(Thanh tra) - Thanh tra tỉnh Sơn La ban hành kết luận thanh tra về việc quản lý, sử dụng đất tại UBND xã Phiêng Pằn (tiền thân là UBND xã Chiềng Lương, huyện Mai Sơn cũ) và một số tổ chức, cá nhân tại bản Lù (trước đây là bản Lù, bản Phiêng Nọi của xã Chiềng Lương) đã chỉ ra nhiều sai phạm và yêu cầu khắc phục.
Ngày 27/10/2025, Thanh tra tỉnh Sơn La ban hành Kết luận thanh tra số 69/KL-TTr về việc quản lý, sử dụng đất tại UBND xã Phiêng Pằn (tiền thân là UBND xã Chiềng Lương, huyện Mai Sơn cũ) và một số tổ chức, cá nhân tại bản Lù (trước đây là bản Lù, bản Phiêng Nọi của xã Chiềng Lương).
Xã Phiêng Pằn mới của tỉnh Sơn La được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã Chiềng Lương, Phiêng Pằn và Nà Ớt (huyện Mai Sơn cũ). Sau sáp nhập, xã mới mang tên Phiêng Pằn, đặt trụ sở tại địa bàn xã Phiêng Pằn cũ và trở thành 1 trong 10 xã có diện tích tự nhiên lớn nhất tỉnh Sơn La với diện tích hơn 320 km². Toàn xã hiện có trên 24.000 dân thuộc 5 dân tộc chủ yếu: Thái, Mông, Kinh, Sinh Mun và Khơ Mú.
Từ ngày 27/8 đến 10/10/2025, đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra trực tiếp tại UBND xã Phiêng Pằn và các hộ dân liên quan. Trên cơ sở Báo cáo số 12/BC-TTr ngày 12/10/2025 và ý kiến giải trình của các đối tượng thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh công bố kết luận với nhiều nội dung quan trọng.
Theo kết luận, Thanh tra tỉnh Sơn La đánh giá UBND xã Chiềng Lương (trước sáp nhập) đã ban hành các văn bản chỉ đạo, tổ chức tuyên truyền pháp luật đất đai, ký cam kết quản lý đất đai giữa chính quyền và các trưởng bản, hộ dân. Xã cũng đã phát hiện, xử lý một số vi phạm; nhiều khu vực bị đào xới, san lấp đã dừng hoạt động; một phần diện tích được cải tạo phục vụ chăn nuôi. Nhiều hộ dân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Từ ngày 1/7/2025, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, UBND xã Phiêng Pằn đã tiếp tục ban hành văn bản siết chặt công tác quản lý đất đai trên địa bàn.
Tuy vậy, kết luận thanh tra chỉ rõ hàng loạt hạn chế nghiêm trọng trong công tác quản lý đất đai:
Sai phạm của UBND xã Chiềng Lương trước đây: Chủ tịch UBND xã chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo Điều 208 Luật Đất đai 2023 và Điều 241 Luật Đất đai 2024; buông lỏng quản lý, để xảy ra nhiều vi phạm. Công tác kiểm tra, rà soát chưa toàn diện; nhiều vi phạm chưa được xử lý triệt để.
Hồ sơ xử phạt hành chính có nhiều lỗi: 15 hồ sơ có biện pháp khắc phục nhưng không ghi thời hạn thực hiện; 9 hồ sơ chưa đảm bảo quyền giải trình của cá nhân vi phạm; 5 hồ sơ áp dụng tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng sai quy định và 1 hồ sơ không ghi diện tích vi phạm nhưng áp dụng khung xử phạt.
Theo dõi và đôn đốc thực hiện quyết định xử phạt còn yếu: Có 23/25 hồ sơ chưa thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả.
Việc xử phạt chưa đủ sức răn đe, dẫn đến 6 trường hợp vi phạm nhiều lần; không có trường hợp nào bị thu hồi đất theo quy định.
Vi phạm của các cá nhân, hộ gia đình: Nhiều hộ dân không quản lý mốc giới, ranh giới thửa đất; để xảy ra tình trạng đào xới, san lấp làm biến dạng địa hình, thay đổi lớp mặt đất.
4 cá nhân được xác định là người thuê, mua đất và trực tiếp tổ chức hoạt động đào xới, san lấp diện tích lớn tại các khu vực Phiêng Nọi, Khảu Hu, Bó Ké, vi phạm Luật Đất đai 2013, 2024 và các nghị định xử phạt.
Có 15 hộ đã bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng chưa thực hiện khắc phục hậu quả.
Từ những sai phạm đã được chỉ ra, Thanh tra tỉnh Sơn La kiến nghị xử lý về trách nhiệm: Tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các tập thể, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, hạn chế trong thực hiện các quy định của pháp luật về đất đai đã nêu tại kết luận này theo quy định tại Nghị định số 112/2020/NĐ-CP ngày 18/9/2020 được sửa đổi, bổ sung một số điều tại Nghị định số 71/2023/NĐ-CP của Chính phủ về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức.
Thanh tra tỉnh Sơn La yêu cầu UBND xã Phiêng Pằn: Xây dựng kế hoạch, tổ chức kiểm điểm, xem xét trách nhiệm và đề nghị hình thức xử lý theo quy định của pháp luật đối với nội dung nêu tại kết luận này đối với các đồng chí nguyên là Chủ tịch UBND xã Chiềng Lương (trong thời kỳ thanh tra), đồng chí nguyên là Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Lương phụ trách lĩnh vực đất đai; các đồng chí nguyên là công chức địa chính xã Chiềng Lương (trong thời kỳ thanh tra) có liên quan.
Tổ chức kiểm tra rà soát và xử lý theo quy định của pháp luật đối với các hộ dân không thực hiện đúng nghĩa vụ của người sử dụng đất phần diện tích đất chưa được xử lý (đối với hành vi không đăng ký biến động đất đai 97.935,4m, hành vi hủy hoại đất 131.097,4m²); 6 trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính nhiều lần; Xác định chính xác chủ thể vi phạm phần diện tích bị đào xới, san lấp làm biến dạng địa hình tại khu Phiêng Nọi là 10.421,5m²; khu Bỏ Ké là 61.820,3 m².
Thường xuyên kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời theo thẩm quyền đối với các hành vi không đăng ký đất đai; lấn đất, chiếm đất, hủy hoại đất; sử dụng đất không đúng mục đích; chuyển, nhận quyền sử dụng đất không đúng pháp luật và hành vi vi phạm pháp luật đất đai khác của người sử dụng đất theo quy định tại Điều 241 Luật Đất đai năm 2024. Trường hợp người dân đã bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng vẫn tiếp tục vi phạm thì có biện pháp xử lý theo quy định tại Điều 81 Luật Đất đai năm 2024.
Hướng dẫn các hộ gia đình thực hiện đăng ký đất đai. Đối với các hộ gia đình đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi có giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê thì buộc đến cơ quan có thẩm quyền đăng ký biến động đất đai; đối với các hộ gia đình chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hướng dẫn thực hiện đăng ký đất đai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu theo quy định.
Thực hiện nghiêm túc, đầy đủ trách nhiệm quản lý đất sử dụng vào mục đích công cộng được giao quản lý; đất chưa giao, đất chưa cho thuê tại địa phương theo quy định tại khoản 2 Điều 7 Luật Đất đai năm 2024.
Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả của các hộ gia đình bị xử phạt theo quy định của Luật Xử phạt vi phạm hành chính và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Thanh tra tỉnh Sơn La yêu cầu Đảng ủy xã Phiêng Pằn chỉ đạo UBND xã Phiêng Pằn triển khai thực hiện nghiêm túc nội dung nêu tại kết luận này.
