Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: P.Thắng

Sáng ngày 21/9, họp phiên chuyên đề pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý về Dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi).

Một trong những vấn đề được quan tâm là xã hội hóa và thu hút nguồn lực xã hội trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh Nhà nước.

Dù xã hội hóa, vai trò của Nhà nước trong đầu tư y tế vẫn là trọng tâm

Trình bày báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho hay, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ dự kiến chỉnh lý theo hướng quy định Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh.

Đồng thời, khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân thành lập doanh nghiệp xã hội, tham gia đầu tư xây dựng các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích thực hiện khám bệnh, chữa bệnh nhân đạo, không vì mục đích lợi nhuận; quy định nguyên tắc trong việc thu hút đầu tư tư nhân và quy định các hình thức thu hút nguồn lực xã hội.

Thường trực Ủy ban Xã hội thấy rằng, quy định như trên vẫn còn chưa hợp lý, cần quy định theo hướng: Phân loại các hoạt động, điều kiện để thực hiện xã hội hóa hoặc đầu tư theo hình thức đối tác công tư.

Cơ quan thẩm tra cho rằng, cần cụ thể hơn phương thức và nguyên tắc thực hiện huy động nguồn lực xã hội cũng như các hình thức đặt hoặc mượn thiết bị y tế, về tỷ lệ lợi nhuận giữa nhà đầu tư với bệnh viện và trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước.

Nêu ý kiến sau đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho hay, gần đây, có ý kiến cho rằng, không nên dùng từ xã hội hóa. Tuy nhiên, theo ông, Nghị quyết 20 của Trung ương đã nói “xã hội hóa” thì không nên nói trái nghị quyết.

“Ta có thể suy nghĩ để thiết kế nội hàm xã hội hóa khác đi chứ không thể bỏ xã hội hóa. Nghị quyết Trung ương nói đi, nói lại mãi, bây giờ lại bảo không có xã hội hóa thì không được”, ông Định nhấn mạnh, đội ngũ y tế công và tư đều đóng góp cho xã hội.

Trước việc đội ngũ y tế “chạy” từ công sang tư, theo Phó Chủ tịch Quốc hội là do cơ chế chính sách công không tốt. Song đội ngũ y tế “chạy” sang tư thì vẫn đóng góp cho đất nước vì “có chạy sang Tây đâu mà sợ”.

Dù vậy, ông Định cho rằng, phải sửa chính sách công để giữ cán bộ, ngay cả đơn vị hành chính Nhà nước cũng thế.

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh: P.Thắng

Giải trình sau đó, quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay, xã hội hóa, tài chính y tế đưa vào luật, kỳ vọng sẽ giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn mà ngành y tế đang gặp phải.

Theo bà Lan, xã hội hóa là chủ trương hoàn toàn đúng đắn vì nguồn lực của Nhà nước dành cho lĩnh vực y tế chưa đáp ứng được yêu cầu của nhân dân.

“Dù xã hội hóa nhưng y tế công lập vẫn là chủ yếu vì hiện nay, khoảng 95-98% vẫn thông qua hệ thống khám chữa bệnh của Nhà nước. Dù tự chủ, xã hội hóa, vai trò của Nhà nước trong đầu tư cho y tế vẫn là trọng tâm”, bà Lan nhấn mạnh và xin tiếp thu ý kiến để thể hiện trong luật.

Bác sĩ cầm dao mổ sao tự bảo vệ mình được, cần có lực lượng chuyên trách

Vấn đề nữa được Phó Chủ tịch Quốc hội đề cập là “rất cần thiết có cơ chế bảo vệ cán bộ y tế và phải có biện pháp thực hiện”.

Khoản 3, Điều 109, Dự thảo luật quy định, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được tịch thu phương tiện, công cụ, vật dụng được sử dụng để gây mất an ninh trật tự hoặc có nguy cơ gây mất an ninh trật tự; tạm giữ người có hành vi gây mất an ninh trật tự….

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, dự luật luật phải quy định như thế nào để “không xung đột” với các luật khác. Ông đơn cử, bác sĩ không thể đuổi một người ra ngoài khi họ xúc phạm mình được, thay vào đó phải có lực lượng chuyên trách, lực lượng bảo vệ, an ninh làm việc này.

“Ví dụ, khi có báo động thì lực lượng chuyên môn vào can thiệp, chứ bác sĩ đang cầm dao mổ bị xông vào đấm, đá, tát thì làm sao mà tự bảo vệ được mình”, ông Định nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu tiếp, cơ sở khám chữa bệnh không có quyền “tạm giữ người có hành vi gây mất an ninh trật tự hoặc có nguy cơ gây mất an ninh trật tự” mà phải là cơ quan chức năng.

Từ đó, ông Định đề nghị các ủy ban của Quốc hội thảo luận thêm vì rất cần thiết có cơ chế bảo vệ đội ngũ nhân viên y tế.

“Họ là những người hết sức hy sinh, có khi bố mẹ ốm không chăm sóc được mà phải chăm sóc cho người bệnh”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói thêm.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: Đ.X

Đồng ý với Phó Chủ tịch Quốc hội, bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng cho rằng, rất cần có cơ chế bảo vệ cán bộ y tế. Bà đề nghị các cơ quan phối hợp với Bộ Công an, Bộ Tư pháp quy định cụ thể thêm để chúng ta bảo vệ cán bộ y tế, tránh tình trạng như thời gian vừa qua.

Điều 105 (Dự thảo luật):

Phương án 1 là phương án Chính phủ đề xuất:  Điều 105. Xã hội hóa và thu hút nguồn lực xã hội trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh

1. Mọi tổ chức, gia đình và cá nhân có trách nhiệm tự chăm lo sức khỏe, phát hiện bệnh sớm cho các thành viên trong tổ chức, gia đình và bản thân; tham gia hỗ trợ giải quyết các trường hợp cấp cứu, xảy ra tai nạn, thương tích tại cộng đồng và tham gia hỗ trợ các hoạt động khám bệnh, chữa bệnh khi có sự huy động của cơ quan có thẩm quyền. 

2. Nhà nước thực hiện đa dạng hóa các loại hình dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; khuyến khích, ưu đãi tổ chức và cá nhân thành lập doanh nghiệp xã hội để thực hiện khám bệnh, chữa bệnh thực hiện khám bệnh, chữa bệnh nhân đạo, không vì mục đích lợi nhuận.

3. Việc thu hút đầu tư của tư nhân trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, bình đẳng, bền vững, hiệu quả, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người sử dụng và cộng đồng. Hình thức thu hút nguồn lực xã hội trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh bao gồm:

a) Đầu tư theo hình thức đối tác công tư;

b) Các hình thức xã hội hóa khác theo quy định của Chính phủ.

4. Chính phủ quy định chi tiết điều này.

Phương án 2 là phương án Ủy ban Xã hội của Quốc hội đề xuất: Điều 105. Nguồn lực xã hội ngoài ngân sách nhà nước trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh

1. Huy động các nguồn lực của xã hội để đầu tư cho khám bệnh, chữa bệnh bao gồm:

a) Đầu tư cơ sở vật chất

- Xây dựng các công trình trên đất, các công trình hạ tầng kỹ thuật.

- Trang thiết bị y tế, phương tiện phục vụ khám bệnh, chữa bệnh.

b) Cung ứng dịch vụ y tế lâm sàng, cận lâm sàng; dịch vụ phi y tế (như giặt là, ăn uống, bảo vệ, cửa hàng tiện lợi, duy tu bảo dưỡng và các dịch vụ khác); dịch vụ nhà thuốc; quản lý vận hành cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

2. Hình thức thu hút nguồn lực xã hội trong hoạt động khám bệnh, chữa bệnh bao gồm:

a) Đầu tư thành lập cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân;

b) Đầu tư thành lập cơ sở khám bệnh, chữa bệnh theo hình thức đối tác công tư;

c) Các hình thức xã hội hóa khác theo quy định của Chính phủ.

3. Nguyên tắc thực hiện huy động nguồn lực xã hội để đầu tư cho lĩnh vực y tế

a) Công khai, minh bạch theo quy định pháp luật;

b) Tổng mức đầu tư, tổng vốn đầu tư, kế hoạch lựa chọn nhà thầu, dự toán gói thầu phải được lập và phê duyệt theo quy định pháp luật;

c) Tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, nhà cung ứng dịch vụ theo quy định pháp luật.

4. Chính phủ quy định khung lợi nhuận đối với việc đầu tư quy định tại điểm b, khung lợi nhuận đối với một số hình thức xã hội hóa quy định tại điểm c khoản 2 điều này và quy định chi tiết điều này.