Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại phiên họp. Ảnh: H.G

Chưa phân rõ trách nhiệm

Trình bày báo cáo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho hay, để khắc phục tồn tại trong thực tiễn, thường trực Ủy ban này và Cơ quan soạn thảo thống nhất sửa đổi theo hướng, KTNN và Thanh tra Nhà nước phải có trách nhiệm gửi văn bản có kiến nghị cho người nộp thuế về các nội dung liên quan đến nghĩa vụ của người nộp thuế và người nộp thuế có trách nhiệm thực hiện theo kiến nghị, kết luận của cơ quan KTNN và cơ quan thanh tra.

“Trường hợp người nộp thuế không đồng ý với kiến nghị, kết luận của cơ quan KTNN và cơ quan thanh tra thì thực hiện quyền khiếu nại, khởi kiện đối với kiến nghị, kết luận của KTNN và cơ quan Thanh tra Nhà nước theo quy định”, ông Hải nói.

Cho ý kiến, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân lưu ý, thiết kế trong dự luật (sửa đổi) hiện chưa phân định rõ trách nhiệm giữa các cơ quan, khiến khi kết luận thanh tra, kiểm toán được ban hành đối tượng nộp thuế không biết “chạy” tới cơ quan nào.

Đồng tình, theo Phó Chủ tịch QH Phùng Đức Hiển, cơ quan thuế ra quyết định thì phải dựa trên kết luận của cơ quan kiểm toán, thanh tra và kết luận đó phải được thi hành. Cho nên, đầu mối quản lý Nhà nước phải thống nhất, không để đối tượng chịu thuế chạy hết cơ quan thanh tra, kiểm toán rồi lại cơ quan thuế.

Kết luận kiểm toán 2 lần ra 2 số khác nhau

Nhấn mạnh tiếp tục rà soát, tiếp thu các ý kiến đóng góp, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, từ năm 2013 - 2018 phát sinh 14 vụ kiện của doanh nghiệp theo kết luận của KTNN, tổng số tiền thu là hơn 54 tỷ đồng. Trong số này, tòa xử 10 vụ thì cơ quan thuế thua cả 10, 3 vụ còn đang tiếp tục thụ lý và 1 vụ tạm dừng vì có tình tiết mới. 

“Tinh thần đúng như Chủ tịch QH nói ai làm thì phải có trách nhiệm. Đồng ý là kiểm toán tại cơ quan quản lý thuế thì cơ quan quản lý thuế là đối tượng, phải có trách nhiệm cùng với KTNN. Nhưng người cuối cùng phải là KTNN, là cơ quan ra kết luận”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nói.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, bên cạnh trường hợp kiểm toán trực tiếp đối tượng nộp thuế, với trường hợp kiểm toán cơ quan thuế, thì cơ quan kiểm toán cũng phải có trách nhiệm, trích lục để cơ quan quản lý thuế căn cứ vào đó ra quyết định hành chính thu thuế. Hiện nay, thực tế nhiều trường hợp khi ra toà, cơ quan thuế đã thua kiện.

Ông Dũng ví dụ, 2 vụ việc Chính phủ đang giao Bộ Tài chính và các bộ, ngành xử lý hiện nay là Sabeco và Unilever, kết luận của kiểm toán có 2 lần ra 2 số khác nhau. Lần đầu là 882,9 tỷ đồng, lần 2 kết luận là 575,8 tỷ đồng, đối tượng chỉ mới chấp nhận 316 tỷ đồng. Nếu theo kết luận của KTNN, cơ quan thuế phải truy thu và doanh nghiệp sẽ kiện, nhưng kiểm toán lại không chịu trách nhiệm gì.

“Kết luận kiểu gì mà 2 lần lại chênh lệch như vậy? Ý kiến các bộ, ngành khác nhau từ năm 2017, chúng tôi chấp hành nhưng theo kết luận của kiểm toán thì cơ quan KTNN cũng phải có trách nhiệm cuối cùng”, Bộ trưởng Dũng nói.

Kết luận nội dung này, theo Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển, nêu rõ trách nhiệm cơ quan thuế, kiểm toán và thanh tra. Nếu kiểm toán vào kiểm toán trực tiếp thì trực tiếp chịu trách nhiệm trước tổ chức, cá nhân; còn nếu qua cơ quan thuế thì kiểm toán phải có trích lục để căn cứ… Khi có khiếu kiện, các cơ quan phải phối hợp với nhau để tạo công bằng, tránh gây áp lực với các tổ chức, cá nhân.

Hương Giang