"Ông Chánh hòa giải" Đỗ Đức Lợi. Ảnh: Hồng Bài

Năm 2013, ông Thào A Dơ, bản Pú Khớ, xã Ẳng Cang, tố cáo (TC) ông Mùa Sua Ly, bản Pú Khớ phá rừng đầu nguồn làm nương. Cơ quan kiểm lâm, UBND xã Ẳng Cang tiến hành xác minh, kết luận: Nội dung ông Dơ TC là đúng. Hạt Kiểm lâm và UBND xã đã xử lý ông Ly. Ông Dơ đồng ý với hình thức xử lý của cơ quan kiểm lâm và UBND xã.

Sau đó, ông Dơ lại kéo nhiều người lên UBND huyện khiếu nại (KN) nhiều lần, với yêu cầu: Nhà nước phải bắt ông Mùa Sua Ly vào tù.

UBND huyện giao Thanh tra huyện vào cuộc. Anh Lợi trực tiếp gặp ông Thào A Dơ và ông Mùa Sua Ly. Sau nhiều lần, nhiều đêm tâm sự, trò chuyện, nói điều hay lẽ phải và quy định của pháp luật với hai ông, cuối cùng, ông Dơ vui vẻ nắm tay ông Ly giải hòa. Ông Ly hứa sẽ trồng rừng mới vào khu rừng đã phá làm nương. Sau này, ông Dơ và ông Ly trở thành thành viên đội bảo vệ rừng của bản Pú Khớ.

Tháng 3/2015, Chánh Thanh tra Đỗ Đức Lợi lại “trổ tài” hòa giải của mình tại bản Pá Cha, xã Ẳng Tở.

Chuyện là, cuối năm 2013, UBND xã Ẳng Tở đã lập biên bản xử phạt hành chính hộ anh Quàng Văn Hương, bản Pá Cha về sai phạm, chiếm đất công làm nhà. Anh Hương làm đơn KN lên Chủ tịch UBND huyện.

UBND huyện đã giao Phòng Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND xã Ẳng Tở xác minh giải quyết.

UBND xã cho rằng, 200m2 đất anh Hương đã làm nhà là đất đường quốc lộ cũ, nằm trong quy hoạch khu kinh tế tổng hợp của huyện. Anh Hương không đồng ý, vẫn cho rằng, anh làm nhà trên đất do bố mẹ để lại.

Vụ việc kéo dài hết năm 2014 vẫn không giải quyết dứt điểm.

Tháng 3/2015, Chủ tịch UBND huyện giao Thanh tra huyện xác minh giải quyết. “Ông Chánh hòa giải" về Ẳng Tở, nghe lại nội dung vụ việc, sau đó quyết định dùng máy xúc để múc đất hai bên khuôn viên nhà anh Hương để kiểm tra nền đường. Anh Lợi cho gọi bố mẹ anh Hương, trưởng bản, trưởng họ, chính quyền xã đến chứng kiến. Khi máy múc hết đất khu vườn, có chỗ sâu hơn 10m, thì lộ ra mặt đường nhựa. Không phải giải thích nhiều, anh Hương vui vẻ ký biên bản vi phạm. Tuy nhiên, anh Lợi yêu cầu UBND xã không ra quyết định xử phạt hành chính gia đình anh Hương, ngược lại yêu cầu UBND xã Ẳng Tở bố trí đất cho gia đình anh Hương làm nhà. Vụ việc được giải quyết thấu tình đạt lý, cả họ nhà anh Hương, người dân cả xã Ẳng Tở rất đồng tình với cách giải quyết của "ông Chánh hòa giải" Đỗ Đức Lợi.

Còn hàng chục, hàng trăm vụ KN, TC khác, chủ yếu là tranh chấp đất đai, ruộng nương đã được "ông Chánh hòa giải" phối hợp với chính quyền xã, bản giải quyết dứt điểm ngay tại cơ sở. Sau hòa giải, không chỉ chấm dứt được KN, TC mà cái được lớn hơn, ý nghĩa hơn, đó là tình làng nghĩa xóm, các dòng họ được vun đắp, hòa thuận, bản làng yên vui đoàn kết.

Trò chuyện với "ông Chánh hòa giải" Đỗ Đức Lợi, được biết: Nhập ngũ 3/1979, tháng 4/1983, hoàn thành nghĩa vụ quân sự, anh chuyển ngành về công tác tại Ban Tổ chức Huyện ủy Tuần Giáo. Tháng 5/2005, anh chuyển sang làm Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm tra Huyện ủy. Tháng 4/2007, huyện Tuần Gíao được chia thách thành 2 huyện Tuần Giáo và Mường Ảng. Anh Lợi được giao nhiệm vụ làm Chánh Thanh tra huyện Mường Ảng. Huyện mới, nhiệm vụ mới, đội ngũ thanh tra mới, biết bao khó khăn. Xác định rõ trách nhiệm của bản thân và của đơn vị, anh Lợi đã quy tụ anh em, vừa làm vừa rút kinh nghiệm.

Khắc sâu lời Bác dạy: "Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới", anh luôn lấy lời Bác căn dặn thanh tra để nhắc nhở cán bộ, nhân viên trong đơn vị: "Đồng bào có oan ức mới KN hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà KN. Ta phải giải quyết nhanh, tốt thì sẽ củng cố được lòng tin của dân với Đảng và Nhà nước".

Học và làm theo lời căn dặn của Bác, anh Lợi đã nêu cao vai trò trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của người thủ trưởng cơ quan. Sau mỗi lần giải quyết đơn KN, TC của công dân hay hòa giải tại cơ sở, anh đều ghi lại chi tiết từng ý kiến của dân, cách giải quyết của chính quyền.

Từ kinh nghiệm thực tế anh Đỗ Đức Lợi đã đưa ra nhiều sáng kiến, kinh nghiệm trong công tác tiếp dân, giải quyết khiếu KN, TC, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó phải kể đến giải pháp hòa giải tại cơ sở. Vì vậy, hàng năm, huyện Mường Ảng đều thực hiện giải quyết 70 - 80% đơn KN, TC bằng hòa giải tại cơ sở, không để KN, TC kéo dài, vượt cấp.

Với kinh nghiệm trên, năm 2013, Chánh Thanh tra Đỗ Đức Lợi đã vinh dự được Tổng Thanh tra Chính phủ tặng Bằng khen.

Hồng Bài