Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cho rằng, trong khi nguồn lực ở trong nước còn thiếu thì cần quản lý chặt việc đầu tư ra nước ngoài. Ảnh: Thảo Nguyên

Quy định rõ ngành nghề cấm, có điều kiện

Hiện nay, danh mục cấm đầu tư, cấm kinh doanh và kinh doanh có điều kiện được quy định tại nhiều luật chuyên ngành.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu, quy định về các ngành, nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện không chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp mà còn áp dụng đối với các đối tượng khác như hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân và các hợp đồng hợp tác kinh doanh, dự án hợp tác công - tư (PPP)…

“Sau khi hoàn thiện, danh mục những ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh sẽ được quy định cụ thể. Đồng thời, quy định tiêu chí, nguyên tắc để xác định danh mục ngành, nghề đầu tư có điều kiện áp dụng đối với nhà đầu tư trong nước, nhà đầu tư nước ngoài và giao Chính phủ rà soát, tập hợp, công bố danh mục này sau khi báo cáo UBTVQH xem xét, cho ý kiến”, ông Giàu nhấn mạnh.

Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Đức Hiền cho rằng, Dự thảo Luật cần quy định cụ thể những ngành nghề cấm và có điều kiện đầu tư, kinh doanh. “Nếu ngành, nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện không quy định hết thì cũng phải đưa ra những nguyên tắc rất cụ thể để trên cơ sở đó Chính phủ quy định, rà soát, công bố”, ông Hiền nói .

Nhấn mạnh Dự thảo Luật phải bám sát đúng tinh thần Hiến pháp; quy định rõ ngành nghề nào cấm, điều kiện như thế nào, cơ quan nào có thẩm quyền, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặt vấn đề, “điểm c, khoản 5, Điều 6 quy định, “thủ tục hành chính để tuân thủ điều kiện đầu tư, kinh doanh phải đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện; không phiền hà quá mức cần thiết để đạt được mục tiêu quản lý”. Vậy “chưa phiền hà quá mức cần thiết” là thế nào? Chẳng lẽ phiền hà mà chưa quá mức thì được?”

Theo Phó Chủ tịch Lưu, quy định ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh; đầu tư, kinh doanh có điều kiện rất quan trọng để tạo “làn sóng” đầu tư mới. Đáng ra, tại thời điểm này, Dự thảo phải đưa ra được danh mục ngành nghề cấm đầu tư, kinh doanh; đầu tư kinh doanh có điều kiện để cho ý kiến. Thế nhưng, Dự thảo Luật vẫn chưa đưa ra được danh mục. 

Lý giải, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Bùi Quang Vinh cho biết, Ủy ban Kinh tế và cơ quan soạn thảo đã yêu cầu các cơ quan có liên quan đang tiến hành rà soát các quy định của pháp luật về ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh và đầu tư, kinh doanh có điều kiện để xem xét loại bỏ các quy định bất hợp lý, gây cản trở hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân. 

Đến thời điểm này mới chỉ có Bộ Tư pháp, Thanh tra Chính phủ, Bộ Quốc phòng có ý kiến, trả lời. “Dự thảo Luật chỉ kỳ vòng quy định cụ thể các ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh; còn các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện thì chúng tôi thống nhất theo đề xuất của Ủy ban Kinh tế”, Bộ trưởng Vinh nói.

Quản lý chặt đầu tư ra nước ngoài

Liên quan đến việc cấp Giấy chứng nhận đầu tư đối với dự án đầu tư ra nước ngoài, các ý kiến cho rằng, cần bổ sung một số quy định để quản lý chặt chẽ vì nguồn ngoại tệ của Việt Nam còn hạn chế.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu, trong bối cảnh Việt Nam chưa tự do hóa các giao dịch vốn, đang rất cần vốn để đầu tư phát triển kinh tế thì chưa nên khuyến khích đầu tư ra nước ngoài. “Việc bỏ hoàn toàn thủ tục cấp Giấy chứng nhận đầu tư ra nước ngoài là chưa phù hợp, nhất là để quản lý, kiểm soát dòng vốn đầu tư ra nước ngoài”.

Để nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với những dự án đầu tư ra nước ngoài, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu đề xuất, bổ sung quy định nhằm xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, UBND cấp tỉnh trong việc quản lý hoạt động đầu tư ra nước ngoài và quy định về việc kiểm tra, giám sát các dự án đầu tư ra nước ngoài.

Cơ bản tán thành với đề xuất của Ủy ban Kinh tế, ông Phan Xuân Dũng, nhưng Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường cho rằng, cần phải có cách tiếp cận khác mềm mỏng hơn để vừa chuyển giao công nghệ cho các nước kém phát triển hơn Việt Nam vừa tạo điều kiện để tiếp cận những công nghệ hiện đại hơn.

Còn Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước thì tán thành cần phải quản lý chặt đầu tư ra nước ngoài vì “ở trong nước nguồn lực của chúng ta đang rất thiếu”.

Cũng theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, các quy định về ưu đãi đầu tư, hỗ trợ đầu tư hiện hành đang có sơ hở. Khi đầu tư đặt ra 3 mục tiêu, đó là lợi ích doanh nghiệp, lợi ích của người lao động tại chỗ và lợi ích Nhà nước. Thực tế, mới chỉ đạt được lợi ích của doanh nghiệp. Lợi ích cho người lao động tại chỗ thì dường như không thực hiện. Còn lợi ích thu cho ngân sách Nhà nước thì cực kỳ thấp.

“Ở đây là do Luật có sơ hở. Không phải tất cả các lĩnh vực đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn đều được ưu đãi. Cần phải mổ xẻ, quy định rõ những loại nào cần khuyến khích đầu tư, những loại nào phải có điều kiện”, ông Ksor Phước đề xuất.

Thảo Nguyên