(Thanh tra) - Chính sách cho vay ưu đãi đối với người học các ngành STEM không chỉ đơn thuần là hỗ trợ tài chính, mà còn là một bước đi chiến lược trong hoạch định chính sách nhân lực quốc gia.
Ngày 28/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg về tín dụng đối với học sinh, sinh viên thạc sĩ, nghiêu cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệm kỹ thuật và toán (ngành STEM).
Đây là chính sách mới, mang tính chiến lược, nhằm khuyến khích, thu hút và hỗ trợ người học theo đuổi các ngành khoa học – công nghệ, qua đó góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và định hướng phát triển kinh tế tri thức, xã hội số của Việt Nam trong giai đoạn tới.
Khác với chính sách tín dụng học sinh, sinh viên theo Quyết định số 157/2007/QĐ-TTg, vốn hướng đến nhóm người học có hoàn cảnh khó khăn, Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg mở ra chính sách tín dụng ưu đãi theo định hướng ngành học, tập trung vào các lĩnh vực khoa học và công nghệ then chốt, gắn trực tiếp với chiến lược phát triển kinh tế – xã hội và công nghiệp hóa đất nước.
Theo đó, Quyết định quy định về chính sách tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán để hỗ trợ trang trải học phí, sinh hoạt phí và chi phí học tập khác trong thời gian theo học tại các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán quy định tại Quyết định này bao gồm các ngành, lĩnh vực đào tạo cụ thể sau: khoa học sự sống, khoa học tự nhiên, máy tính và công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật, kỹ thuật, kiến trúc và xây dựng, sản xuất và chế biến, toán và thống kê, công nghệ tài chính theo quy định của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Danh mục giáo dục, đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn liên quan; các ngành đào tạo công nghệ then chốt khác theo quy định của pháp luật.
Đối tượng vay vốn: là học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh là công dân Việt Nam đang theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán theo quy định tại Quyết định này tại các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Về điều kiện vay vốn: Quyết định 29/2025/QĐ-TTg nêu rõ, học sinh, sinh viên phải tốt nghiệp trung học phổ thông theo quy định của pháp luật và đáp ứng điều kiện tại thời điểm Ngân hàng Chính sách xã hội xem xét, quyết định phê duyệt cho vay vốn theo quy định tại Quyết định này.
Cụ thể đối với học sinh, sinh viên năm thứ nhất phải có đồng thời cả ba năm học trung học phổ thông được đánh giá kết quả học tập đạt từ mức khá trở lên theo quy định của pháp luật; hoặc đạt điểm trung bình môn năm lớp 12 của các môn toán, vật lí, hóa học, sinh học từ 8 điểm trở lên.
Đối với học sinh, sinh viên từ năm thứ hai trở đi phải có kết quả học tập trung bình các môn học đạt loại giỏi trở lên theo quy định của pháp luật tại năm trước liền kề với năm đề nghị Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay vốn.
Đối với học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh được các cơ sở giáo dục đại học công nhận là học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh theo quy định của pháp luật.
Mục đích sử dụng vốn vay: khách hàng vay vốn để trang trải học phí, sinh hoạt phí và chi phí học tập khác trong thời gian theo học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán quy định tại Quyết định này.
Phương thức cho vay: Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện cho vay thông qua hộ gia đình (Đại diện hộ gia đình của người học là người đứng tên vay vốn và giao dịch với Ngân hàng Chính sách xã hội).
Trường hợp hộ gia đình không còn thành viên nào từ đủ 18 tuổi trở lên hoặc thành viên còn lại không có khả năng lao động hoặc không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật, người học trực tiếp đứng tên vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội.
Mức vốn cho vay: tối đa đối với 01 người học để hỗ trợ trang trải tiền học phí, tiền sinh hoạt phí và chi phí học tập khác trong thời gian còn lại của khóa học, bao gồm: Toàn bộ tiền học phí phải đóng của người học (sau khi trừ các khoản học bổng và hỗ trợ tài chính khác của nhà trường nếu có) theo xác nhận của nhà trường; Tiền sinh hoạt phí và chi phí học tập khác tối đa là 5 triệu đồng/tháng.
Căn cứ vào quy định trên, Ngân hàng Chính sách xã hội thỏa thuận thống nhất với khách hàng vay vốn để xem xét, quyết định mức vốn cho vay cụ thể đối với từng người học.
Lãi suất cho vay: là 4,8%/năm; Lãi suất nợ quá hạn được tính bằng 130% lãi suất khi cho vay.
Thời hạn cho vay: Thời hạn cho vay bao gồm: thời hạn giải ngân vốn vay, thời gian kể từ ngày người học kết thúc khóa học đến khi bắt đầu trả khoản nợ vay đầu tiên và thời hạn trả nợ.
Thời hạn giải ngân vốn vay là khoảng thời gian tính từ ngày khách hàng vay vốn nhận khoản vay đầu tiên cho đến ngày người học kết thúc khóa học, kể cả thời gian người học được các trường cho phép nghỉ học tạm thời và được bảo lưu kết quả học tập (nếu có):
- Thời hạn giải ngân vốn vay được chia thành các kỳ hạn giải ngân vốn vay do Ngân hàng Chính sách xã hội quy định hoặc thỏa thuận với khách hàng vay vốn;
- Ngân hàng Chính sách xã hội không giải ngân vốn vay trong thời gian người học được các trường cho phép nghỉ học tạm thời và được bảo lưu kết quả học tập (nếu có);
- Trong thời hạn giải ngân vốn vay, khách hàng vay vốn chưa phải trả nợ gốc và lãi.
Kể từ ngày người học kết thúc khóa học 12 tháng theo quy định, khách hàng vay vốn phải trả nợ gốc và lãi tiền vay lần đầu tiên. Khách hàng vay vốn có thể trả nợ trước hạn mà không chịu lãi phạt trả nợ trước hạn.
Thời hạn trả nợ do Ngân hàng Chính sách xã hội quyết định, tối đa bằng thời hạn giải ngân vốn vay trừ đi thời gian người học được các trường cho phép nghỉ học tạm thời và được bảo lưu kết quả học tập (nếu có). Thời hạn trả nợ được chia thành các kỳ hạn trả nợ với mức trả nợ mỗi kỳ do Ngân hàng Chính sách xã hội quyết định.
Chính sách cho vay ưu đãi đối với người học các ngành STEM không chỉ đơn thuần là hỗ trợ tài chính, mà còn là một bước đi chiến lược trong hoạch định chính sách nhân lực quốc gia.
Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, những ngành nghề dựa trên nền tảng STEM đang quyết định năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Việc Nhà nước tạo điều kiện về tín dụng giúp sinh viên, học viên sau đại học mạnh dạn lựa chọn theo đuổi các ngành học khó, có yêu cầu cao về thời gian và chi phí, là chính sách mang tầm chiến lược, nhân văn và thiết thực.
Đây cũng là cách “đặt nền móng cho tương lai” – bởi mỗi sinh viên STEM hôm nay chính là kỹ sư, nhà nghiên cứu, chuyên gia công nghệ của đất nước trong tương lai gần.
Bên cạnh đó, chính sách này góp phần thúc đẩy bình đẳng trong tiếp cận cơ hội giáo dục chất lượng cao. Không chỉ con em gia đình khá giả mới có điều kiện học các ngành công nghệ đắt đỏ, mà mọi học sinh, sinh viên có năng lực đều được tiếp cận cơ hội bình đẳng để phát triển.
Với mức hỗ trợ linh hoạt, cơ chế giải ngân minh bạch và sự tham gia của các cơ sở giáo dục, chính quyền địa phương và tổ chức chính trị – xã hội, Quyết định 29/2025/QĐ-TTg hứa hẹn tạo bước chuyển mạnh mẽ trong chính sách phát triển nguồn nhân lực Việt Nam, hướng đến mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam có đội ngũ lao động trình độ cao chiếm 35–40% tổng lực lượng lao động, trong đó nhân lực STEM chiếm tỷ lệ ngày càng tăng.
Chính sách tín dụng dành cho học sinh, sinh viên ngành STEM thể hiện tầm nhìn chiến lược của Chính phủ trong việc kết hợp giữa phát triển giáo dục, đào tạo và chính sách tài chính – tín dụng ưu đãi. Đây không chỉ là sự hỗ trợ về vật chất, mà còn là cam kết mạnh mẽ của Nhà nước đối với tương lai trí tuệ Việt Nam – nuôi dưỡng, khuyến khích và đồng hành cùng thế hệ trẻ trên con đường chinh phục khoa học và công nghệ.
Với quyết tâm và cơ chế đồng bộ, chính sách mới sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, dựa trên nền tảng nguồn nhân lực chất lượng cao, sáng tạo và hội nhập toàn cầu.
