tỉ lệ 1/500. Cụ thể, quy hoạch dự án quy định 2 tầng và 5 tầng, trong khi quy hoạch chi tiết xây dựng khu vực Cổng B lại quy định 3 đến 5 tầng.
Bên cạnh đó, việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đã không có hồ sơ thể hiện việc lấy ý kiến Nhân dân trong khu vực quy hoạch. Đây là việc làm chưa đúng quy định tại khoản 1 Điều 25 Nghị định 08/2005/NĐ-CP. Trách nhiệm này thuộc về công chức tham mưu và lãnh đạo Phòng Quy hoạch xây dựng, Trưởng, Phó ban phụ trách lĩnh vực Ban Quản lý KKT thời kỳ có liên quan.
Thiếu sót trong thẩm định hồ sơ thuê đất và quản lý dự án:
Về thủ tục đất đai, Ban Quản lý KKT cho thuê đất đã đảm bảo thẩm quyền, hình thức, thời hạn theo quy định. Tuy nhiên, Ban Quản lý KKT đã thẩm định hồ sơ thuê đất không có tài liệu chứng minh tình trạng vi phạm pháp luật về đất đai của nhà đầu tư tại dự án đầu tư khác. Việc này vi phạm quy định tại điểm c khoản 3 Điều 58 Luật Đất đai năm 2013. Trách nhiệm được xác định thuộc về công chức trực tiếp tham mưu, lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường và lãnh đạo Ban Quản lý KKT cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (cũ).
Về triển khai thi công, tính đến thời điểm thanh tra, nhà đầu tư chỉ mới hoàn thành Khu trung tâm thương mại 2 tầng, tường rào và sân đường nội bộ. Ba hạng mục chính còn lại là nhà làm việc 1 tầng (200m2), khu gian hàng dịch vụ 2 tầng (2.518m2), và khu nhà nghỉ/khách sạn 5 tầng (945 m2) đều chưa được triển khai. Mặc dù dự án đã chậm tiến độ sử dụng đất hơn 8 năm, nhà đầu tư chưa đề nghị Ban Quản lý KKT gia hạn tiến độ sử dụng đất. Việc đôn đốc, kiểm tra, và xử lý của Ban Quản lý KKT cũng chưa quyết liệt, chưa có chế tài xử lý đối với việc dự án chậm tiến độ kéo dài, đến nay chưa hoàn thành.
Năng lực nhà đầu tư hạn chế và nguy cơ thu hồi đất
Kết luận thanh tra đã phân tích rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng tồn đọng kéo dài này. Mặc dù có các yếu tố khách quan như việc điều chỉnh, cắt giảm chính sách ưu đãi tại KKT Cửa khẩu Quốc tế Cầu Treo từ năm 2016 (không còn kiểm soát hàng hóa tại Cổng B) và tiếp đó do đại dịch Covid-19 ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhà đầu tư. Ngoài ra, điều kiện về đất đai, địa hình, khí hậu phức tạp và suất đầu tư cao tại Cầu Treo cũng làm ảnh hưởng đến việc triển khai đầu tư xây dựng.
Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan chính vẫn là do nhà đầu tư (Công ty Cổ phần Đầu tư CK Việt Nam) chưa thật sự tập trung, quyết liệt trong việc triển khai thực hiện dự án, chưa chủ động, tích cực trong việc phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết các vướng mắc phát sinh. Trong khi đó, một số cán bộ, công chức của Ban Quản lý KKT cũng bị xác định là không kiểm tra kỹ hồ sơ, thủ tục liên quan; chưa sâu sát, năng lực hạn chế, dẫn đến những tồn tại, thiếu sót.
Dự án chậm tiến độ xây dựng, chậm tiến độ sử dụng đất quá 24 tháng, vi phạm quy định tại khoản 8 Điều 81 Luật Đất đai năm 2024. Theo đó, dự án được gia hạn thời gian sử dụng đất không quá 24 tháng. Nếu hết thời gian gia hạn mà nhà đầu tư vẫn không hoàn thành dự án thì Nhà nước sẽ thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất.
Để tháo gỡ khó khăn và tránh lãng phí nguồn lực, Thanh tra tỉnh Hà Tĩnh kiến nghị Ban Quản lý KKT tỉnh làm việc với nhà đầu tư để xác định rõ nhu cầu sử dụng đất, điều chỉnh quy mô, mục tiêu của dự án và yêu cầu nhà đầu tư lập hồ sơ gia hạn thời gian sử dụng đất.
Thanh tra tỉnh cũng kiến nghị việc xử lý dứt điểm: Trường hợp nhà đầu tư không phối hợp lập hồ sơ xin gia hạn tiến độ sử dụng đất trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày ban hành kết luận thanh tra này, Ban Quản lý KKT phải tổ chức lập hồ sơ thu hồi đất, chấm dứt hoạt động dự án theo đúng quy định của pháp luật.
