Toan cảnh buổi làm việc. Ảnh: TH

Tại buổi làm việc, ông Lê Quốc Trung - Chánh Thanh tra Bộ TN&MT đã trình bày báo cáo kết quả tiếp công dân, giải quyết KN,TC của Bộ TN&MT từ năm 2018 đến hết ngày 31/5/2019.

Theo báo cáo, trong thời gian qua, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết KN,TC được Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ TN&MT thực hiện một cách tập trung; đã triển khai, phổ biến, quán triệt đến Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ để thực hiện.

Đồng thời, chỉ đạo Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc tăng cường, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và công tác giải quyết KN,TC.

Hàng năm Bộ TN&MT xây dựng kế hoạch, lịch tiếp công dân định kỳ của lãnh đạo Bộ mỗi tháng 1 ngày, lịch tiếp công dân định kỳ của lãnh đạo Bộ được đăng tải, công bố công khai trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ và niêm yết công khai tại Trụ sở Tiếp công dân của Bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân theo dõi và thực hiện tốt quyền của mình theo quy định của Luật Tiếp công dân.

Cũng theo ông Lê Quốc Trung, trong thời gian qua, đơn thư đến Bộ TN&MT đã được nhập, theo dõi trên hệ thống quản lý đơn thư KN,TC (Bộ đã chuyển giao cho Thanh tra Chính phủ cơ sở dữ liệu đơn thư từ năm 2008 để đưa vào hệ thống cơ sở dữ liệu Quốc gia); đơn thư được phân loại, xử lý kịp thời, theo đúng quy định. Công tác tiếp dân, xử lý đơn thư chuyển dần theo hướng chủ động, tham mưu lãnh đạo Bộ thanh tra đột xuất để chấn chỉnh, xử lý sai phạm và xem xét KN, phản ánh, kiến nghị của người dân.

Kết quả tiếp công dân, từ năm 2018 đến hết ngày 31/5/2019, Bộ TN&MT đã tiếp 605 lượt tiếp với tổng số 1.011 lượt công dân, tương ứng với 433 vụ việc KN,TC, phản ánh, kiến nghị, tranh chấp.

Cũng theo báo cáo, tổng số đơn KN,TC, tranh chấp đất đai mà Bộ tiếp nhận là 4.815 lượt đơn, tương ứng với 2.522 vụ việc.

Nội dung đơn thư tập trung vào KN hành chính về đất đai với 1.653 vụ việc (chiếm 65,54 %); 185 vụ việc tranh chấp đất đai (chiếm 6,98%); 90 vụ việc đòi lại đất cũ (chiếm 3,57%); …

Kết quả giải quyết vụ việc thuộc thẩm quyền, có 53 vụ việc KN, tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ (trong đó có 13 vụ việc kỳ trước chuyển sang). Số vụ việc đã giải quyết là 36 vụ việc.

Đối với các vụ việc do Thủ tướng Chính phủ giao, tổng số vụ việc được giao giải quyết 42 vụ việc (có 20 vụ việc từ kỳ trước chuyển sang). Đến nay đã tiến hành kiểm tra, xác minh 37/42 vụ việc được giao (5 vụ việc đang kiểm tra, xác minh); đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải quyết 33 vụ việc, kết quả: 13 vụ việc công dân KN sai, 2 vụ việc công dân KN có đúng, có sai và 18 vụ việc công dân KN đúng.

Ông Trung cũng cho biết thêm một số khó khăn trong công tác này như: Tình trạng công dân gửi đơn thư nhiều lần, vượt cấp vẫn còn nhiều (số lượng đơn trùng, không đủ điều kiện gửi đến Bộ chiếm 47,62%, đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương chiếm 94,21% số vụ việc), nên phải mất nhiều thời gian để xử lý hướng dẫn hoặc chuyển đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật.

Quy định pháp luật về đất đai, nhất là liên quan đến chính sách bồi thường, hỗ trợ, công nhận quyền sử dụng đất đã nhiều lần bổ sung, sửa đổi cho phù hợp, đảm bảo quyền lợi của người dân, nhưng chưa giải quyết được tình trạng KN trong lĩnh vực này. KN của công dân liên quan đến việc thu hồi đất có giảm nhưng vẫn chiếm tỷ lệ cao; tăng các vụ việc KN về giá bồi thường và KN, phản ánh, kiến nghị liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cho rằng nguyên nhân của những khó khăn trên là do chính sách, pháp luật về đất đai đã sửa đổi, bổ sung, nhưng vẫn còn bất cập. Việc bồi thường khi thu hồi đất thường kéo dài nhiều năm, chính sách bồi thường thay đổi và ngày càng có lợi, người dân so bì, đòi được áp dụng chính sách mới. Việc quản lý, sử dụng đất đai vẫn còn những hạn chế nhất định, một số địa phương còn buông lỏng, thiếu kiểm tra, giám sát thường xuyên của cơ quan chức năng dẫn đến những xung đột về quyền lợi của người sử dụng đất.

Cùng với đó, có nhiều tồn tại do lịch sử, nhất là trước thời điểm Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực, việc thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi, bồi thường, trưng thu, đưa đất vào nông lâm trường... nhưng không còn lưu giữ đầy đủ hồ sơ, giấy tờ, khó khăn trong việc giải quyết khiếu nại.

Ngoài ra, việc lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ giải quyết KN,TC của chính quyền các cấp một số nơi vẫn còn thiếu quyết liệt, KN,TC thuộc thẩm quyền chậm giải quyết, thiếu kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo, công dân khiếu kiện vượt cấp còn nhiều (tại Bộ chiếm hơn 90% số vụ việc)... Do đó, thời gian tới cần tập trung giải quyết việc thu hồi đất, chính sách đền bù, tái định cư cho người dân.

Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cũng đề nghị với Đoàn Giám sát, đối với vấn đề lịch sử để lại, không đủ cơ sở pháp lý để giải quyết và có sự xung đột cơ chế chính sách bấy lâu nay cần có một cơ chế đặc thù giải quyết, giao một tổ chức liên ngành có thẩm quyền cao chịu trách nhiệm giải quyết. Đồng thời, trước mắt cần tăng cường hỗ trợ tư pháp cho người dân, có kênh thông tin hướng dẫn cho người dân biết khi xảy ra vụ việc thì xử lý ra sao, phương hướng giải quyết thế nào.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, khi đi thực tế tại các địa phương và tiếp xúc cử tri thấy người dân rất khổ bởi khi xảy ra sự việc người dân không đủ hiểu biết về pháp luật nên không biết xử lý ra sao, biết đến cơ quan nào có thẩm quyền để giải quyết. Bộ trưởng Trần Hồng Hà đề nghị, cần nghiên cứu xem xét việc quy định cứng nhắc ngày nào phải tiếp mà chỉ quy định số lần tiếp, và khi người đứng đầu tiếp dân phải nghiên cứu kỹ và phải trả lời được cho người dân giải quyết được hay không, nếu được phải chỉ đạo làm ngay.

Tại buổi làm việc, Đoàn Giám sát đã đánh giá cao kết quả tiếp công dân, việc giải quyết đơn thư KN,TC của công dân của Bộ TN&MT trong thời gian qua.

Nhiều thành viên Đoàn Giám sát cho rằng Bộ TN&MT đã làm việc rất trách nhiệm và khách quan nhưng đồng thời cho thấy các đơn vị bên dưới các địa phương vẫn làm chưa tốt, chưa hết trách nhiệm, khả năng của mình. Do đó, các thành viên Đoàn Giám sát bày tỏ lo ngại chất lượng giải quyết KN,TC tại địa phương. Bởi nếu giải quyết lần đầu cho người dân ngay tại cơ sở sẽ không xảy ra tình trạng người dân khiếu kiện vượt cấp, sẽ đỡ cho các cơ quan cấp trên rất nhiều.

Các thành viên Đoàn Giám sát cũng đề nghị, thời gian tới Bộ trưởng Bộ TN&MT cần chỉ đạo việc nghiên cứu, xây dựng lại Luật Đất đai thật kỹ lưỡng để có thể tháo gỡ những bất cập, hạn chế, khó khăn hiện nay để Luật thực sự đi vào cuộc sống.

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải - Trưởng Đoàn Giám sát - đánh giá cao kết quả tiếp công dân, việc giải quyết đơn thư KN,TC của công dân của Bộ TN&MT thời gian qua.

Trưởng đoàn Giám sát Nguyễn Thanh Hải đề nghị Bộ TN&MT tăng cường cơ sở vật chất cho trụ sở tiếp dân, quan tâm hơn chất lượng tiếp công dân.

Thái Hải