Theo đoàn giám sát, việc triển khai đổi mới chương trình giáo dục phổ thông còn những hạn chế, bất cập. Ảnh minh họa: Nguồn ảnh: thanhnien.vn

Đoàn Giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông” kết luận như vậy sau phiên làm việc với Chính phủ.

Nhiều sai sót chưa được phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh

Tại thông báo kết luận, đoàn giám sát ghi nhận, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, thách thức, Chính phủ, các bộ, ngành, tỉnh, thành và toàn ngành giáo dục đã nỗ lực thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51, tạo chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, việc triển khai đổi mới chương trình giáo dục phổ thông còn những hạn chế, bất cập.

Trong đó, đoàn giám sát lưu ý, công tác thanh tra, kiểm tra chưa được tiến hành thường xuyên, phạm vi còn hạn chế, nhiều sai sót chưa được phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh.

Việc biên soạn, thẩm định sách giáo khoa còn nhiều bất cập. Bộ Giáo dục và Đào tạo không tổ chức biên soạn được một bộ sách giáo khoa theo quy định của Nghị quyết số 88, ảnh hưởng tới trách nhiệm Nhà nước trong triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

“Quy định về lựa chọn sách giáo khoa chưa chặt chẽ, thống nhất; giá sách, chi phí phát hành (chiết khấu) sách giáo khoa còn cao. Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học chưa đáp ứng được yêu cầu”, thông báo nêu.

Cạnh đó, công tác tổng hợp, đánh giá hiệu quả các nguồn kinh phí còn hạn chế, chưa rõ vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan trong phối hợp triển khai thực hiện; việc huy động kinh phí từ xã hội chưa đạt yêu cầu.

Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ có báo cáo giải trình đối với ý kiến của đoàn (tại Báo cáo số 561 ngày 27/7) và các ý kiến trao đổi tại cuộc làm việc.

Cần đánh giá chiết khấu trong chi phí phát hành sách giáo khoa lên giá sách 

Tại Báo cáo số 561, đoàn giám sát cho rằng việc thực nghiệm, đánh giá tác động đối với những nội dung đổi mới quan trọng của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 chưa được chú trọng, thực hiện trong thời gian ngắn, phạm vi hẹp

“Quy định về môn lịch sử trong chương trình giáo dục phổ thông mới và một số sai sót trong nội dung sách giáo khoa lịch sử gây bức xúc trong nhân dân và các chuyên gia, nhà khoa học. Có ý kiến cho rằng cần xác định trách nhiệm thẩm định chương trình, sách giáo khoa môn học này để xử lý nghiêm túc”, báo cáo nêu.

Đoàn giám sát cũng cho rằng có một số nội dung chưa được triển khai như việc tổ chức tập huấn cho người biên soạn chương trình, tổ chức thực nghiệm chương trình…

“Đề nghị Chính phủ đánh giá rõ hơn những nội dung trên, đồng thời cho biết căn cứ đề xuất và những thuận lợi, khó khăn khi thực hiện lộ trình cuốn chiếu chương trình giáo dục phổ thông mới bắt đầu đồng thời ở cả 3 cấp học”, theo báo cáo của đoàn giám sát.

Với sách giáo khoa, đoàn giám sát ghi nhận các bộ sách được phê duyệt về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu đổi mới.

Theo đoàn giám sát, Chính phủ cần đánh giá tác động, mức độ ảnh hưởng chiết khấu trong chi phí phát hành sách giáo khoa lên giá sách hiện nay. Vì “mức chiết khấu đối với sách giáo khoa, sách tham khảo hiện nay quá cao”.

Thêm nữa, cần đánh giá kết quả triển khai nhiệm vụ cung cấp sách giáo khoa cho thư viện các vùng miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc ít người, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, học sinh khuyết tật. Từ đó tính toán đầy đủ, đánh giá toàn diện tác động của việc bố trí ngân sách Nhà nước mua sách giáo khoa cấp cho các thư viện trường học dùng chung.

Việc tiếp tục giao Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì biên soạn 1 bộ sách giáo khoa sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước cũng là nội dung đoàn giám sát đề nghị đánh giá.

Ngoài ra, đoàn giám sát đề nghị đánh giá chủ trương một chương trình, nhiều sách giáo khoa.

“Việc áp dụng nhiều sách giáo khoa khác nhau cho từng môn học ở một cơ sở giáo dục có thực sự cần thiết không. Sự cần thiết trong sửa đổi quy định để thực hiện thống nhất việc lựa chọn sách giáo khoa và giao cơ sở giáo dục có quyền chủ động trong lựa chọn sách giáo khoa, hướng tới để quyền lựa chọn sách giáo khoa của học sinh, giáo viên, phụ huynh”.

Khó khăn khi chưa ban hành phương thức thi tốt nghiệp THPT

Báo cáo của đoàn giám sát cho biết còn có những ý kiến băn khoăn về phương pháp đánh giá học sinh theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 còn nặng về đánh giá kiến thức, chưa thực sự đánh giá năng lực, phẩm chất người học.

Chương trình mới đã triển khai được ba năm nhưng tới nay văn bản hướng dẫn về phương thức và nội dung thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới vẫn chưa ban hành. Đây là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho học sinh trong việc định hướng chọn tổ hợp môn học lớp 10 năm học vừa qua.

Đội ngũ giáo viên thì lúng túng trong việc điều chỉnh cách dạy học, phương thức thi, kiểm tra đánh giá.

Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ cho biết giải pháp tình trạng bất cập về cơ cấu giáo viên; vấn đề tập huấn, bồi dưỡng giáo viên để đáp ứng yêu cầu giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông mới, nhất là với những môn học mới…

Chính phủ cũng được đề nghị làm rõ nguyên nhân, xác định trách nhiệm trong việc để xảy ra tình trạng thiếu trường, lớp học, thiết bị dạy học tối thiểu ở nhiều địa phương.

Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu góp ý, hoàn thiện báo cáo gửi cho đoàn giám sát trước ngày 4/8/2023.