ĐB Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng)

Không tiếp nhận, người tố cáo dễ đưa nội dung lên mạng xã hội

Cho ý kiến, nhất trí sửa đổi Luật Tố cáo, ĐB Trần Xuân Hùng (Hà Nam) đề nghị, bổ sung thêm các hình thức tố cáo khác như tố cáo qua email điện tử, điện thoại, fax… bên cạnh hai hình thức “truyền thống” là bằng đơn và tố cáo trực tiếp.

Theo ĐB, điều này là cần thiết trong bối cảnh bùng nổ của công nghệ thông tin hiện nay. “Thực tế, tố cáo qua thư điện tử, fax, điện thoại chúng ta vẫn tìm ra được nguồn gốc nội dung”, ông Hùng nói.

Đồng quan điểm, ĐB Trần Hồng Nguyên (Bình Thuận) cho rằng, nếu không chấp nhận hình thức tố cáo qua các phương tiện thông tin phổ biến hiện nay như fax, email điện tử, điện thoại, mạng thông tin điện tử… thì nguồn tin nhận được không đầy đủ, kịp thời, số cán bộ công chức vi phạm pháp luật bị xử lý không đầy đủ.

“Trong điều kiện hiện nay, nếu hệ thống tiếp nhận tố cáo của Nhà nước không phát huy được tác dụng thì những người tố cáo dễ dàng đưa nội dung tố cáo đó lên mạng xã hội hay các trang web không chính thức”, nữ ĐB tỉnh Bình Thuận nói.

Các hình thức tố cáo này đã được Luật Phòng, chống tham nhũng quy định và cũng phù hợp với quan điểm chỉ đạo được nêu trong Chỉ thị số 50 ngày 17/12/2015 của Bộ Chính trị.

ĐB Trần Hồng Nguyên nhấn mạnh, Dự thảo Luật cần đưa ra được quy trình, thủ tục riêng biệt, tương ứng với tính đặc thù của từng hình thức tố cáo để có các biện pháp xử lý thông tin kịp thời, phù hợp chứ không nên hạn chế các hình thức tố cáo.

Liên quan đến tố cáo nặc danh, đa số ĐB tán thành với Dự thảo Luật, không xem xét, giải quyết để tránh tình trạng lợi dụng quy định để tố cáo tràn lan, sai sự thật...

ĐB Trần Hồng Nguyên (Bình Thuận)

ĐB Trần Hồng Nguyên băn khoăn, vừa qua, tình hình tố cáo rất phức tạp, thậm chí có những trường hợp sử dụng cả “xã hội đen, giang hồ” để đe dọa người tố cáo. Trong khi đó, việc bảo vệ người tố cáo hiện nay còn khá hạn chế.

“Cần có quy định cơ chế đặc thù với một số trường hợp được phép tiếp nhận giải quyết đơn tố cáo nặc danh như trường hợp nội dung tố cáo có chứng cứ một cách rõ ràng, có căn cứ”, ĐB Nguyên đề nghị.

2 phút tạo được email, rồi không biết người tố cáo là ai

Giơ biển tranh luận, ĐB Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) nói: Tôi rất ủng hộ áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động này, đó là biểu hiện của một Nhà nước văn minh, tiên tiến. Nhưng thực tế, chúng ta không quản lý hết được tên miền, số điện thoại và hộp thư điện tử.

“Chỉ trong vòng 2 phút thôi đã tạo ra được một hộp thư email điện tử, tạo ra thông tin tố cáo gửi đến các cơ quan Nhà nước, sau đó không tìm ra được người tố cáo đó là ai. Vì vậy, chúng ta không có cơ sở để xác định được nội dung tố cáo đó có thật hay không để xử lý”, ĐB Sơn nói.

Theo ĐB Sơn, khi có đơn tố cáo và cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền tiếp nhận, xử lý, giải quyết đơn tố cáo, đồng nghĩa phát sinh mối quan hệ pháp lý giữa người tố cáo và người chịu trách nhiệm giải quyết đơn tố cáo.

“Nếu là đơn nặc danh thì chúng ta thiếu mất 1 chủ thể ở trong câu chuyện này”, ông Sơn nhấn mạnh, nếu đơn thư nặc danh có căn cứ, có cơ sở, chứng cứ thì đây làmột nguồn tài liệu để phục vụ quản lý, điều hành của cơ quan nhà nước.

“Trường hợp này phải được xử lý bằng trình tự thủ tục khác, mà trình tự thủ tục đó đã được điều chỉnh bởi Luật Thanh tra nên không cần thiết quy định trong dự thảo luật này”, ĐB TP Đà Nẵng nói.

Cũng giơ biển tranh luận, ĐB Nguyễn Chiến (Hà Nội) bày tỏ đồng quan điểm với ĐB Sơn.

Theo ông Chiến, Bộ luật Dân sự có đề cập đến hình thức giao kết điện tử, qua fax, nhưng riêng với tố cáo thì phải thụ lý, giải quyết theo một trình tự, thủ tục nhất định được quy định trong luật.

“Tố cáo đòi hỏi phải minh bạch, rõ ràng, chính danh để bảo đảm quy trình trách nhiệm giải quyết, cũng như trách nhiệm của người tố cáo”, ông Chiến nêu nhất trí với Dự thảo.

Ông cũng cho rằng không giải quyết tố cáo nặc danh. “Thực tiễn vừa qua, tố cáo nặc danh không nhiều, lợi dụng là chính, nếu chấp nhận tố cáo nặc danh thì không thể giải quyết được quy trình trách nhiệm của người tố cáo”.

Phải chăng không quản được thì cấm?

Tranh luận lại, ĐB Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) phân tích, hai hình thức tố cáo, bằng đơn và tố cáo trực tiếp là để làm rõ thời gian, địa điểm, nội dung, những hình thức khác nếu đáp ứng được yêu cầu nên giải quyết, tại sao chúng ta lại hạn chế quyền tố cáo của công dân.

ĐB Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương)

“Các ĐB nêu ra là dùng sim điện thoại rác, email rác, nhưng email, người tố cáo ghi rõ nội dung, tên, địa chỉ, có thể xác định rõ tôi là ai thì tại sao lại hạn chế? Phải chăng chúng ta còn có tư tưởng không quản được thì cấm không?”, ĐB Hồng nhấn mạnh, hạn chế hình thức là hạn chế quyền tố cáo của công dân.

Cũng theo ĐB Hồng, hiện nay việc bảo vệ người tố cáo chưa đầy đủ, dẫn đến bị đe dọa, khủng bố bằng nhiều hình thức khác nhau.

“Ngay cả chủ tịch UBND tỉnh còn kêu cứu lên Chính phủ về việc các cá nhân tố cáo uy hiếp nặc danh do cơ chế bảo vệ chưa đầy đủ. Thứ hai, tâm lý của người Việt ngại va chạm, ngay trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng có những vấn đề liên quan đến đồng chí, đồng đội”, ông Hồng cho rằng, nên chấp nhận giải quyết tố cáo nặc danh với một trình tự, giám sát để chống việc nặc danh vu khống.

ĐB Bùi Văn Phương (Ninh Bình) cũng giơ biển tranh luận.

Theo ĐB, việc trù dập người tố cáo là chuyện có thật.

“Trả thù, trù dập người tố cáo thực sự tinh vi đến tầm văn minh. Đây là câu chuyện có thật mà thực sự chỉ những người trong cuộc mới biết là bị trả thù. Những người bị trả thù vẫn phải tươi cười nhưng trong lòng đầy đắng chát”, ông nêu vì lý do đó, người tố cáo không dám đứng đơn khi tố cáo.

Theo ĐB, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật cũng chính là để góp phần vào xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Nếu “vin” vào lý do nặc danh để không xem xét thì không nên.

“Nếu quy định giải quyết tố cáo nặc danh, bổ sung các hình thức tố cáo khác chúng ta liệu có kiểm soát được không?” ĐB Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hóa) giơ biển tranh luận và bày tỏ quan điểm đồng tình với Dự thảo, quan điểm của ban soạn thảo.

Thảo Nguyên