Lãnh đạo Đảng Dân chủ đối lập ở Albania Lulzim Basha phát biểu trước báo giới sau khi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội tại một điểm bỏ phiếu ở Thủ đô Tirana vào ngày 25/4/2021. Ảnh: AFP

Rối ren chính trị

Tại Albania, những rối ren chính trị, xung đột đổ máu giữa người dân ủng hộ các phe phái đáng báo động tới mức Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) phải kêu gọi các bên bình tĩnh.

Đảng Xã hội của Thủ tướng Edi Rama đang tìm kiếm nhiệm kỳ thứ ba, trong khi Đảng Dân chủ (PD) của ông Lulzim Basha muốn trở lại nắm quyền.

Thủ lĩnh Đảng PD tuyên bố, ông Rama đã thất bại trong 8 năm qua khi không cải thiện được nền kinh tế đất nước và không nên được trao thêm cơ hội. Phe đối lập cũng khẳng định sẽ đẩy nhanh tiến trình gia nhập EU và khôi phục nền kinh tế với việc tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ.

Các điểm bỏ phiếu đã mở lúc 7 giờ sáng (05:00 GMT) và được đóng lại lúc 7 giờ tối (17:00 GMT) ngày 25/4.

Cuộc bỏ phiếu được coi là rất quan trọng đối với hy vọng gia nhập EU của Albania và tất cả các bên đang hứa hẹn những cải cách mà khối này yêu cầu.

"Tôi muốn thấy những thay đổi trong tất cả các lĩnh vực. Tôi muốn Albania gia nhập EU", Edmond Katanxhaj, 64 tuổi, cử tri tại một điểm bỏ phiếu ở Tirana, nói.

Bên cạnh đó, nhiều cử tri cảm thấy bối rối với lá phiếu, khi  đứng trước một nền văn hóa chính trị trong nước mà bên này thường xuyên cáo buộc bên kia gian lận và tham nhũng.

Giới tinh hoa chính trị - "họ chỉ chiến đấu cho chính họ, không bao giờ cho chúng ta", Kosta Ranxha, một người đã về hưu 80 tuổi, nói với AFP.

Mặc dù các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy Đảng Xã hội dẫn trước các đối thủ, nhưng các nhà bình luận cho biết, một số lượng lớn cử tri chưa đưa ra quyết định đã dẫn tới sự khó khăn trong dự đoán.

Ngày lịch sử

Đất nước 2,8 triệu dân này là một trong những quốc gia nghèo nhất ở châu Âu và đại dịch coronavirus đã khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn, với lĩnh vực du lịch quan trọng đang bị sụt giảm nghiêm trọng.

Thủ tướng Albania Edi Rama chuẩn bị bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội tại một điểm bỏ phiếu ở Tirana ngày 25/4/2021. Ảnh: AFP

Thủ tướng Edi Rama đang thực hiện một chiến dịch tiêm chủng hàng loạt, hứa hẹn rằng 500.000 người Albania sẽ được tiêm vào cuối tháng 5 tới.

Ông cũng hứa sẽ thúc đẩy du lịch và giải quyết, bù đắp những thiệt hại do trận động đất năm 2019 khiến hàng nghìn người không có nhà cửa.

Trước khi ngày trọng đại của đất nước diễn ra, ông Rama bày tỏ hi vọng cuộc bầu cử trôi qua một cách hòa bình.

"Chúng ta đừng bao giờ quên rằng, tất cả chúng ta là một gia đình lớn", ông Rama nói sau khi bỏ phiếu.

Trong khi đó, sau khi bỏ phiếu, lãnh đạo Đảng Dân chủ Lulzim Basha đã kêu gọi một lượng cử tri đi bỏ phiếu lớn và nói với các phóng viên: "Đó là một ngày lịch sử, một ngày mà tất cả người dân Albania có thể thể hiện tiếng nói của mình".

Kêu gọi điều tra

Cả hai ứng cử viên chính đều có sự cạnh tranh gay gắt trong suốt chiến dịch. Ông Basha cáo buộc đối thủ gian lận phiếu bầu và tham nhũng, còn ông Rama ví đối thủ của mình như một kẻ bù nhìn của các cựu chiến binh trong Đảng Dân chủ và Tổng thống Ilir Meta.

Sự cạnh tranh giữa hai đảng trở nên nguy hiểm trong tuần cuối cùng của chiến dịch tranh cử, khi xuất hiện cáo buộc mua phiếu bầu dẫn đến cuộc đấu súng ở một thành phố gần Thủ đô, khiến 1 người ủng hộ đảng Xã hội chết và 4 người khác bị thương.

Cả EU và Mỹ đều kêu gọi một cuộc điều tra nhanh chóng.

Ở một diễn biến khác, trước khi diễn ra bầu cử Quốc hội Albania, trong thông cáo báo chí ngày 22/4, Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) đã lên tiếng cảnh báo về vấn đề vi phạm dữ liệu cá nhân, vi phạm chiến dịch bầu cử.

TI kêu gọi các nhà chức trách Albania cần xác định xem, liệu đảng cầm quyền có lấy được dữ liệu cá nhân của cử tri Tirana từ cơ quan đăng ký của Chính phủ hay không. Bên cạnh đó, Cơ quan Truy tố đặc biệt chống tham nhũng và tội phạm có tổ chức (SPAK) cũng phải khẩn trương điều tra xem, liệu đảng cầm quyền đương nhiệm có lạm dụng nguồn lực nhà nước để đảm bảo chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội vào ngày 25/4 hay không?

Trước đó, vào ngày 11/4, một cổng thông tin truyền thông của Albania đã công bố cơ sở dữ liệu chứa dữ liệu cá nhân và thông tin riêng tư của 910.000 người, được cho là do Đảng Xã hội cầm quyền của đất nước nắm giữ. Những thông tin đã bị tiết lộ, và sau đó được xác nhận về "những người bảo trợ". Các bình luận bổ sung, được ghi lại bởi những người bảo trợ, đã báo cáo chi tiết các tương tác của họ với công dân, với một số trường hợp có thể gây đe dọa cử tri.

Daniel Eriksson, Giám đốc Điều hành của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, cho biết: “Trong những năm gần đây, chúng tôi nhận thấy xu hướng khai thác dữ liệu cá nhân để ảnh hưởng đến kết quả bầu cử là đáng báo động. Nếu được chứng minh, những cáo buộc rằng đảng cầm quyền của Albania duy trì một cơ sở dữ liệu thu được bất hợp pháp với thông tin cá nhân riêng tư của 910.000 công dân sẽ không chỉ cấu thành vi phạm dữ liệu mà còn vi phạm lòng tin của công chúng. Một cuộc điều tra khách quan sẽ có thể nhanh chóng xác định xem liệu bên đó có lấy được dữ liệu cá nhân của công dân từ các nguồn của Chính phủ hay không”.

Cơ sở dữ liệu bị rò rỉ được cho là có tên của 9.000 "người bảo trợ", nhiều người trong số họ đã xác định là nhân viên khu vực công, sĩ quan cảnh sát và thậm chí là quân nhân.

Trước vấn đề này, Thủ tướng Edi Rama xác nhận, hệ thống "người bảo trợ" đã được áp dụng nhưng tuyên bố, dữ liệu của công dân được thu thập thông qua các cuộc gặp đến từng nhà.

Ông Eriksson cho rằng: “Các quan chức Chính phủ đã hạ thấp mức độ nghiêm trọng của những tiết lộ này... Việc không điều tra và xử phạt đầy đủ hành vi sai phạm sẽ phủ bóng đen lên tính công bằng của cuộc bầu cử. Chúng tôi kêu gọi các quan sát viên quốc tế lưu ý những vấn đề này như một phần đánh giá của họ”.

Một phụ nữ bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội tại điểm bỏ phiếu ở Tirana, ngày 25/4/2021. Ảnh: AFP

Những mong muốn của cử tri

OSCE - một cơ quan quốc tế gửi các giám sát viên tới cuộc bỏ phiếu - đã gọi cuộc bầu cử là một thước đo quan trọng đối với "sự trưởng thành chính trị quốc gia".

Không ít người Albania cảm thấy rằng, thời gian không còn nhiều để các chính trị gia thực hiện lời hứa của mình.

Ủy ban Bầu cử Nhà nước cho biết, tính đến trưa 25/4, tỷ lệ cử tri đi bầu là 27%, và không có sự cố nào được báo cáo.

Các cử tri bày tỏ mong muốn chấm dứt nạn tham nhũng tràn lan.

Orestia Nano, một nghệ sĩ, cho biết động lực chính của cô khi bỏ phiếu là để chấm dứt nạn tham nhũng.

"Khi tôi vào Đại học Nghệ thuật, có những người ở độ tuổi của tôi đã đóng tiền để được vào trường. Có những người phải trả tiền để được điều trị sức khỏe (ở bệnh viện nhà nước)", cô nói và bày tỏ quan điểm: "Nó (tham nhũng) là khá tệ, ở những cấp độ thực sự cao".

Bên cạnh bài toán khó "tham nhũng", Chính phủ mới của Albania sẽ phải đối phó với đại dịch coronavirus và xây dựng lại nhà cửa sau trận động đất năm 2019 khiến 51 người thiệt mạng và hơn 11.400 nhà ở bị hư hại.

12 đảng chính trị đã tham gia cuộc bầu cử để bầu ra Quốc hội gồm 140 ghế, với các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy Đảng PS và PD là 2 đảng có nhiều phiếu bầu nhất.

Việc bỏ phiếu đã kết thúc lúc 17h00 GMT ngày 25/4, và kết quả chính thức sẽ có trong vòng 2 ngày sau bầu cử.

Hoài Phương