(Thanh tra) - Báo Thanh tra từng phản ánh những nghi vấn trong việc cất bốc hài cốt liệt sỹ (LS) hy sinh trong thời kỳ chống Mỹ tại xã Phổ Minh (Đức Phổ), phường Nghĩa Chánh (TP Quảng Ngãi) và thị trấn Chợ Chùa (huyện Nghĩa Hành).
Qua kiểm tra của cơ quan chức năng cho thấy, hầu hết không có hài cốt, xương, di vật… nhưng ngày 21/9/2015, ông Phạm Đình Nghiệp - người khởi xướng việc bốc mộ LS đã gửi đơn khiếu nại với nội dung yêu cầu các ngành chức năng ở Trung ương xử lý PV không khách quan, chỉ vì động cơ cá nhân nên phản ánh sai sự thật. Ông Nghiệp còn tuyên bố đưa PV ra toà về tội vu khống…
Theo ông Nghiệp, cả 3 vị trí trên đều tiến hành thận trọng, bài bản, công khai, dân chủ, minh bạch. Tất cả từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài đều nhất trí, đồng tình 100%, không ai nói khác.
Song, khi xác minh, chúng tôi đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều của các cựu chiến binh ở tỉnh Quảng Ngãi.
Ông Phạm Thanh Biền (nguyên Khu uỷ viên Khu V, nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Ngãi) cho biết, ông Nghiệp đã kết nối với một số nhà ngoại cảm, tự phát hiện và bốc trên 150 cái gọi là “hài cốt LS” ở 3 địa điểm khác nhau trong 3 năm liền. Trong đó, có 60 cái ở 2 địa điểm không có hài cốt… buộc ngân sách bỏ ra trên 1,3 tỷ đồng, là một việc làm sai trái cần được xử lý theo pháp luật.
Khu Nghĩa trang Liệt sỹ xã Phổ Minh. Ảnh: Ngọc Phó
Ông Ngô Đức Tấn (Đại tá, nguyên Phó Sư đoàn trưởng 307 Quân khu V, nguyên Tỉnh đội phó Tỉnh đội Quảng Ngãi) thổ lộ: “Ông Nghiệp có tham gia một số trận đánh địch tại Quảng Ngãi. Nhưng từ năm 1966 ông Nghiệp đã rời địa phương mãi đến năm 1973 mới về. Vì thế, ông Nghiệp làm sao biết được kế hoạch tác chiến của lực lượng vũ trang, nhất là cuộc chiến đấu của quân dân Quảng Ngãi trong cuộc tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân Mậu Thân 1968… để rồi tạo hiện trường giả, nhân chứng giả, làm tờ trình 3 nơi có hài cốt LS".
Theo Thượng tá Võ Hữu Trận (nguyên Phó Chủ nhiệm Chính trị Tỉnh đội Nghĩa Bình cũ), sự khuất tất, đau lòng về chuyện quy tập 160 hài cốt LS vào Nghĩa trang LS có thực; trong đó 12 hài cốt được cho là đã hy sinh tại núi Giàng (Đức Phổ) đã đưa ra ngoài Nghĩa trang LS Phổ Minh; 46 hài cốt tại phường Nghĩa Chánh hoàn toàn không có; còn 93 hài cốt tại huyện Nghĩa Hành chỉ có một ít… Đề nghị cho xét nghiệm ADN 93 hài cốt cất bốc tại Nghĩa Hành, cái nào không có xương thì đưa ra khỏi Nghĩa trang LS tỉnh. Phải xử lý nghiêm người chủ mưu có vai trò chính trong các vụ lừa đảo 160 “hài cốt LS”.
Nhiều hài cốt quy tập vào Nghĩa trang Phổ Minh đã di dời ra bên ngoài. Ảnh: Ngọc Phó
Trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Quảng Ngãi cho biết, nội dung phản ánh của các cựu chiến binh là có cơ sở. Giám đốc Sở đã ra quyết định và chủ trì tổ kiểm tra liên ngành để kiểm tra, xác minh nội dung liên quan đến đơn thư phản ánh; báo cáo kết quả kiểm tra và ngày 17/1/2014, Chủ tịch UBND tỉnh đã ra công văn hoả tốc chỉ đạo UBND huyện Đức Phổ di dời 12 hài cốt quy tập vào Nghĩa trang LS xã Phổ Minh ra bên ngoài.
Ngày 4/2/2015, Thường trực Tỉnh uỷ Quảng Ngãi ra Thông báo số 1096-TB/TU về kết luận tại buổi đối thoại với các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến việc tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt LS tại 3 địa điểm trên. Trong đó khẳng định: Việc cung cấp thông tin về địa điểm chôn cất, số lượng LS là chưa chính xác. Trong quá trình khai quật, cất bốc, quy tập, việc xác định hài cốt LS quá tin vào nhà ngoại cảm, vì vậy có một số trường hợp không có xương cốt, di vật để lại nhưng vẫn xác định là hài cốt LS để quy tập vào nghĩa trang LS. Về 93 hài cốt LS khai quật tại thị trấn Chợ Chùa, tiếp tục giữ nguyên trong Nghĩa trang LS tỉnh vì đã khẳng định có hài cốt LS, mặc dù số lượng chưa xác định chính xác là bao nhiêu. Di dời 46 phần mộ đã quy tập tại phường Nghĩa Chánh ra ngoài nghĩa trang LS, vì không có hài cốt.
Nhiều lọ thủy tinh rỗng trong không có hài cốt. Ảnh: Ngọc Phó
Qua xem xét Công văn số 4290/UBND-VX ngày 25/8/2015 của UBND tỉnh về việc báo cáo và xin ý kiến thực hiện Thông báo số 1096-TB/TU của Thường trực Tỉnh uỷ và trên cơ sở ý kiến thống nhất tại buổi làm việc ngày 22/12/2015, giữa Bí thư Tỉnh uỷ với 14 cán bộ nghỉ hưu liên quan đến việc khai quật, cất bốc hài cốt LS ngày 23/12/2015, Bí thư Tỉnh uỷ Quảng Ngãi Lê Viết Chữ đã ký Công văn số 140-CV/TU giao Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các ngành, các địa phương có liên quan tổ chức thực hiện việc di chuyển và xoá toàn bộ 46 phần mộ quy tập tại tổ 3 phường Nghĩa Chánh, TP Quảng Ngãi vào mai táng tại Nghĩa trang LS tỉnh ra khỏi nghĩa trang, trả lại mặt bằng, cảnh quan sạch cho Nghĩa trang LS tỉnh, hoàn thành trước ngày 25/1/2016.
Các ngành chức năng và địa phương liên quan tiếp tục làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc tham mưu, tổ chức thực hiện, sử dụng kinh phí liên quan đến việc khai quật hài cốt tại 3 địa điểm trên; trên cơ sở đó, có biện pháp xử lý nghiêm hành chính hoặc bằng hình sự theo đúng quy định của pháp luật.
Như vậy, ý kiến phản bác của ông Phạm Đình Nghiệp là không đúng thực tế. Đồng thời, các cựu chiến binh còn kiến nghị tiến hành xét nghiệm ADN đối với 93 hài cốt LS đã khai quật tại thị trấn Chợ Chùa và quy tập vào Nghĩa trang LS tỉnh, vì số lượng chiến sỹ hy sinh không thể nhiều như vậy.
Mặt khác, cần làm rõ và quy trách nhiệm đền bù khoảng tiền tỷ mà ngân sách đã chi cho những việc làm vô bổ, đi ngược lại chủ trương, chính sách “đền ơn đáp nghĩa” của Đảng, Nhà nước đã đề ra.
Nguyễn Ngọc Phó
