371/374 quyết định cho thuê đất ở Bến Tre không thông qua đấu giá. Ảnh: Minh Nghĩa

Trong kế hoạch thanh tra năm 2024, Thanh tra tỉnh Bến Tre đã tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về thực hiện nghĩa vụ tài chính trong việc thuê đất do Nhà nước quản lý trên địa bàn giai đoạn từ 1/7/2014 đến 30/4/2024 (có Kết luận thanh tra số 49KL-TT ngày 8/1/2025).

Cho thuê đất trái phép

Nội dung Thông báo kết luận thanh tra số 141/TBKL-TT ngày 10/2/2025 của Thanh tra tỉnh Bến Tre về việc chấp hành quy định pháp luật trong thực hiện nghĩa vụ tài chính khi thuê đất do Nhà nước quản lý cho thấy, nhiều sai phạm trong quản lý đất đai, thẩm định dự án và thực hiện nghĩa vụ tài chính, gây thất thoát ngân sách.

Theo đó, trong giai đoạn từ ngày 1/7/2014 đến 30/4/2024, UBND tỉnh Bến Tre đã phê duyệt 374 quyết định cho thuê đất với tổng diện tích hơn 2.175ha. Trong đó, chỉ có 3 quyết định thực hiện qua đấu giá, còn lại 371 quyết định được cho thuê trực tiếp. Dù chính sách ưu đãi đất đai giúp thu hút đầu tư, tạo điều kiện phát triển kinh tế, nhưng nhiều bất cập đã xuất hiện trong quá trình triển khai.

Kết luận thanh tra chỉ ra nhiều sai phạm trong quản lý đất đai và thực hiện nghĩa vụ tài chính. Một số tổ chức, cá nhân được giao đất nhưng sử dụng sai mục đích, chậm triển khai dự án hoặc không thực hiện đúng nghĩa vụ tài chính theo quy định.

Một số đơn vị thuê đất đã tự ý cho thuê lại đất hoặc tài sản trên đất, thu lợi trái quy định với tổng số tiền hơn 2,1 tỷ đồng. Trong đó, Công ty Lương thực Bến Tre thu lợi hơn 1,8 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Xây dựng và Bảo trì Cầu đường hơn 254,7 triệu đồng và Văn phòng Công chứng Thạnh Phú thu lợi 85 triệu đồng.

Nhiều sai phạm thực hiện nghĩa vụ tài chính

Thanh tra tỉnh Bến Tre cũng chỉ rõ, Cục Thuế tỉnh Bến Tre chưa thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ trong quá trình quản lý thuế và các khoản thu khác của ngân sách Nhà nước. Một số doanh nghiệp chậm trễ nộp tiền thuê đất, dẫn đến tình trạng nợ đọng kéo dài mà không bị xử lý triệt để.

Thanh tra tỉnh cũng chỉ ra các sai phạm trong việc xác định giá đất để thu tiền thuê đất và miễn giảm tiền thuê đất sai quy định.

Cụ thể, chậm điều chỉnh đối với Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Xăng dầu Thủy sản Ngân Phát và Chi nhánh DNTN Sản xuất nước đá thương mại dịch vụ Vĩnh Thạnh số 2; không điều chỉnh đối với Công ty TNHH Phước Tiến và Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Nông lâm nghiệp Hưng Thịnh đơn giá thuê đất sau chu kỳ ổn định đơn giá thuê đất 5 năm.

Ngoài ra, Cục Thuế Bến Tre chưa thu đầy đủ tiền thuê đất đối với Công ty TNHH Một thành viên Thương mại - Dịch vụ - Xây dựng Thủy sản Gia Khang, số tiền 144.392.000 đồng; để các tổ chức (Công ty Cổ phần Nuôi trồng thủy sản Hùng Vương Miền Tây; Công ty Cổ phần Hùng Vương; Công ty Cổ phần Xây dựng công trình giao thông Bến Tre; Công ty Tư vấn và Đầu tư xây dựng Hàm Luông; Công ty Cổ phần Gò Đàng; Công ty TNHH Khai thác quản lý chợ Đồng Khởi) nợ tiền thuê đất hơn 4,8 tỷ đồng trong thời gian dài.

Đáng chú ý, Cục Thuế tỉnh Bến Tre đã quyết định miễn tiền thuê đất đối với 7 tổ chức không đúng quy định gồm: Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại DIC; Công ty Cổ phần Đầu tư Đại Quang Thủy; Công ty Cổ phần Thủy sản Hải Hương; Công ty TNHH Một thành viên Xuất nhập khẩu gỗ Hồng Đại Dương; Công ty TNHH May mặc Ming Đa Việt Nam; DNTN Tân An và Công ty TNHH Chế biến nông sản Thuận Phong, với số tiền hơn 410 triệu đồng.

Công tác quản lý và giám sát đầu tư cũng bộc lộ nhiều thiếu sót. Sở Kế hoạch và Đầu tư Bến Tre đã tham mưu UBND tỉnh phê duyệt một số dự án mà chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Việc kiểm tra tiến độ dự án chưa được thực hiện chặt chẽ, dẫn đến nhiều dự án chậm triển khai hoặc không thực hiện theo đúng nội dung được phê duyệt.

Thanh tra tỉnh Bến Tre phát hiện Sở Tài nguyên và Môi trường có trường hợp tham mưu UBND tỉnh cho thuê đất chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, sau đó mới điều chỉnh để hợp thức hóa. Một số doanh nghiệp khi hết thời hạn thuê nhưng không thực hiện gia hạn, vẫn tiếp tục sử dụng đất mà chưa có biện pháp xử lý.

Trước những sai phạm trên, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh Bến Tre chỉ đạo các sở, ngành liên quan kiểm tra, chấn chỉnh và xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan. Đồng thời, yêu cầu Cục Thuế tỉnh rà soát, thu hồi các khoản nợ thuê đất, kiểm tra lại các quyết định miễn giảm tiền thuê đất để tránh thất thoát ngân sách.