(Thanh tra) - Tại Khánh Hòa, hiện có nhiều dự án BT (xây dựng – chuyển giao) bị kết luận phát sinh nhiều tồn tại trong quá trình triển khai, từ công tác lựa chọn nhà đầu tư, thẩm định, phê duyệt dự án, ký kết hợp đồng đến quyết toán...
Mới đây, Thanh tra tỉnh Khánh Hòa tiến hành thanh tra theo thẩm quyền các dự án BT trên địa bàn, gồm: Trường Cao đẳng Y tế Khánh Hòa (giai đoạn 1) và Trường Cao đẳng Nghề Nha Trang. Sau thanh tra, nhiều tồn tại xuyên suốt dự án đã được chỉ ra để sớm có giải pháp tháo gỡ, khơi thông nguồn lực đang hoang phí.
Đối với dự án Trường Cao đẳng Y tế Khánh Hòa, kết quả thanh tra cho thấy dự án thuộc diện phải đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định Nghị định 108/2009/NĐ-CP. Tuy nhiên, địa phương đã chỉ định Công ty TNHH Xây dựng và Đầu tư (doanh nghiệp tại Khánh Hòa) làm nhà đầu tư sau khi được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 629/TTg-KTN ngày 14/5/2012.
Trong quá trình thực hiện, báo cáo nghiên cứu khả thi và hợp đồng BT ký kết năm 2016 đã bố trí khu đất 84 Quang Trung (phường Nha Trang) làm quỹ đất hoàn vốn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, khu đất này thuộc quy hoạch đất giáo dục, không phù hợp với mục đích sử dụng đất đã được UBND tỉnh phê duyệt đến năm 2020 tại Quyết định 2851/QĐ-UBND ngày 11/11/2013. Việc sử dụng quỹ đất giáo dục để hoán đổi cho dự án khác là không phù hợp quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã duyệt.
Thanh tra cũng xác định, danh mục dự án BT được công bố chậm, chưa căn cứ vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2010-2012. Dự án có tổng mức đầu tư khoảng 100 tỷ đồng, là không lớn so với khả năng ngân sách địa phương nhưng vẫn được lựa chọn đầu tư theo hình thức BT, gây lãng phí nguồn lực và phát sinh thủ tục phức tạp. Bên cạnh đó, tiến độ triển khai bị kéo dài, từ khi Thủ tướng phê duyệt chủ trương đến khi cấp giấy chứng nhận đầu tư mất 3 năm, đến năm 2016 mới ký hợp đồng BT, chậm hơn 24 tháng so với kế hoạch.
Trong công tác ký kết hợp đồng, việc xác định giá trị đất đối ứng không đúng quy định theo Quyết định 1347/QĐ-UBND năm 2010; quá trình lựa chọn nhà thầu thiếu tính cạnh tranh, chủ yếu áp dụng chỉ định thầu. Kiểm toán sau đó đã phát hiện nhiều sai sót trong khối lượng, đơn giá, dẫn đến việc giảm quyết toán hơn 1,15 tỷ đồng chi phí đầu tư. Trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Khánh Hòa giai đoạn 2013-2016 và Công ty TNHH Xây dựng và Đầu tư - chủ đầu tư dự án cùng các tổ chức, cá nhân liên quan.
Tương tự, dự án BT trụ ăng ten của Đài PT-TH Khánh Hòa do tỉnh Khánh Hòa ký hợp đồng với Công ty TNHH Phương Đông Nha Trang, xây dựng Trụ Anten tại xã Vĩnh Ngọc, thành phố Nha Trang (nay là phường Tây Nha Trang) và đã hoàn thành, đi vào hoạt động từ đầu năm 2018. Đổi lại, Công ty Phương Đông được hoán đổi 2.300 m2 đất tại số 70 mặt tiền đường Trần Phú, phường Nha Trang.
Thanh tra tỉnh Khánh Hòa xác định việc UBND tỉnh sử dụng cơ sở nhà, đất vị trí 70 Trần Phú (trụ sở Đài PT-TH Khánh Hòa cũ) để thanh toán dự án BT dự án không đúng quy định, không đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ ở thời điểm ký kết hợp đồng. Trách nhiệm này thuộc UBND tỉnh các năm 2013-2014, năm 2016, Sở Tài chính giai đoạn năm 2013-2018 và các tổ chức cá nhân có liên quan.
Thanh tra tỉnh Khánh Hòa xác định UBND tỉnh giao đất ở khu đô thị An Bình Tân để xây dựng trụ sở làm việc Đài PT-TH Khánh Hòa là chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và không có trong kế hoạch sử dụng đất năm 2018 của thành phố Nha Trang; trái với Luật Đất đai năm 2013. Trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường năm 2018 và các cá nhân có liên quan.
Theo Thanh tra tỉnh Khánh Hòa, thời điểm ký hợp đồng BT (ngày 7/2/2018), UBND tỉnh chưa điều chỉnh phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất tại số 70 Trần Phú. Do đó, việc sử dụng cơ sở nhà, đất tại vị trí 70 Trần Phú để thanh toán dự án BT là không đúng quy định Nghị định 167 ngày 31/2/2017 của Chính phủ. Trách nhiệm này thuộc về UBND tỉnh năm 2018, Sở Tài chính từ năm 2013-2018 và các cá nhân có liên quan.
Ngoài 2 dự án trên, dự án Trường Cao đẳng Nghề Nha Trang (địa điểm tại phường Nam Nha Trang) có tổng vốn đầu tư khoảng 295,6 tỷ đồng, được thực hiện theo Hợp đồng BT số 08/2015/HĐ-BT ký ngày 14/8/2015 với Công ty Cổ phần Vinaminco Khánh Hòa. Kết quả thanh tra chỉ ra, giấy chứng nhận đầu tư cấp ngày 10/11/2014 chưa nhận đầy đủ ý kiến thẩm tra của các sở, ngành; quy trình cấp phép chưa đúng quy định tại Thông tư 03/2011/TT-BKHĐT. Trong khi đó, việc sử dụng cơ sở nhà đất công tại 32 Trần Phú để thanh toán cho nhà đầu tư cũng chưa phù hợp quy định Quyết định 09/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, bởi khu đất này thuộc danh mục sắp xếp lại tài sản công, không được phép sử dụng để hoàn vốn BT.
Công tác công bố danh mục dự án cũng chậm thời điểm quy định, khiến dự án chỉ có một nhà thầu tham gia, phải áp dụng hình thức chỉ định, làm giảm tính cạnh tranh. Thanh tra cũng chỉ rõ, hợp đồng BT ký kết sau đó còn ấn định giá trị khu đất thanh toán cố định 271,738 tỷ đồng, trái với Khoản 3 Điều 108 Luật Đất đai 2013 – quy định giá đất phải được xác định theo giá thị trường tại thời điểm giao đất. “Đến thời điểm thanh tra, chưa có quyết định giao đất hoặc cho thuê đất để nhà đầu tư thực hiện dự án hoàn vốn. UBND tỉnh cũng chưa thực hiện nghĩa vụ thanh toán theo hợp đồng BT, dẫn tới nhà đầu tư chưa thể triển khai thủ tục tài chính và quyền sử dụng đất tại khu 32 Trần Phú”, kết luận thanh tra nêu.
Liên quan đến dự án này, công trình đã hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng từ tháng 5/2018, nhưng đến nay việc thanh - quyết toán vẫn chưa hoàn tất. Báo cáo kiểm toán ngày 29/1/2021 của Kiểm toán Nhà nước cũng kiến nghị UBND tỉnh sớm xử lý nghĩa vụ hoàn vốn và định giá đất đối ứng, tránh kéo dài phát sinh nợ đọng từ các dự án BT.
Bài 4: Dự án vướng mắc cần tháo gỡ để khơi thông nguồn lực, hạn chế lãng phí
