Thanh tra tỉnh Quảng Ninh yêu cầu UBND huyện Hải Hà tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, vi phạm. Ảnh: Trọng Tài

Chậm triển khai đề án giao đất, giao rừng

Ngoài hàng loạt tồn tại, vi phạm trong công tác cấp GCNQSDĐ lâm nghiệp, tại kết luận này, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh còn chỉ rõ thêm, từ năm 2015 đến năm 2019, UBND huyện Hải Hà đã thực hiện việc giao đất cho các hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện theo đề án giao rừng, cho thuê rừng gắn liền với giao đất, cho thuê đất được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt tại Quyết định số 5207 ngày 17/12/2018. Theo đề án, phạm vi thực hiện trên địa bàn 5 xã: Quảng Đức, Quảng Sơn, Quảng Thành, Quảng Long và Đường Hoa.

Tại thời điểm thanh tra, chỉ có duy nhất xã Quảng Sơn đã thực hiện xong đề án giao rừng, cho thuê rừng gắn với giao đất, cho thuê đất cho 221 hộ dân. Tuy nhiên, việc giao đất này lại chỉ thống kê về loại cây trồng trên đất, chưa có đánh giá về trữ lượng rừng, trạng thái rừng.

Ngoài ra, xã cũng chưa thực hiện đúng theo đề án do huyện xây dựng; có hộ gia đình được giao đất vượt hạn mức dẫn đến khó khăn trong đánh giá, thống kê trữ lượng rừng cũng như việc bồi thường, giải phóng mặt bằng nếu có phát sinh.

Trong niên độ thanh tra 2015 - 2019, trên địa bàn huyện Hải Hà đã giải quyết 169 hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất (SDĐ) lâm nghiệp với diện tích 535,56ha. Qua kiểm tra cho thấy, UBND xã Quảng Phong đã không tiến hành kiểm tra thực địa trong quá trình ông Phạm Văn Thắng làm hồ sơ chuyển nhượng cho ông Phạm Văn Tốn. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp giữa ông Tốn và các hộ dân tại xã Quảng Phong.

Kiểm tra 21 hồ sơ chuyển mục đích SDĐ lâm nghiệp, đoàn thanh tra cũng phát hiện, còn có hộ dân được chuyển đổi mục đích SDĐ khi chưa đủ điều kiện; một số hộ khi được chuyển đổi chưa sử dụng đúng mục đích theo đề án được duyệt; có trường hợp được giao đất nhưng lại để hoang hóa nhiều năm, các hộ dân khác trên địa bàn thấy đất trống đã sử dụng trồng keo dẫn đến tranh chấp, gây mất ổn định tình hình trật tự trên địa bàn…

Điểm tên trách nhiệm

Phân tích rõ hơn các nguyên nhân dẫn đến tồn tại, vi phạm của huyện Hải Hà trong công tác quản lý, SDĐ rừng, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cho rằng, có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan.

Về khách quan, cơ sở dữ liệu đất đai phục vụ cho công tác quản lý còn bất cập; việc theo dõi, quản lý đất rừng của các cơ quan chức năng từ những năm trước còn hạn chế; quá trình lập, nghiệm thu và đưa bản đồ địa chính vào theo dõi quản lý không chặt chẽ.

Cùng với đó, chính sách, pháp luật về đất đai nói chung và đất rừng nói riêng đã có nhiều thay đổi. Trước đây, khi giao đất, giao rừng cho các hộ gia đình, cá nhân, sử dụng bản đồ địa hình giấy có độ chính xác thấp; dẫn đến, ranh giới giao đất, giao rừng không chính xác…

Về chủ quan, công tác quy hoạch 3 loại rừng còn bất cập, chồng lấn vào đất ở, đất trồng cây lâu năm; bản đồ địa chính đã được sử dụng phục vụ công tác quản lý Nhà nước về đất lâm nghiệp nhưng chất lượng chưa cao, chưa cập nhật được ranh giới quy hoạch 3 loại rừng.

Đặc biệt, UBND huyện Hải Hà chưa thực hiện tốt công tác quản lý Nhà nước về cấp GCNQSDĐ rừng, giao và cho thuê đất rừng trên địa bàn; chưa chỉ đạo thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 10 ngày 22/6/2016 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện hồ sơ và các thủ tục đối với diện tích đất lâm nghiệp đã giao cho hộ gia đình, cá nhân.

Các phòng, ban chuyên môn của UBND huyện chưa thường xuyên cập nhật, kiểm tra, đôn đốc, phối hợp trong công tác quản lý Nhà nước về cấp GCNQSDĐ rừng, để xảy ra các thiếu sót, vi phạm trong việc thực hiện hồ sơ giao đất, công nhận và chuyển nhượng quyền SDĐ, thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến đất rừng; năng lực chuyên môn của một số cán bộ địa chính cấp xã còn hạn chế...

Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định, để xảy ra các tồn tại, vi phạm trên, trách nhiệm thuộc về Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Phòng Bản đồ và đo đạc viễn thám thuộc Sở TN&MT; Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hải Hà; Phòng TN&MT huyện; Văn phòng Đăng ký quyền SDĐ và UBND các xã.

Cán bộ địa chính các xã, cán bộ Phòng TN&MT; cán bộ Văn phòng Đăng ký quyền SDĐ theo dõi địa bàn chịu trách nhiệm phối hợp trong việc lập hồ sơ, cung cấp thông tin về rừng để cấp GCNQSDĐ rừng. Các cá nhân trực tiếp tham mưu trong lĩnh vực này cần nghiêm túc kiểm điểm rút kinh nghiệm để nâng cao trách nhiệm trong việc được giao.

Đối với việc làm thủ tục cấp GCNQSDĐ cho 2 hộ gia đình chưa đầy đủ thủ tục theo quy định dẫn tới đã cấp GCNQSDĐ trên diện tích đất các hộ dân khác đang thực tế trồng rừng từ 2003 đến nay, trách nhiệm thuộc UBND xã Quảng Phong; Phòng TN&MT; Văn phòng Đăng ký quyền SDĐ và cá nhân ông Nguyễn Văn Nhanh, giai đoạn đó làm Chủ tịch UBND xã và ông Phạm Văn Thắng, giai đoạn đó đang làm cán bộ tài chính xã.

Đồng thời, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cũng yêu cầu UBND huyện Hải Hà tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, vi phạm để tăng cường công tác quản lý đất rừng theo quy định.