Ảnh minh họa: gtreview

Tổ chức Liêm chính Tài chính Toàn cầu (GFI) cho biết trong một báo cáo rằng, các hoạt động tội phạm bạo lực trên khắp châu Mỹ Latinh “tạo ra một lượng lớn tiền bất hợp pháp sau đó được rửa ngược trở lại các nền kinh tế của khu vực”.

Mặc dù các cải cách chống rửa tiền đã tập trung vào việc ngăn chặn các ngân hàng tạo điều kiện cho hoạt động như vậy, nhưng những nỗ lực này đã “không giải quyết được việc bảo vệ thương mại quốc tế”, dẫn đến “lỗ hổng hệ thống” trong cuộc chiến chống tội phạm tài chính.

Các giao dịch tài khoản mở - chiếm khoảng 80% thương mại toàn cầu - được coi là có rủi ro cao hơn so với tài trợ thương mại kèm chứng từ.

Một thách thức khác là vai trò tiềm năng của các nhà giao nhận, vận tải và môi giới hải quan trong việc hỗ trợ các chương trình.

Báo cáo cho biết: “Các chủ hàng có thể xuất hóa đơn giả để sử dụng khi nhập khẩu. Các công ty môi giới hải quan, những người đóng vai trò trung gian giữa doanh nghiệp và hải quan, có thể không sàng lọc các tài liệu họ nộp để xem có bất thường hay không.

Giám sát viên tại các cảng container cũng có thể tham gia vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho TBML bằng cách đưa các lô hàng gian lận qua thủ tục hải quan”.

Mặc dù GFI đã cảnh báo rủi ro rửa tiền trên cơ sở thương mại đang hiện hữu trên toàn cầu, nhưng trong trường hợp của Mỹ Latinh, phần lớn vấn đề bắt nguồn từ vai trò của khu vực trong việc sản xuất và xuất khẩu ma túy.

Sau khi thu thập thông tin từ các chuyên gia về tội phạm tài chính ở Mỹ Latinh, GFI cho biết có “thông tin cụ thể… rằng, số tiền thu được từ buôn bán ma túy đại diện cho phần lớn số tiền được rửa thông qua TBML”.

Mối liên hệ mạnh nhất giữa TBML và buôn bán ma túy đã được báo cáo ở Mexico và Colombia.

Báo cáo đưa ra ví dụ về Los Brokers, một mạng lưới rửa tiền chuyên nghiệp ở Colombia đã bị cáo buộc sử dụng hợp đồng xuất khẩu giả để chuyển tiền cho các công ty bình phong ở Mexico, Costa Rica, Panama và Chile.

Đầu năm nay, chính quyền Colombia đã buộc tội nhóm này rửa gần 100 triệu USD từ một loạt tổ chức tội phạm trong năm 2017 và 2018. Các thành viên nhóm bao gồm kế toán, nhân viên ngân hàng và quản trị viên, theo một thông báo của Chính phủ Colombia.

Một khu vực có nguy cơ cao khác là biên giới giữa Argentina, Brazil và Paraguay, nơi đóng vai trò là “trung tâm hoạt động tội phạm” trên khắp lục địa và “nơi TBML rất phổ biến”, GFI cho biết.

Các thách thức cũng mở rộng đối với ma túy được sản xuất ở nơi khác nhưng chuyển qua Mỹ Latinh.

Về hàng hóa có rủi ro cao, GFI cho biết, có mối liên hệ chặt chẽ giữa hoạt động buôn bán vàng của khu vực và TBML, đặc biệt là liên quan đến lĩnh vực khai thác bất hợp pháp khét tiếng của Colombia.

Ví dụ về hoạt động bất hợp pháp bao gồm: Các nhà xuất khẩu khai báo quá số lượng lô hàng hoặc khai báo vàng là một loại hàng hóa khác như kim loại phế liệu, để chuyển tiền bất hợp pháp qua biên giới quốc gia.

Báo cáo cũng mô tả một "kế hoạch băng chuyền", trong đó vàng Colombia sẽ được xuất khẩu chính thức sang Mexico, nhập lậu trở lại biên giới và tái xuất, như một phương tiện chuyển tiền dường như gắn liền với hoạt động hợp pháp.

Mặc dù một số ngân hàng đã có phương án đối phó với những rủi ro này bằng cách từ chối kinh doanh với hoạt động khai thác thủ công và quy mô nhỏ, nhưng hoạt động đó lại được đẩy vào các kênh ngầm hoặc thông qua hệ thống ngân hàng bóng tối.

Báo cáo đưa ra một số khuyến nghị đối với các cơ quan chức năng quốc gia, bao gồm cơ quan thực thi pháp luật, công tố viên và cơ quan hải quan, nhằm nâng cao nhận thức và kiến thức về TBML.

Các quốc gia nên được khuyến khích "kiểm tra tốt hơn các bên liên quan của khu vực tư nhân tham gia vào thương mại", bao gồm cả các tổ chức tài chính.

Mỹ cũng nên xem xét việc tạo ra một phương tiện tiêu chuẩn hóa để thu thập và chia sẻ dữ liệu thương mại, chỉ ra rằng các nhà điều tra thường gặp khó khăn trong việc liên kết các bên xuất nhập khẩu của một giao dịch thương mại.