Tránh nhầm lẫn giữa “xem xét lại” và “khiếu nại lại”. Ảnh: Lan Anh

Đối tượng khiếu nại, nguyên tắc không thay đổi qua các cấp

Theo Ban Tiếp công dân Trung ương, Điều 33 và Điều 34 Luật Khiếu nại hợp nhất số 120/VBHN-VPQH năm 2025, người khiếu nại có quyền khiếu nại lần hai khi không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu hoặc hết thời hạn giải quyết mà chưa được trả lời. Tuy nhiên, luật không thay đổi bản chất của “đối tượng khiếu nại”.

Cụ thể, đối tượng bị khiếu nại luôn là quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan, người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước, chứ không phải quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu. Quyết định giải quyết khiếu nại chỉ là kết quả xem xét lại quyết định hành chính gốc, không phải quyết định hành chính mới.

Do đó, khi người dân khiếu nại lần hai, cơ quan cấp trên sẽ tiếp tục xem xét lại nội dung của quyết định hành chính ban đầu, chứ không phải “khiếu nại quyết định giải quyết”. Nói cách khác, đối tượng không thay đổi, chỉ thay đổi người có thẩm quyền xem xét.

Cách hiểu này đảm bảo nguyên tắc tính liên tục và khách quan trong quy trình khiếu nại: Mỗi cấp giải quyết đều hướng đến việc làm rõ tính hợp pháp, hợp lý của cùng một quyết định hành chính. Việc xác định sai đối tượng sẽ dẫn đến sai thẩm quyền, kéo theo hệ quả pháp lý nghiêm trọng - quyết định giải quyết bị vô hiệu, thậm chí phải làm lại từ đầu.

Tránh nhầm lẫn giữa “xem xét lại” và “khiếu nại lại”

Trong thực tiễn, nhiều cơ quan hành chính vẫn còn nhầm lẫn giữa quyền khiếu nại lần hai và quyền đề nghị xem xét lại. Khi người dân gửi đơn sau quyết định giải quyết lần đầu, có nơi coi đây là “khiếu nại lại quyết định giải quyết”, trong khi thực chất là khiếu nại tiếp cùng một đối tượng hành chính.

Điều này xuất phát từ việc một số quyết định giải quyết lần đầu diễn đạt chưa rõ phần hướng dẫn quyền khiếu nại, khiến người dân lúng túng không biết mình đang khiếu nại cái gì. Có trường hợp, cơ quan cấp trên từ chối thụ lý với lý do “đã được giải quyết rồi”, dẫn đến việc công dân phải chuyển sang khởi kiện hành chính, làm kéo dài quá trình xử lý.

Theo tinh thần của Luật Khiếu nại 2025, mục tiêu của khiếu nại lần hai là tạo thêm một cấp kiểm tra, giám sát tính đúng đắn của việc giải quyết lần đầu, đảm bảo quyền lợi của người dân được xem xét khách quan hơn. Vì vậy, nếu ngay từ đầu cơ quan giải quyết xác định đúng đối tượng và hướng dẫn đầy đủ quyền của người khiếu nại, thì quy trình sẽ thông suốt, không phát sinh tranh chấp về thẩm quyền.

Để tránh nhầm lẫn, mỗi quyết định giải quyết khiếu nại cần có phần hướng dẫn rõ ràng:

“Nếu người khiếu nại không đồng ý với quyết định này, có quyền khiếu nại lần hai đến [tên cơ quan cấp trên trực tiếp] trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được quyết định này, hoặc khởi kiện vụ án hành chính theo quy định của pháp luật”.

Xác định đúng đối tượng khiếu nại là điều kiện tiên quyết để bảo đảm thẩm quyền giải quyết đúng pháp luật. Khi cơ quan hành chính, người dân và cán bộ thụ lý cùng hiểu đúng bản chất của khiếu nại lần hai, đó là sự xem xét lại cùng một đối tượng quyết định hành chính ở cấp cao hơn, thì tiến trình giải quyết sẽ minh bạch, rút ngắn và hiệu quả hơn. Đây cũng chính là bước hoàn thiện cần thiết để Luật Khiếu nại thực sự đi vào đời sống, trở thành công cụ bảo vệ quyền công dân và củng cố niềm tin vào bộ máy công quyền./.